19. júní - 19.06.1991, Blaðsíða 50

Texti: Hildur Viðarsdóttir, læknir
ÁSTIR
7,Ellín ver mann ekki gegn ástinm,
en að vissu leyti er ástin vörn gegn
ellinni.“ (Jeanne Moreau).
Hvert æviskeið hefur sín sér-
stöku einkenni og viðfangs-
efni. Með ellinni verða breytingar sem
tengjast að verulegu leyti missi á ein-
hvern hátt. Flestir hafa þá misst for-
eldra sína, sumir systkini eða jafnvel
börn sín. Vinirnir hafa týnt tölunni
og makinn er e.t.v. horfinn yfir móð-
una miklu. Heilsan fer að gefa sig,
líkamsþróttur minnkar, tilfinningahiti
og ástríður verða minni en áður.
Starfslok verða og mörgum erfið.
Maðurinn er félagsvera, traust vin-
áttubönd því dýrmæt. Við höfum
hæfileika til þess að njóta unaðar allt
frá vöggu til grafar. Gott samband
karls og konu gefur því lífsfyllingu
sem ekki má gleyma.
Konur lifa að meðaltali mun lengur
en karlar og eru því fleiri gamlar kon-
ur einstæðar en gamlir menn. Þetta
skapar þeim því færri tækifæri til ást-
arkynna. Oft á tíðum kæra þær sig
ekki um slíkt en einveran getur orðið
þeim um megn og valdið ótta, kvíða,
öryggisleysi og þunglyndi.
Samlíf eldra fólks er í cngu frábrugð-
ið þess yngra að því leyti að það fer
eftir persónuleika þeirra, sem í hlut
eiga, hæfileikanum til að elska og vera
elskaður, en einnig líkamlegu heilsuf-
ari sem oft er farið að gefa sig hjá
þeim öldruðu.
Samlíf fólks á efri árum byggist að
minna leyti á kynlífi en á yngri árum
þess, breyting sem verður ekki einn
góðan veðurdag heldur gerir hægt og
rólega vart við sig upp úr fertugu. I
stað þess nýtur fólk nú frernur ann-
arra þátta samverunnar, návistar,
samræðna eða þátttöku í sameiginleg-
um áhugamálum. Heilbrigt samlíf er
oft ofið úr ýmsum þáttum, sem allir
eru mikilvægir, en hlutfall þeirra inn-
byrðis breytist með árunum.
Ýmsar sögusagnir hafa sett mark
sitt á hugmyndir manna um samlíf
gamals fólks, og eru margir, sem líta
á það sem kynlausar verur. Ungt fólk
virðist oft telja ástarlíf einhver forrétt-
indi þess sjálfs og sumir virðast halda,
að það sé af og frá að fólk yfir fimm-