Morgunblaðið - 01.12.2008, Blaðsíða 18

18 Daglegt líf
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 1. DESEMBER 2008
Eftir Steinþór Guðbjartsson
steinthorg@gmail.com
ÞJÓÐRÆKNISFÉLAG Íslendinga í
Norður-Ameríku, The Icelandic Nat-
ional League of North America (INL
of NA), hefur brugðist við fjárhags-
kreppunni á Íslandi og hrundið af
stað söfnun til styrktar Íslendingum.
Gerri McDonald, forseti INL, hef-
ur sent félagsmönnum bréf þar sem
hún útskýrir vandann sem Íslending-
ar standa nú frammi fyrir. Hún bend-
ir á að samfara því að margir Íslend-
ingar hafi orðið fyrir miklu
fjárhagslegu tjóni hafi beiðnum um
aðstoð hjálparstofnana fjölgað til
muna. Hins vegar hafi þær líka orðið
fyrir barðinu á kreppunni og nú sé
tími fyrir fólk af íslenskum ættum í
Norður-Ameríku og aðra vini Íslands
til að rétta fram hjálparhönd.
Auðvelda jólahald
Forsetinn leggur áherslu á að
vandamálið verði ekki leyst á einni
hóttu og ástandið muni ríkja um hríð.
Í fyrstu sé hugmynd INL að safna
peningum til handa íslenskum góð-
gerðarstofnunum, sem útdeili mat,
fötum og gjöfum, svo þær geti létt
undir með einstaklingum og fjöl-
skyldum fyrir jólin. Eftir áramótin
verði síðan kynnt nýtt átak.
Fólk af íslenskum ættum og aðrir vinir Íslands bregðast við
Söfnun í Vesturheimi til
styrktar Íslendingum
Morgunblaðið/Steinþór
Undirbúningur Helga Malis á skrifstofu Þjóðræknisfélagsins á Gimli. Eftir Steinþór Guðbjartsson
NÆR 400 Íslendingar fluttu til Ut-
ah á árunum 1854 til 1914 og nú
hefur David Alan Ashby gefið út
nýja bók, Icelanders Gather to Ut-
ah 1854-1914, með ýtarlegum upp-
lýsingum um þessa vesturfara og
fjölskyldur þeirra.
David Ashby segir að tilgang-
urinn með útgáfu bókarinnar sé að
leggja fólki í Utah af íslenskum
ættum lið í því að tengjast upp-
runa sínum. Reyndar er unnið
mjög öflugt starf á því sviði á veg-
um Íslenska félagsins í Utah (IAU),
sem var stofnað 1897, og halda af-
komendur íslensku Utah-faranna
upprunanum hátt á lofti.
Þó nokkuð hefur verið skrifað
um flutningana til Utah. David
Ashby hefur með þessari bók end-
urbætt bókina Icelanders of Utah
eftir LaNora Allred. Hann byggir
líka á safni móður sinnar, Phyllis
Higginson Ashby, sem var sagn-
fræðingur IAU um árabil. Við
gerð bókarinnar naut hann að-
stoðar Bliss Koyle Anderson, ætt-
fræðings í Spanish Fork og fór í
smiðju Hálfdáns Helgasonar sem
heldur úti vef um íslenska vest-
urfara.
Bókin er rúmlega 150 síður í A4
stærð. Höfundur hennar gaf IAU
upplagið og það sér um söluna.
Eintakið kostar 18 dollara og
flutningskostnaður til Íslands er
12 dollarar en pantanir má senda
á eftirfarandi heimilisfang:
Icelandic Association of Utah
P.O. Box 874,
Spanish Fork,
Utah 84660 USA
Morgunblaðið/Steinþór
Höfundurinn Hjónin Bonnie og David Alan Ashby í Spanish Fork.
Ýtarlegar upplýsingar um
Utah-farana í nýrri bók
Þj́óðræknisþing INL í Norður-
Ameríku verður haldið í 90. sinn í
vor undir yfirskriftinni „Komið
heim til Nýja Íslands“, en það
verður á Gimli dagana 30. apríl til
3. maí.
Undirbúningur á fullu
Undirbúningur fyrir Þjóðrækn-
isþingið er í fullum gangi og vona
skipuleggjendur að þingið verði vel
sótt eins og undanfarin ár. Íslensk-
kanadíska félagið á Gimli, GICS,
hefur umsjón með skipulagn-
ingunni og nýtur aðstoðar frá fólki
í nágrannabyggðunum, einkum Ár-
borg, Selkirk og Lundar.
Helga Malis, formaður GICS, segir
að undirbúningurinn sé á áætlun.
„Efnahagskreppan getur haft áhrif
en vonandi fáum við um 100 til
150 gesti,“ segir hún.
Í tengslum við Þjóðræknisþing
undanfarin ár hefur verið boðið
upp á ferðir um „íslenska“ sögu-
staði í nágrenni þingstaðar og
verður uppteknum hætti haldið
áfram í vor. Farið verður í dagsferð
um Nýja Ísland og kemur það ekki
beint á óvart.
„Komið heim til Nýja Íslands“
ÚR VESTURHEIMI
Eftir Kristínu Heiðu Kristinsdóttur
khk@mbl.is
É
g gaf mér ekki tíma til
að sinna neinu svona
listrænu á meðan ég
var í fullri vinnu sem
sjúkraþjálfari, en eftir
að ég greindist með parkinsonveiki
fyrir þremur árum og hætti að vinna
hef ég haft nægan tíma til að láta
innra sjálfið njóta sín. Ég lít líka á
mósaíkvinnuna mína sem hluta af
endurhæfingunni, því þessi vinna
viðheldur fínhreyfingunum,“ segir
Ósk Axelsdóttir sem hefur komið sér
upp lítilli vinnustofu í bílskúrnum
heima hjá sér í Kópavoginum, þar
sem hún vinnur með mósaík. Faðir
hennar, Axel heitinn Helgason, var
mikill listamaður, en hann stofnaði
Nesti og margir þekkja stytturnar
hans við Nestin. „Í Nesti í Fossvogi
er til dæmis styttan af drengnum
með fiskinn og ég bjó einmitt til
mósaíkmunstur með þessum strák á
litla hirslu sem mér þykir ofur vænt
um.“
Listrænir hæfileikar eru greini-
lega í blóðinu því Erla systir Óskar
er listakona og bróðirinn Helgi er
líka mjög listrænn. „Ég er yngri en
þau og ég hélt að þau hefðu fengið
þetta allt og ekkert hefði verið eftir í
mínum genum,“ segir Ósk og hlær
en hún hefur verið að vinna í mósaík
í tæp þrjú ár og er að mestu sjálf-
menntuð.
Bók frá pabba er biblían
„Ég hef reyndar farið á eitt nám-
skeið en ég hef gert mikið af því að
stúdera bækur um mósaík. Til dæm-
is er ég með bók frá 1937 um „Wall-
painting“ eða veggmálun sem mér
áskotnaðist eftir að pabbi dó, en
hann var mjög áhugasamur um
listaverk sem máluð voru á veggi.
Ég hef pikkað upp mikið af munstr-
um úr þessari bók og nýtt mér í
mósaíkinu. Mér er þessi bók mjög
kær og mér finnst gaman að vinna
upp úr svona gamalli bók sem pabbi
notaði. Þetta er eiginlega biblían
mín.“
Ósk segir að hennar helsta áhuga-
mál í mósaíkinu sé ljósker í ýmsum
stærðum og gerðum, ýmist fyrir
kertaljós eða ljósaseríur. „En ég hef
líka sérhæft mig í fuglakerum til að
hafa úti í garði, en þá steypir mað-
urinn minn kerin og ég lími mósaík-
ið á. Hann er að þróa sig áfram með
að búa til gosbrunna í nátt-
úrusteinum, þannig að við hjónin er-
um komin í smásamkeppni,“ segir
Ósk. Hún bætir við að þeir sem eigi
sumarbústaði spái og spekúleri oft
mikið í fuglalífinu og þá sé kjörið að
vera með svona fuglaböð, einhólfa
eða tvíhólfa fyrir brauðmola. Einnig
hafa þau framleitt fuglaker með
seytlandi vatni í hringrás.
„Við eigum sælureit í sum-
arbústaðnum okkar og þar eru fugl-
arnir duglegir að koma, bæði til að
baða sig, éta og drekka. Ég hef líka
mjög gaman af því að þróa óvænt úti-
verk og til dæmis gerði ég þrjár risa-
stórar fljúgandi álftir úr mósaíki ut-
an á bústaðinn. Mér finnst líka
gaman að koma fólki á óvart með því
að líma kannski mósaíkhjarta eða
blóm á náttúrusteina sem eru í um-
hverfinu. Svo hef ég gert könglakr-
ansa úr könglum sem ég finn í skóg-
inum við bústaðinn.“
Brotið bollastell í hjarta
Efniviðurinn í verkum Óskar er
mest glerflísar og marmari, en hún
notar líka efni sem hún brýtur, eins
og gamla diska eða bolla. Úti í garð-
inum hjá henni hangir meðal annars
stórt hjarta sem maðurinn hennar
steypti. „Ég braut fyrsta bollastellið
okkar sem við fengum í brúðargjöf
og notaði það til að líma falleg brot á
hjartað.“
Ósk hefur líka gert nokkur borð
með mósaíkmunstri, veggmyndir,
ostabakka og vasa, svo fátt eitt sé
nefnt.
„Í munstrum hef ég leikið mér með
einfaldleikann en ég hef líka mjög
gaman af því að klippa flísarnar nið-
ur í smæstu einingar, móta laufblöð á
blóm, litlar pöddur og ýmislegt
fleira. Ég hef líka leitað að munstr-
um í litabókum barnabarnanna
minna. Mér finnst gaman að spinna,“
segir Ósk sem ætlar að selja verkin
sín á Jólamarkaðinum við Elliðavatn
en hún segir að fólki sé líka velkomið
að koma á vinnustofuna.
Nú er tími til að skapa
Fyrsta verkið Þetta borð er eitt af
því fyrsta sem Ósk vann í mósaík.
Jólalegt Þau eru notaleg ljóskerin
sem varpa hlýlegri birtu eftir að
kveikt hefur verið á kertunum.
Úti í garði Seytlandi vatn í einu af
mörgum fuglaböðum Óskar.
Morgunblaðið/Kristinn
Á vinnustofunni Ósk umvafin ótal ljóskerjum sem hún hefur búið til.
Listamannsdóttirin Ósk
Axelsdóttir féll fyrir mósa-
íki eftir að hún þurfti að
hætta að vinna vegna
sjúkdóms. Nú býr hún til
fuglaker, ljósker og ótal-
margt fleira.
www.oskaxels.is
oskaxels@isl.is