Morgunblaðið - 01.12.2008, Blaðsíða 19

MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 1. DESEMBER 2008
Slökkvilið
Höfuðborgarsvæðisins
Látið kerti aldrei
loga innanhúss
án eftirlits
Munið að
slökkva á
kertunum
Eftir Kristínu Heiðu Kristinsdóttur
khk@mbl.is
V
ið erum orðnar háðar
þessu. Við getum ekki
hætt að fara á Íslend-
ingasagnanámskeið. Það
verður alltaf skemmti-
legra og skemmtilegra. Við finnum sí-
fellt nýjar tengingar milli sagnanna
og við komumst alltaf lengra inn í
fornsögurnar okkar. Auk þess er
þetta svo skemmtilegur félagsskap-
ur,“ segja þær Anna Birna Jóhann-
esdóttir og Ólöf Sigurðardóttir, en
þær hafa undanfarinn rúman áratug
farið árlega á námskeið um fornsög-
urnar hjá Endurmenntun Háskóla
Íslands. Þær lesa eina sögu á haust-
önn og aðra á vorönn.
„Eftir hverja sögu sem við höfum
lesið er farið í ferðir, bæði á söguslóð-
ir innanlands og út fyrir landstein-
ana. Þá fáum við sérstök vegabréf
með tilskrift þar sem við lofum því að
fara með friði og vopnlaus að kalla.
En næst gætum við þurft að grípa til
vopna, miðað við ástandið eins og það
er í dag,“ segja þær vinkonur sem eru
þó nokkuð spaugsamar. „Andrúms-
loftið er mjög létt og skemmtilegt í
þessum ferðum og við játum það fús-
lega að við erum óragar að sprella ef
svo ber undir, enda er ákveðið mottó
prentað í ferðabækurnar af sjálfum
umsjónarmanninum Magnúsi Jóns-
syni, en þar segir að skylt sé að hafa
það sem skemmtilegra reynist. Við
erum semsagt ekki alltaf með nefið
ofan í forneskju, heldur reynum æv-
inlega að hafa eitthvað skemmtilegt
með.“
Fólk úr öllum stéttum
Þær segja marga hagyrðinga vera í
hópnum og tveir þeirra hafa fengið
þann virta titil að vera hirðskáld.
„Þetta eru þeir Sturla Friðriksson og
Halldór Ármannsson, en þeir fara létt
með að yrkja undir fornyrðislagi eða
dróttkvæðum hætti. Þeir segja oft
ferðasöguna í bundnu máli. Eins hef-
ur verið svolítið um limruyrkingar
um einstaka atburði en þá er meira
sprell í gangi. Einn hátíðarkvöldverð-
ur er í hverri ferð, þar sem þátttak-
endur leggja sitt af mörkum við að
skemmta sér og öðrum. Þegar heim
er komið eru svo myndakvöld,“ segja
þær Anna Birna og Ólöf sem hafa
eignast góða vini í gegnum þessi
námskeið. „Okkur finnst gaman hvað
þessi hópur er blandaður, þarna er
fólk úr öllum stéttum samfélagsins.
Fólk leggur líka til eitthvað á sínu
sérsviði, til dæmis er læknir í hópnum
sem lét okkur fá á prenti tilgátu sína
um hvers konar sjúkdómur hafi verið
á ferð í Fróðárundrunum.“
Syndaaflausn í Róm
Þær vinkonurnar segja utanlands-
ferðirnar vera mikla og fræðandi
skemmtun. „Við förum í gegnum
kirkjulist og menningu og í öllum
okkar ferðum eru mjög góðir erlendir
leiðsögumenn sem sýna okkur forn-
minjar. Þegar við Steingrímur mað-
urinn minn fórum á okkar fyrsta
námskeið fyrir þrettán árum, lásum
við Sturlungu og fórum í Suðurgöngu
eftir leiðarlýsingu til Rómar sem
Nikulás ábóti skrifaði. Þá fórum við í
tíu kirkjur til að fá syndaaflausn, rétt
eins og sagt er frá í sögunni,“ segir
Anna Birna. Þá var Ólöf ekki með í
för en hún fór aftur á móti án vinkonu
sinnar til Rússlands á víkingaslóðir.
„Við erum yfirleitt þrjú saman á þess-
um námskeiðum og í ferðunum, ég,
Anna Birna og Steingrímur mað-
urinn hennar. En það væsti ekki um
mig í Rússlandsferðinni, þó ég hafi
vissulega saknað fjörsins sem fylgir
Önnu Birnu.“
Ekki verið að hlýða fólki yfir
Anna Birna og Ólöf hafa verið vin-
konur síðan í sjö ára bekk í Hlíða-
skóla. Þær spiluðu líka saman hand-
bolta með Val og voru saman í
Kennaraskólanum og vinna báðar
sem kennarar. Þær taka fram að fólk
þurfi ekki að vera vel að sér í Íslend-
ingasögunum til að geta farið á svona
námskeið. „Það er ekkert verið að
hlýða fólki yfir, við erum fyrst og
fremst að sitja og njóta þess að hlusta
á Magnús lesa. Ferðirnar innanlands
á söguslóðirnar skilja mikið eftir sig
og gefa okkur alveg nýja sýn á landið.
Það er gaman að koma í brekkuna
þar sem Melkorka hjalaði við son sinn
Ólaf Pá í Dalasýslunni. Og það er
gaman að læra hvernig sögurnar
tengjast. Hallgerður í Njálu er til
dæmis hálfsystir þessa fyrrnefnda
Ólafs Pá í Laxdælu. Höskuldur átti
Ólaf með Melkorku ambátt sinni en
Hallgerði átti hann með konu sinni.“
Nú vantar sáttamenn
Þær segja fornsögurnar ekki vera
lokaðar inni í einhverjum heimi, þær
sé hægt að skoða með ýmsum gler-
augum. „Magnús er flinkur við að
tengja sögurnar við nútímann. Við
getum tengt atburði þjóðfélagsins
núna við til dæmis Sturlungu. Þar
segir frá því að fimm ættir höfðu
völdin hér á landi. Þessar ættir áttu í
raun landið og misstu það undir Nor-
egskonung. Kannski má segja að
örfáar ættir eða stofnanir sem óþarft
er að nefna, eigi núna Ísland og séu
að tapa völdum. Við förum kannski
undir Evrópusambandið í stað Nor-
egskonungs.“ Í beinu framhaldi segir
Ólöf að þrjár sögupersónur séu henni
hugleiknar, vegna þess að einmitt nú
vanti slíka menn á Íslandi. „Þetta eru
þeir Runólfur í Dal í Njálssögu, Gest-
ur Oddleifsson í Laxdælu og Þórður
Gellir í Eyrbyggju, en þeir voru
sáttamenn sem höfðu traust og tiltrú
í samfélaginu og lögðu sitt af mörkum
til að halda jafnvægi í þjóðfélaginu.“
Hafa skal það sem
skemmtilegra reynist
Þær eru ekki alltaf með
nefið ofan í forneskju þó
svo að þær séu orðnar
háðar því að fara á nám-
skeið í fornsögum. Þær
leggja líka mikið upp úr
skemmtilegheitum rétt
eins og stjórnandi nám-
skeiðanna. Og tvö hirð-
skáld eru ævinlega með í
för.
www.endurmenntun.is
Morgunblaðið/Ómar
Þjóðlegar Anna Birna og Ólöf spjalla yfir kaffibolla í góðum félagsskap ís-
lenskra lamba, enda eru þær áhugasamur um allt er við kemur þjóðinni.
Íslendingasagnanámskeiðin byrjuðu sem fámennt Njálunámskeið með
Jóni Böðvarssyni árið 1992. Þá var Magnús Jónsson fararstjóri í ferð-
unum en hann tók alfarið við umsjón námskeiðanna eftir að Jón hætti
fyrir nokkrum árum. Ásókn hefur aukist jafnt og þétt og á haust-
námskeiðinu um Eyrbyggju eru núna tveir hópar, samtals 140 manns.
Ásókn hefur aukist jafnt og þétt
Ferð um Edinborg:
Ég kempan er komin að lotum,
og kraftar mínir að þrotum,
af að aka um torg
hér í Edinborg,
sem er uppfull af skúma
Skotum.
Ferð um Noreg:
Egill sá víkingur vaski
velkominn ei var að Aski.
Berg-Önund vó
bændafólk hjó
og fór frá húsum í méli
og maski.
Höf.: Dr. Sturla Friðriksson
Limrur úr ferðunum