19. júní - 19.06.1991, Blaðsíða 17

TEXTI: ERNA HAUKSDÓTTIR
Sólveig
Ólafs-
dóttir,
fram-
kvæmda-
stjóri
utan sem innan þings, til þessa
frumvarps, kom í Ijós að þeir, sem
eitthvað höfðu velt þessu máli fyrir
ser, höfðu áþví mjög mismunandi
skoðanir. Ef til vill vakti mesta
afhygli hvað fáir höfðu gefið þessum
málum gaum og hversu umræðan
Lífeyrissjóðamál landsmanna hafa um langa
hi íð verið í ólestri. Launþegar eru skyldaðir til að
greiða í lífeyrissjóði, sem síðan eru misvel f stakk
húnir til þess að sjá félagsmönnum sínum fyrir
•riannsæmandi lífeyri í cllinni. Margt og mikið
hefurveriðrætt umendurbæturáþessu kerft, m.a.
a þeim mismun sem er á styrk sjóðanna til þess að
gieiða bætur og þar með mismunandi réttarstöðu
tólks á eftirlaunaaldri.
Litt megineinkenni lífeyrissjóðanna hefur verið
það að nteð greiðslum í þá hefur fólk verið að
Laupasérréttindi, sem ætíð hafa verið talin bund-
'n Persónu greiðandans. Þannig hafa þessi réttindi
y >gt einstaklingnum hvernig sem persónulegum
öguin hans er háttað að öðru leyli. Á síðari árum
Tala heyrst háværar raddir, sem benda á þá stað-
'eynd, að heimavinnandi fólk (undantekningar-
Ulð Lonur) hefur ekki getað keypt sér lífeyris-
rettmdi meðsamahættiogútivinnandi fólk. Ernú
sv° homið að farið er að kalla þetta argasta
misietti og borið santan við sameiginlega eigna-
'nyndun lólks í hjúskap. Frumvarpið, sem hér er
J umfjöllunar,ergreinileganiðurstaðaafslíkum
vyngaveltum og samanburði.
^ i umvarp þetta líkist því helst þegar verið er að
selja nýja bót á gamalt lat. Hugmyndafræðin að
, a i Því er bæði gamaldags og í andstöðu við
venfreisis- Gg sjálfstæðishugmyndir nútíma-
° s, sem hal nar því að láta spyrða sig algerlega
saman og missa sjálfstæði einstaklingsins þó það
S'K ^hLkyldu. Það er í mínum huga algjörlega
opo andi að ætla fólki að vinna sér réttindi í
kegnum aðra einstaklinga einungis af því að það
akveður að ganga í hjónaband. Ekki virðist heldur
gert ráð fyrir því að greitt sé neitt hærra gjald í
sJoc ínn á meðan annað hjóna sinnir börnum og
111 og hvernig getur það þá verið fullnægjandi
re lai bót f yrir heimavinnandi húsmóður að vinna
SCr'nn Lálf réttindi eiginmanns síns í lífeyris-
SJ.° 1 ■ ®g eigi reglurnar um hjúskapareign að
r'1 a 11111 þessi réltindi þá hlýlur að mega gera um
Puu kaupmálaeins og um aðrar „eignir“. Þar með
ei a s ekki tryggt að réttindin komi nokkru sinni
um svo mikilvægt mál er lítil í þjóðfé-
laginu.
Til þess að varpa ljósi á hinar ýmsu
hliðar þessa máls báðum við tvo ein-
staklinga, sem hafa á málinu ólíkar
skoðanir, að skrifa stuttan pistil um
skoðun sína og rökstyðja hana.
báðum aðilum til góða. Fróðlegt væri einnig að
heyra álit þeirra, sem sjá eiga um framkvæmdina
á slíku skiptu kerll réttinda. I nútímaþjóðfélagi
þykir ekki lengur tiltökumál þótt fólk slíti hjóna-
bandi og stofni til annars, jafnvel fleiri um ævina.
Nógu llókið hefur núverandi kerll þótt með tugum
sjóða og réttindaöllun einstaklinga í mörgum sjóð-
um á starfsævinni, þótt ekki bætist það við að
skipta síðan réttindum í hverjum sjóði e.t.v. í
marga staði.
Það er staðreynd, að yfir 80% giftra
kvenna vinna nú utan heimilis og greiða
í lífeyrissjóði. Yfirleitt er það tímabil
starfsævinnar mjög stutt, sem konureru /
eingöngu heimavinnandi. Lífeyris-
sjóðakerí'ið, eins og skattakerllð,
verður að vera þannig úr garði gert
að það sé frekar vinnuhvetjandi
en letjandi. Það getur skapað
heimavinnandi konum falska
öryggiskennd að vinna sér inn
háll' réttindi „í gegnum“ eigin-
manninn.
Umrætt frumvarp leysir heldur
ekki vanda, sem margir telja að
eldri konurbúi við, vegna þess að
þær hal'a lítil eða engin sjálfstæð
lífeyrisréttindi eftir áralanga
vinnu á heintili. Lögin rnyndu
ekki verða afturvirk og því
aðeins gilda um þá sem
byrja að afia sér réttinda
eftir að lögin ganga í gildi.
Ekki er hægt að svipta
menn þegar áunnum rétt-
indum, slíkt væri brot á
eignarréttarákvæðum 67.
gr. stjórnarskrárinnar.
Frumvaip þetta virðist því
vanhugsað og er síst til
hóta í leit manna að sann-
gjörnu ellilifeyriskerfi
fyrir alla þjóðfélagsþegna.

17