19. júní - 19.06.1987, Qupperneq 88

í afmælisfagnaði KRFÍ í janúar sl. Laufey Sigurðardóttir og Jórunni flytja kafla úr Pjóð-
lífsþáttum, svítu fyrir fíðlu og píanó, sem Jórunn samdi á 1100 ára afmæli íslandsbyggðar
1974 að beiðni Ríkisútvarpsins.
sjálf. Það var Páll ísólfsson. í fyrsta
tímanum spilaði ég fyrir hann lag.
- Hvað ert þú að spila þetta lag?
Það er allt of létt fyrir þig, sagði
hann.
Strax sem barn fantaseraði ég
mikið á píanóið. Ég lærði auðvitað
líka á að hlusta á mömmu og
nemendur hennar allan daginn. Ég
man eftir tónverki sem ég samdi um
mús sem datt í sjóinn og drukknaði
og mér þótti það óskaplega átakan-
legt því maður hafði svo mikla samúð
með litlum dýrum. Það er auðvelt að
gera öldurót á píanó og inn á milli
heyrðist tístið í músinni, mjög ámát-
legt og hátt uppi. Ég samdi líka
marsa og dansa og þegar ég var tólf
ára samdi ég vals sem enn er í miklu
uppáhaldi hjá vinkonum mínum frá
þessum tíma.
Það voru mikil viðbrigði að koma
til Páls. Hann var strangur og kröfu-
harður enda hafði hann svo mikið að
gera að hann gat ekki verið að eyða
tíma sínum í fólk sem hafði ekki
áhuga. Hann var alltaf að prófa
heyrnina. Þá bað hann mig að snúa
mér upp að vegg og sló á tóna hér og
þar á hljómborðinu og spurði mig
hvaða tónar þetta væru. Ég er með
sérstaka heyrn, það er að segja það
sem kallað er absolut tóneyra. Á
þessari heyrn hef ég komist inn í alla
skóla sem ég hef sótt um.
Þegar ég var prófuð inn í tónfræði-
deild Julliard skólans í New York var
ég leidd herbergi úr herbergi þar til
ég var komin á efsta stig, sem hét
104. bekkur og þangað var ég sett.
Sumum þykir erfitt að þreyta próf inn
í þennan skóla, en fyrir mig var það
létt og það var fyrst og fremst út af
þessari heyrn.“
Jórunn fór í Tónlistarskólann þeg-
ar hann var stofnaður og lærði hjá
Árna Kristjánssyni sem þá var ný-
kominn til landsins. Hún lauk burt-
fararprófi frá skólanum og stúdents-
prófi frá Menntaskólanum í Reykja-
vík ári síðar. Hún fór til framhalds-
náms við Tónlistarháskólann í
Berlín, og var þar í tvö ár, eða þar til
stríðið braust út. Árin 1943-1945 var
hún við Julliard skólann og lærði
jöfnum höndum píanóleik og tón-
smíðar. Henni var boðið að leika
verk eftir sig á nemendatónleikum. Á
eftir kom kennarinn hennar í tón-
smíðum til hennar.
- Ég vissi ekki að þú væri píanó-
leikari, sagði hann undrandi.
Jórunn segist alltaf hafa verið
ákveðin í að læra.
„Ég ætlaði ekki að vera viðvaning-
ur og semja lög án þess að kunna
það,“ segir hún.
En hvað tók við þegar hún kom
heim í fásinnið með alla þessa tónlist-
armenntun í farangrinum?
„Ég spilaði og samdi og mér fóru
strax að berast verkefni. Eiginlega er
merkilegt hvað ég fékk margar pant-
anir. Ég samdi balletttónlist í tilefni
af opnun Þjóðleikhússins en Sigríður
Ármann, sem var nýkomin heim frá
námi, samdi dansana. Móttökurnar
þegar þetta verk var frumsýnt eru
þær stórkostlegustu sem ég hef
fengið.
Það var líka mjög spennandi að
gera tónlist við kvikmyndina, Síðasti
bærinn í dalnum. Það er lítið tal í
myndinni og tónlistin er sextíu mínút-
ur, - eins og tvær sinfóníur. Ég var
full af hugmyndum og áhuga og
samdi stef fyrir allar aðalpersónur
myndarinnar. í myndinni eru líka alls
kyns töfrar, fólk hverfur eða birtist
skyndilega og þetta þarf tónlistin
auðvitað að undirstrika.
Þetta var mjög skemmtilegur tími,
bæði í starfi og fjölskyldulífi. Ég
hafði gifst skólabróður mínum úr
menntaskóla, Lárusi Fjeldsted, þegar
ég kom frá Þýskalandi og á þessum
tíma hafði ég eignast þrjú börn,
Lárus, Katrínu og Lovísu. Þau léku
sér kringum flygilinn meðan ég var að
æfa og löguðu sig fljótt að starfi móð-
ur sinnar.
SÖNGSKÓLINN
Skömmu eftir að Söngskólinn í
Reykjavík var stofnaður,
hringdi frænka mín og vinkona
Þuríður Pálsdóttir, eða Níní, til
mín og spurði hvort ég væri ekki til í
að skreppa niðureftir til þeirra og
vinna með þeim.
- Við erum með svo fína nemend-
ur og það er svo stutt fyrir þig að fara,
sagði hún sannfærandi.
Ég sló til og hef setið föst síðan og
hjálpað til við að útskrifa nemendur
með alþjóðlegt próf í söng. Þetta hef-
ur verið yndislegur tími. Þarna er
sungið á öllum tungumálum, allir full-
ir af áhuga og samstarfið við aðra
veitir manni mikla gleði og lífsfyll-
ingu. Þetta verða bestu vinir manns.
Söngskólinn hefur líka verið lyfti-
stöng fyrir mig sem tónskáld. Lögin
mín hafa bókstaflega verið rifin út úr
höndunum á mér hálfskrifuð. Það
mætti ætla að ég héldi þeim að
nemendum, en það er nú eitthvað
annað. En óneitanlega þykir mér
mjög vænt um þetta" segir píanó-
leikarinn og tónskáldið Jórunn Viðar.
88