19. júní - 19.06.1987, Qupperneq 53

ÞÓRUNN GESTSDÓTTIR
RITSTJÓRI
STERKARI
PÓLITtSK
VITUND
KRISTÍN EINARSDÓTTIR
LÍFEÐLISFRÆOINGUR
VERIÐ
VELKOMNAR
en þið megið engu breyta
Einfaldasta svarið er að virkja
fleiri konur til starfa innan
stjórnmálaflokkanna. En það
svar leiðir af sér aðra spurn-
ingu. Hvernig á að virkja fleiri konur
til starfa? Við þeirri spurningu væri
líka hægt að gefa einfalt svar. Vekja
konurnar til vitundar um eigin stöðu í
samfélaginu. Gott og vel.
Petta hefur verið gert. Konur hafa
risið upp í auknum mæli, þær sækja á
öll svið atvinnulífsins, þær fylla skóla
landsins í frum- eða endurmenntun,
þær hafa bundist samtökum, þær hafa
axlað ábyrgð. En í stjórnmálum sitja
konur eftir og í launamálum hafa þær
átt við ramman reip að draga. Mér
hefur verið tamt að benda á launa-
misréttið og sagt að jafnrétti verði
ekki í raun í þessu landi fyrr en
launamisrétti kynjanna sé að baki.
Síðasti hlekkurinn í jafnréttisbarátt-
unni að mínu mati eru launakjör
kvenna.
Standi einstaklingur ekki á eigin
fótum efnahagslega á hann í vök að
verjast. Þá á hann erfitt með að axla
aðra þá ábyrgð sem byggð er ofan á
efnhagslega afkomu og öryggi.
Samspilið í hversdagslífinu, allir
litlu hlutirnir sem verða að ganga upp
svo að einstaklingurinn þrífist fyrir
sjálfan sig og aðra, afkoma barna,
maka og fjölskyldunnar, dagleg lífs-
barátta, stendur konum nær en
körlum. Þetta eðlislæga mat sem kon-
ur leggja á mál, á verk og lífstilgang-
inn er öðru vísi en karla. Sem betur
fer. En það mat, samspilið, launa-
kjörin, sjálfstæðið er allt lagt á vogar-
skálarnar þegar konur eiga í hlut.
Karlar þrífast í öðrum jarðvegi. Og
sá jarðvegur hefur verið pólitískari.
Konur eru ekki nægilega meðvitaðar
um pólitík. Til skamms tíma hafa pól-
itísk kvenfélög haft á sér yfirbragð
tertuklúbba. Ég held að það yfir-
bragð sé horfið. Pólitíkin hefur kom-
ið í staðinn fyrir terturnar. En það er
ekki langt síðan og því er staðan í dag
sú sem hún er.
Konur hafa þurft að heyja marga
hildina, fyrir kosningarétti, fyrir ein-
staklingsfrelsi og nú fyrir launajafn-
rétti. Og það er pólitík að berjast fyr-
ir rétti sínum, menntun og stöðu í
samfélaginu. Það er stórpólitískt ntál
hvernig lífsverðmæti við metum
mest, það er pólitík hvað við kaup-
um, hvað við borðum, hvernig við
lifum.
Konur þurfa að hafa sterkari pólit-
íska vitund, en þær hafa haft. Það er
svarið við spurningunni um leið
kvenna inn í stjórnmálin og á þing.
Spurningin ætti að snúast um
það hver sé best leiðin til að
koma kvennasjónarmiðum að á
Alþingi.
Það ætti öllum að vera Ijóst að
sjónarmið kvenna og karla hafa ekki
verið jafnrétthá við mótun samfélags-
ins. Karlar hafa verið þar allt of ein-
ráðir. Við konur hljótum því að hafa
það sem stefnumið að reynsla og
menning kvenna verði alls staðar
metin sérstaklega sem stefnumótandi
afl.
Á Alþingi hefur hlutur kvenna
verið skanimarlega lítill senr er að-
eins í samræmi við hlut þeirra annars
staðar í þjóðfélaginu. Konur eru
hvergi nærri þar sem ráðum er ráðið.
Viðhorf til kvenna og mat á þeirra
hlut til samfélagsins endurspeglast í
mati á störfum kvenna og þeim laun-
um sem þær fá fyrir sín störf.
íslenskir stjórnmálaflokkur eru um
margt ólíkir en það eiga þeir þó sam-
eiginlegt að ntiða starf sitt og stefnu
fvrst og fremst við karla. Nú hafa
karlarnir opnað sínar dyr í hálfa gátt
og segja við konurnar: „Verið vel-
komnar, en þið megið engu breyta
hér.“ Þeim veitist erfitt að skilja að
það verður að taka mið af sjónarmið-
um beggja kynja alls staðar í þjóðfé-
laginu, líka í stjórnmálaflokkunum.
Ég held að það sé alveg ljóst að
íslenskir stjórnmálamenn hvorki
hlusta á konur né vilja konur inn á
Alþingi. Það þarf ekki annað en líta á
stjórnmálasögu liðinna ára því til
staðfestingar.
Til að breyta þessu tel ég eina leið
vera að konur standi saman og bjóði
fram kvennalista til Alþingis. Með
því fjölgar þar konunt ekki aðeins
vegna velgengni Kvennalistans held-
ur fjölgar einnig konum sem hafa
kvenfrelsissjónarmið að leiðarljósi á
öðrum framboðslistum.
Framtíðarsýnin er að sjónarmið
kvenna og karla verði jafnrétthá á
Alþingi, sem og annars staðar í þjóð-
félaginu, og sjálfsagt verði að konur
séu þar hclntingur fulltrúa.
53