Faxi - 01.12.1993, Síða 29

Margeir Jónsson útvegsmaður:
Var alllaf bjartsýnn á ad næsla vertíð yrði betrí
- Kristján \. Jónsson ræðir við litvegsiiiaiiniiin Margeir Jónsson um starfíð í
félög'um útvegsmanna, útgerð og ýmislegt lleira
urðu líka að hafa tengingu við
Alþýðusamband íslands, þetta var
allt svona. Nú er orðin mikil breyting
á þessu. Samningagerð gerist nú
nánast alveg í höfuðvígstöðvunum.
Brot úr útgerðarsögu
Það gæti verið gaman, þegar við
erum að ræða um svona löngu liðna
tíma, að rifja upp fyrstu ár
útgerðarsögu Reykjarastarinnar. Við
sendum hana strax á sumarsfldveiðar
norður, undir skipstjóm þess kunna
aflamanns Angantýs Guðniunds-
sonar. En þetta varð fyrsta
síldarleysissumarið af mörgum,
aflinn varð aðeins 1200 tunnur og
mál. Svo þegar komið var heim um
haustið var drifið í því að komast á
reknetaveiðar. Nokkur reknetaveiði
varð nú en þetta var geysilega erfitt.
En ég var þarna nteð reiðhjóla-
verkstæðið og það sá mér fyrir
brauðinu. Meðeigendur ntínir voru
þeir Helgi S. Jónsson, með
verslunina Vatnsnes og Kristinn
Reyr Pétursson með Bókabúðina.
Aðrir hluthafar voru Sverrir
Júlíusson, Vilhjálmur Þórðarson og
Freysteinn bróðir Helga S. Um 1960
hafði ég keypt hluti þeirra allra í
félaginu.Nú Angantýr var svo áffam
nteð bátinn vertíðina 1946. Þá
fengunt við beitningar- og
aðgerðaraðstöðu hjá Lofti Loftssyni
útgerðarmanni. Við seldunt honum
þorskinn en ég held að ýsan hafi
farið til Hraðífystistöðvar Keflavíkur
h/f, sem Sverrir átti þá ásamt fleirunt.
Þá fengum við 50 aura fyrir kg. af
þorski, slægðunt fiski með haus. En
það fiskaðist vel. Hann fékk 1510
skippund þessa fyrstu vertíð og var
annar hæsti bátur. Reykjaröslin
kostaði fullbúin 614 þúsund krónur
og af því verði þurftum við
eigendurnir að reiða fram 135
þúsund krónur. En til að útgerðin
gæti gengið var talað um að fiskast
þyrfti á árinu, sem samsvaraði
andvirði bátsins.
Reykjaröstin sést hér halda frá Keflavík áleiðis norður til síldveiða
Veiðarfæragerð Suðurnesja
Það var svo verið að halda
sameiginlega fundi með fleirum um
málefni sjávarútvegsins. Bæði
Garðmenn voru þar og Sand-
gerðingar og stundum voru
Grindvíkingar líka með í því að
Meðal þeirra sem kunna frá
mörgu að segja varðandi útgerð
Suðurnesjamanna síðustu hálfa
öldina og vel það, er Margeir
Jónsson. Því leitaði Faxi til hans og
báðum við hann að segja okkur
dálítið frá sínum sjónarmiðum um
gang þessa atvinnuvegar eins og sú
saga kemur honum fyrir sjónir nú.
Og þá ekki síður af þátttökunni í
útgerðarvafstrinu og varð Margeir
ljúfmannlega við þeirri bón.
Ef við lítum á þetta sem svolitla
kynningu á starfsemi Útvegsbænda-
félags Keflavíkur og síðar Útvegs-
mannafélags Suðurnesja, sem
stofnað var 1963, þá verður lyrir hjá
mér að hvarfla til ársins 1945, en þá
hefst útgerðarsaga mín. Þarna í
Útvegsbændafélaginu var ákallega
mikill og góður félagslegur andi, það
er mér ákaflega minnisstætt.Þetta var
frjó starfsemi að því leyti til, að það
voru bæði skiptar skoðanir og eins
létu menn álit sitt í ljós, miklu meira
sýnist ntér, en menn gera núna. Það
má segja að það tækju bara allir til
máls og létu í ljós sína skoðun á því
sem gera þyrfti. Alltaf voru að konta
fram lillögur og það lék oft, ef svo
má segja, allt á reiðiskjálfi út af
erfiðleikunum.Já, þarna voru miklir
mælsku og félagsmálamenn og
málin voru rædd hispurslaust eins og
fundargerðir bera vitni um.Sverrir
Júlíusson forrn. LIÚ var jú einn
Margeir Jónsson
félagi okkar hér suðurfrá. Við
fengum hann náttúrlega oft á fundi til
okkar og þar skýrði hann okkur frá
hvernig málin stæðu og hlustaði á
afstöðu okkar til þeirra mála sem
hæst bar hverju sinni.Þessi útgerð var
erfiðari en maður reiknaði með. í maí
1945 var ég ráðinn til að reka nýja
bátinn okkar félaganna, Reykjaröst
GK 414, 53 tonna bát, sem
Marsellíus Bernharðsson á fsafirði
byggði. Svo er ekkert annað en það,
að um haustið er maður kominn inn á
Fjórðungsþing í Fiskifélaginu og
þaðan á Fiskiþing. Farinn að koma
þama með alls konar vangaveltur og
tillöguflutning um þessa útgerð.
Fljótlega eftir að ég kom þarna í
Útvegsbændafélagið óx starfsemi
þess mikið og þá ekki síst í tengslum
við santningagerð við laun-
þegasamtök sjómanna og verkafólks
um kaup og kjör. Líka var alltaf um
hver áramót verið að brjótast unt til
að finna starfsgrundvöll fyrir
vertíðina. Þær voru ófáar ferðirnar
inneftir í tengslum við þá
vinnu.Náttúrlega má segja að við hér
suðurfrá nutum þess að eiga innan
vébandanna atkvæðamikla forustu-
menn. í því sambandi nefni ég aftur
SveiTÍ Júlíusson formann LÍÚ og svo
líka Elías Þorsteinsson formann SH,
Finnboga Guðmundsson í Gerðum
stjómamiann í SÍF og SH og Karvel
Ögmundsson, sent m.a. var lengst af
stjómarformaður Útvegsbændafélags
Kefiavíkur. Eg lenti strax inn í stjóm
hans í félaginu. Lengi var ég ritari
þar og svo líka í Útvegsmannafélagi
Suðurnesja.Gerð kjarasamninga var
snemma þannig að við vorum háðir
landssamtökunum, þar sem annars
vegar voru LÍÚ og hins vegar
Vinnuveitendafélag Islands. Við
urðum alltaf að hafa okkar samstöðu
með þeim og það var mjög mikil
harka í því að við héldum okkur á
mottunni. Menn héldu bara að það
væri hægt að ganga í okkur og
semja. Það var raunar líka sama með
sjómennina og verkamennina. Þeir
FAXI 189