Frjáls verslun - 01.01.2002, Qupperneq 47

EFNAHAGSRÁÐGJAFAR RÍKISSTJÓRNfl
Meginrökin fyrir því að leggja niður stofnunina eru þau helst
nefnd til sögunnar að ófært sé lengur að fjármálaráðuneytið hafi
ekki fullt vald á sinni vinnu, að því er varðar ljárlagagerðina og
ríkisflármálin, en hluti af þvi er að gera þjóðhagsspá og áætlanir
sem liggja til grundvallar tekju- og úgjaldahlið Jjárlaganna. Enn-
fremur er nefnt að verðmæt rök séu fyrir þvi að færa skýrslugerð,
td. gerð þjóðhagsreikninga, yfir til Hagstofunnar. Með öðrum
orðum; að veigamestu verkefni tjóðhagsstofnunai- eigi heima
annars staðar. Eftir stendur þá: Til hvers að halda áfram með
stofnunina? Að visu má snúa spurningunni við og segja sem svo:
Fyrst þær fúnksjónir, þau meginverkefni, sem stofnunin hefur
verið að vinna að, verður eðli málsins ekki lögð niður, heldur ein-
göngu færð annað, til hvers þá að leggja stofnunina niður? Hvað
sparast? Einhver kynni auðvitað að halda því fram og gefa sér þá
forsendu að stór hluti af vinnu stofnunarinnar „verði bókstaflegá1
að fara annað - hvað sem tautar og raular - og því getí aldrei orðið
annað en um tvíverknað að ræða að halda Þjóðhagsstofnun áfram
útí. Eftír stendur hins vegar að sitthvað er að leggja niður fúnk-
sjónir eða að skipta um nafn á þeim - sem og á yfirmönnum þeirra.
Þess má geta að Hallgrímur Snorrason hagstofustjóri var um ára-
bil í framlínu Þjóðhagsstofnunar undir stjórn Jóns Sigurðssonar.
Sama má segja um þau Bolla Þór Bollason, skrifstofustjóra efna-
hagsdeildar tjármálaráðuneytísins, og Maríönnu Jónasdóttur,
skrifstofustjóra tekjudeildar ráðuneytísins. Verkefnin færðust því
aftur yfir í „gamlar hendur“ ef af breytingunni yrði.
sstofnun
Er þörl fyrir Þjóðhagsstofnun? En er þörf fyrir Þjóðhagsstofn-
un núna þótt eitt sinn hafi verið þörf fyrir hana? Er hún barn
síns tíma? Um það geta menn deilt. Hagfræðingum hefur
íjölgað, hagfræðideildir eru víða úti um bæ; eins og í bönkum
og hjá hagsmunasamtökum, og efnahagsumhverfið er auð-
vitað gerbreytt frá því Þjóðhagsstofnun var nánast stóri dómur
í öllum málum. Það kom stór punktur á eftir orðum stofnunar-
innar, það var ekki sagt meira þann daginn; „þetta var loka-
svar“. Virkari markaðir, aukið frelsi í atvinnulífinu og færri
sértækar aðgerðir ríkisstjórna til að leysa efnahagsmál sem
og alls kyns „hagfræðiapparöt" úti um allan bæ hafa séð til
þess að eftir fleiri sjónarmiðum er hlustað í rökræðum dags-
ins en því sem stofnunin sendir frá sér. Þjóðhagsstofnun heyr-
ir undir forsætisráðuneytið. En það kemur þó ekki í hlut ráðu-
neytisins að leggja stofnunina niður. Það var Alþingi sem setti
á sínum tíma sérstök lög um Þjóðhagsstofnun og það kemur
því til kasta þess að setja hana af og færa starfsemi hennar
annað. Þjóðhagsstofnun tók til starfa í byrjun ársins 1974 og
gera lögin ráð fyrir nokkru sjálfstæði hennar. Starfsmenn
hennar eru um tuttugu.
Þess má geta að forveri Þjóðhagsstofnunar,
Efnahagsstofnunin, þjónaði á sínum tíma
eingöngu ríkisstjórnum og þar hefði svona
deila þess vegna aldrei getað orðið.
Forstiórar Efnahagsstofnunar
og Þjóðhagsstofnunar
Jónas Haralz hag/ræðingur varð
fyrsti forstjóri Efnahagsstofnunar
árið 1962.
Bjarni Bragi Jónsson hagfræð-
ingur tók við sem forstjóri Efna-
hagsstofnunar árið 1969 og
gegndi því starfi til 1972.
Jón Sigurðsson, bankastjóri
NIB, varð forstöðumaður hag-
rannsóknadeildar Fram-
kvæmdastofnunar árið 1972, en
hún tók við af Efnahagsstofnun.
Hann varð síðan fyrsti forstjóri
Þjóðhagsstofnunar árið 1974.
Þórður Friðjónsson varð forstjóri
Þjóðhagsstofnunar árið 1987.
Ólafur Davíðsson, ráðuneytis-
stjóri í forsætisráðuneytinu, var
settur forstjóri Þjóðhagsstofn-
unar frá 1980 til ársloka 1982
þegar Jón Sigurðsson vann hjá
Alþjóðagjaldeyrissjóðnum í
Washington.
Friðrik Már Baldursson var
settur forstjóri Þjóðhagsstofn-
unar á árunum 1998 og 1999
þegar Þórður Friðjónsson gegndi
starfi ráðuneytisstjóra í iðnaðar-
ráðuneytinu.
47