19. júní - 19.06.1996, Blaðsíða 53

Agostino Carraci 1584-87.
^ -jtfk '■''-''fSwk H'iii mmjm Ay t Wvj

villigötum. Klám hefur því haft fáa málsvara. Nú
víkur svo við að vaxandi fjöldi menntamanna er
ikrinn að taka upp hanskann fyrir klámið. Þetta er
nú meðal annars tilkomið vegna þess hvernig hin
Pólitíska umræða hefur þróast. Ykjukennt tal um
klám sem flæðir óáreitt um tölvunet hefur verið
úotað sem tylliástæða fyrir ríkistjórnir til að
sljórna umferð um Internetið með valdboði. Litið
er á tilraunir til að hemja klám með valdboði sem
varasama þróun í átt til aukinnar ritskoðunar, og
eftn eitt skref valdhafa í átt að því að hafa stjórn á
vúundarlífi fólks. Hversu langt á að ganga í því að
reyna að innprenta í fólki sjálfvirka ritskoðun á
eigin draumórum og fantasíu? Nú er sú spurning
lafnvel rædd hvort verið geti að menn eigi rétt á
klámi.
* leit að nýrri sýn
þessi umræöa um klám getur gefið villandi mynd
af því sem er aö gerast meöal listamanna. Þaö er
ekki nekt, eöa form mannslíkamans, eöa erótískar
lvsingar á ástarleikjum, sem listamenn eru fást viö í
áag. Líkaminn, sem vettvangur sálrænna og félags-
legra átaka, er oröinn eitt af brýnustu viðfangsefnum
lístamanna, og einnig fræðimanna.
Það vill svo til að konur hafa verið leiðandi í
Þessum efnum um nokkurt skeið. Spurningin
Sem þær hafa staðið frammi fyrir er þessi: hvernig
eiga þær að lýsa eigin hugarheimi á vettvangi þar
Sem karlmenn hafa verið allsráðandi um aldarað-
lr? Margir líta svo á að möguleikar kvenna til að
tjá sig um líkamann og hið kynferðislega hafi tak-
markast við þann tjáningarmáta og hefðir sem
^eim hafa staðið til boða, og hefðirnar og tjáning-
ermátarnir hafa verið mótaðir af karlmönnum.
Það nrá kannski segja að konur hafi búið við tákn-
tænt ofríki karlmanna. Margt af því athyglisverð-
asta sem hefur verið gert í myndlist síðustu árin
hefur verð gert af konum sem hafa reynt að glíma
við þetta ástand: Cindy Sherman, Jenny Holzer,
Barbara Kruger, Rosmarie Trockel, Annette
Messager, og svo mætti lengi telja.
Um þessar mundir er klám umdeilt, spenn-
andi og í sviðsljósinu. Vera má að einhverjir lista-
menn notfæri sér það til að draga að sér athygli.
Slíkar tískur koma og fara. Eftir stendur að líkam-
inn, kynlífið, þrár og hugarórar eru viðfangsefni
sem listamenn munu ávallt takast á við. Og þeir
munu ávallt lenda upp á kant við almennt sam-
komulag um velsæmi, skráð eða óskráð. I því
andrúmslofti upplausnar og óvissu sem nú ríkir í
menningarsamfélögum Vesturlanda þá geta þeir
gegnt mikilvægu hlutverki í því að lýsa marg-
breytileika mannlegrar reynslu, brjóta upp stirðn-
aðan hugsunarhátt og skapa nýja sýn á hlutina
sem víkkar sjóndeildarhringinn og gefur okkur
færi á sjá hlutina frá ólíku sjónarhorni. Þetta á
ekki síst við um þau svið mannlegrar reynslu sem
eru hvað viðkvæmust.
Greinina vann Gunnar upp úr fyrirlestri sem hann flutti á
kynlegum dögum Stúdentaráös.
Ljósmynd Roberts Mapplethorpes frá 1985.
Menningarmiöstööin Gerðuberg
- eitthvað fyrir þig!
Gerðubergi -111 Reykjavík
Sími 567 40 70 • Fax 557 91 60
51 19.júní
RIT KVENRÉTTINDAFÉLAGS ÍSLANDS