19. júní - 19.06.1987, Page 51

Anna Siguröardóttir, forstööumaður Kvennasögusafns íslands, hlaut
nafnbótina doctor philosophiae honoris causa eöa heiöursdoktor frá
heimspekideild Háskóla íslands hinn 4. dag október mánaöar 1986. Sé
þaö góðu heilli gert og vel vitað eins og komist var að orði þegar
lærdómskonan Anna Siguröardóttir var sæmd hæstum heiðri heimspekideild-
arinnar og lýst réttkjörinn doktor, fyrst íslenskra kvenna til að bera heiðurs-
titilinn. Aðeins ein kona hérlend, Selma Jónsdóttir listfræðingur, hefur þreytt
doktorsvörn við Háskóla íslands, var það hinn 16. janúar 1960. En nokkrar
konur íslenskar hafa varið doktorsritgerðir viö erlenda háskóla.
Háskóli íslands var sem kunnugt er
stofnaður 17. júní 1911 og var 75 ára
afmælis hans minnst á háskólahátíð
síðastliðið haust. Af því tilefni var
tuttugu manns veitt nafnbótin heið-
ursdoktor skólanum til sæmdarauka
og voru tvær konur í þeim hópi. Auk
Önnur Sigurðardóttur var Margrét II
Danadrottning til kölluð að auka
sóma Háskóla Islands með þessum
hætti. Enda þótt hún sé sjálf mennta-
kona, og hafi meðal annars lagt stund
á fornleifafræði, munu það vera far-
sælar lyktir handritamálsins sem réðu
að hún varð fyrir vali nú.
í ályktunarorðum þeim sem flutt
voru á háskólahátíðinni fyrir veiting-
unni keniur meðal annars fram að
Anna hefur lengi unnið að kvenrétt-
indamálum og átt sæti í stjórn Kven-
réttindafélags íslands. Hún hefur rit-
að fjölda greina um félagsmál og
fræðileg efni og sérstaklega er getið
tveggja rita hennar. í öðru bindi rit-
verksins Ljósmœður á íslandi, sem
kom út á vegum Ljósmæðrafélags ís-
lands árið 1984, er ritgerð eftir Önnu
sem nefnist „Úr veröld kvenna -
Barnsburður" og árið 1985 gaf
Kvennasögusafn Islands út bók henn-
ar Vinna kvenna á íslandi í 1100 ár.
Rit þessi bæði hafa lilotið góða dóma
sagnfræðinga sem telja þau grunninn
að atvinnusögu kvenna, þau muni
koma öðrum höfundum að ómetan-
lcgu gagni því með þeim hafi Anna
gerst brautryðjandi hér á landi í rann-
sóknum á kvennasögu. Orðrétt segir
síðan: „Merkasta framlag Önnu til
fræðanna er þó sennilega stofnun og
starfræksla Kvennasögusafns íslands.
Hún setti það á fót 1. janúar 1975
ásamt tveimur konum öðrum, og
lagði undir það íbúð sína. Síðan hef-
ur hún annast safnið, launalaust, og
er jafnan til taks að vcita nemendum
og fræðimönnum hvers konar leið-
beiningar á fræðasviði sínu.“
Kvenréttindafélag íslands, Kven-
félagasamband íslands og Bandalag
kvenna í Reykjavík höfðu boð inni
að Hallveigarstöðum síödegis þann 7.
október þar sem dr. Anna Sigurðar-
dóttir var heiðursgestur. Fjölmenni
var og margir urðu til að ávarpa hina
nær áttræðu en síungu fræðakonu.
Sjálf mælti dr. Anna nokkur orð að
lokum og þakkaði þann sóma sem
henni hafði verið sýndur. Hún minnti
á óskabarn íslenskra kvenna,
Kvennasögusafn íslands, og hversu
óviss framtíð þess væri meðan því
GREIN: BJÖRG EINARSDÓTTIR
GÓÐU
HEILLI
GERT
hefði ekki verið fundinn varanlegur
staður til frambúðar. Að hennar áliti
ætti safnið heima í væntanlegri Þjóð-
arbókhlöðu og hún hvatti kvenna-
samtökin til að stuðla að því að svo
gæti orðið.
Dr. Anna Sigurðardóttir vinnur nú
að rannsóknum á íslenskum nunnu-
klaustrum á miðöldum. Tvö nunnu-
klaustur voru starfrækt hér í kaþólsk-
um sið, frá 1186 í Kirkjubæ á Síðu og
frá 1295 að Reynistað í Skagafirði.
Ritaðar íslenskar heimildir virðast í
fljótu bragði vera fátæklegar um
starfsemi nunnuklaustranna og kon-
urnar sem stýrðu þeim. En af elju og
þrautseigju við rannsóknir hefur dr.
Anna dregið saman allmikið efni við-
víkjandi klaustrunum og abbadísun-
um, sem án efa mun þykja forvitni-
legt þegar það kemur fyrir sjónir
manna. Forsmekkinn af því gaf dr.
Anna með fyrirlestri sem hún flutti í
Háskóla íslands fimm dögum eftir að
hún hafði verið sæmd doktorsnafn-
bótinni. Segir hún þar frá samskipt-
um Halldóru Sigvaldadóttur, síðustu
abbadísarinnar í Kirkjubæ, og
bróðursonar hennar og fóstursonar
Gissurar Einarssonar, sem var fyrsti
lútherski biskupinn í Skálholti. Með
rannsóknum sínum hefur dr. Anna
varpað nýju ljósi á afstöðu Halldóru
til Gissurar eftir að hann varð mót-
mælendatrúar og hrekur í því efni
viðtekna söguskoðun. Án þess að hér
sé unnt að fara frekar út í þessar
áhugaverðu rannsóknir dr. Önnu má
geta þess að hún leiðir rök að því að
nunnuklaustrin íslensku hafi stundum
verið eins konar kvennaathvarf á
miðöldum í kaþólskum sið.
Með ævi sinni og starfi hefur dr.
Anna Sigurðardóttir orðið íslenskum
konum lýsandi fordæmi og hvatning
til dáða. Megi hún heil lifa og njóta
þess lengi enn að ganga til góðra
verka.
51