Morgunblaðið - 05.03.2009, Blaðsíða 36

36 MenningFRÉTTIR
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 5. MARS 2009
GRAFARÞÖGN,
skáldsaga Arn-
alds Indriða-
sonar, kemur út á
Spáni á laugar-
daginn kemur. Í
framhaldinu
kemur hún út í
öðrum löndum
hins spænsku-
mælandi heims.
Í tilefni útgáf-
unnar komu menningarblaðamenn
frá þremur spænskum dagblöðum
hingað til lands í vikunni, þar á með-
al frá El País og La Vanguardia, og
tóku ítarleg viðtöl við Arnald. Munu
greinar þeirra birtast í helgar-
útgáfum blaðanna á laugardag.
Elsa Fernandes-Santos, menning-
arritstjóri hjá El País, segir að nor-
rænar spennubókmenntir séu mjög
vinsælar á Spáni um þessar mundir
og verk Arnaldar fylli þar flokk með
höfundum á borð við Henning Man-
kell og Stieg Larsson.
Grafarþögn er önnur bók Arn-
aldar sem kemur út á Spáni, en Mýr-
in er komin út fyrir nokkru.
Að sögn Valgerðar Benedikts-
dóttur hjá Forlaginu, berast reglu-
lega óskir frá blaðamönnum um að
eiga viðtöl við Arnald. Þá hafi fleiri
höfundar forlagsins verið í viðtölum
í erlendum fjölmiðlum upp á síðkast-
ið. Þannig hafi Hallgrímur Helgason
verið í öllum stærstu norsku blöð-
unum, vegna útkomu Roklands.
Spænsk
Grafarþögn
Blaðamenn til
fundar við Arnald
Arnaldur
Indriðason
Metropolitan-
óperan í New
York er svo
skuldsett að sam-
kvæmt The New
York Times hefur
hún veðsett hin
tvö gríðarstóru
og frægu málverk
eftir Marc Cha-
gall sem eru í
anddyri óperu-
hússins og blasa
við vegfarendum af Lincoln-torgi.
Þá munu laun söngvara verða lækk-
uð um 10% á næsta tímabili, eins og
laun hljóðfæraleikara og annarra
starfsmanna.
Veð er tekið í verkunum fyrir um
35 milljón dala láni en rekstur
Metropolitan-óperunnar á þessu ári
mun kosta 291 milljón dala.
Veðsetur
Chagall
Annað verka Chag-
alls sést í glugga
Óperunnar.
Í KVÖLD, fimmtudag klukkan
20, er fyrsta kvöldið í „Sýna og
sjá“-seríu Nýlistasafnsins. Þar
munu þekktir tónlistarmenn
mæta vikulega á næstu tveim-
ur mánuðum og fjalla um sköp-
unarverk sín, hljómsveitir,
hugsjónir og tónleikahald.
Dr. Gunni, öðru nafni Gunn-
ar Lárus Hjálmarsson, var í
hljómsveitunum S.H. Draumi,
Bless og Unun. Þá hefur hann komið fram einn og
rekið útgáfuna Erðanúmúsík sem gefið hefur út
óháða tónlist síðan 1983. Hann mun fara yfir feril
sinn í mynd og tóndæmum.
Nýlistasafnið er að Laugavegi 26, gengið inn
frá Grettisgötu.
Tónlist
Dr. Gunni í „Sýna
og sjá“ í Nýló
Dr. Gunni
„ÍSLENSKUR symbolismi“ er
yfirskrift fyrirlestra, umræðna
og ljóðalesturs sem skáldið og
sýningarstjórinn Sjón mun
standa fyrir í Hafnarhúsinu í
tengslum við sýninguna
Skuggadrengur - Alfreð Flóki í
kvöld, fimmtudagskvöldið 5.
mars, kl. 20.00. Benedikt
Hjartarson og Guðni Elísson
verða með framsögu og einnig
verður lesið úr ljóðum og textum Sigfúsar Blön-
dals, Huldu, Sigurðar Nordals, Jóhanns Gunnars
Sigurðssonar, Davíðs Þorvaldssonar og fleiri.
Hálfri klukkustundu fyrr, kl. 19.30, mun Sirra
Sigurðardóttir, verkefnastjóri fræðsludeildar,
verða með leiðsögn um sýninguna.
Myndlist
Rætt um symból-
isma í Hafnarhúsi
Sjón
ARNAR Herbertsson, Guðrún
Öyahals og Björk Viggósdóttir
opna sýningar í START ART,
Laugavegi 12b, klukkan 17 í
dag. Einnig má sjá ný verk eft-
ir þrjá listamannanna sem
standa að galleríinu; Önnu
Eyjólfsdóttur, Ragnhildi Stef-
ánsdóttur og Þuríði Sigurð-
ardóttur.
Arnar var félagi í SÚM. Súr-
realískur myndheimur og
tímaleysi einkenna verk Arnars. sem hefur haldið
fáar einkasýningar á ferlinum. Sýning Guðrúnar
ber nefnist Vegleysa og eru verkin unnin með lími
og blýi á striga. Björk tekur hluti úr hversdags-
leikanum og fléttar inn í myndbönd og hljóðverk
Myndlist
Arnar, Guðrún
og Björk sýna
Arnar
Herbertsson
Eftir Bergþóru Jónsdóttur
begga@mbl.is
„ÞETTA verður baðstofustemmning
og allt sem bendir til þess að það hafi
verið stundað í gegnum aldirnar, að
fólk sæti saman á kvöldin í fullri
stofu, og einn tekið sig til og sagt
sögur, jafnvel langar sögur,“ segir
Einar Kárason. Á föstudagskvöld
stígur Einar á svið sagnamannsins á
Söguloftinu í Landnámssetrinu í
Borgarnesi og segir sögur úr Sturl-
ungu. Einar er efninu gjörkunnugur
en tvær síðustu bækur hans, Óvina-
fagnaður og Ofsi, eru byggðar á at-
burðum úr Sturlungu.
„Þetta er örugglega eldgömul
hefð. Það segir frá því á einum stað í
gömlum bókum er Sturla Þórðarson
segir sögur og helst á því að skilja að
það hafi tekið hálfan daginn og allir
hlýtt hugfangnir á.“
Einar ætlar að segja frá tveimur
dramatískum atburðabálkum úr
Sturlungu. „Þetta er hefðbundin
saga að því leyti að þarna koma fyrst
persónur og aðstæður, þá kemur
upp spenna sem á einhvern hátt
leysist, eins og gengur og gerist.
Efnið er auðvitað skylt því sem er í
bókunum mínum byggðum á Sturl-
ungu,“ segir Einar.
Fæstir höfðu aðgang að bókum
„Það er alveg ljóst að fyrstu aldir
Íslandssögurnar höfðu menn ekkert
nema munnlega frásögn. Og þótt
sögur sem segir frá í Sturlungu ger-
ist eftir að menn tóku ritmálið í sína
þjónustu, þá er alveg augljóst að
sögurnar hafa verið sagðar, því
fæstir höfðu aðgang að bókum.“
Einar segir það ekki mikið mál að
standa langa kvöldstund og segja
frá. Hann segir það skemmtilegt.
„Oft í gegnum tíðina hef ég verið að
segja þessar sögur og aðrar fólki
sem situr í stofu að kvöldi, mismikið
til þess kvaddur. Nú um daginn var
svo stór hópur fólks sem kom í
Landnámssetrið og vildi fá dagskrá.
Þeim var boðið að ég kæmi og segði
sögur. Það gekk vel og varð til þess
að það var ákveðið að auglýsa þetta
sem dagskrá og selja inn – þetta var
einskonar generalprufa fyrir mig,“
segir Einar.
Þarf að vinna í friðþjófunum
Spurður um hvort það hafi breytt
bókmenntum og sagnagerð að
munnlegri frásögn hafi verið hætt,
svarar Einar því til að hann sé ekki
viss um að sú hefð hafi nokkurn tíma
verið alveg aflögð. „Þetta er alveg
sérstök listgrein, alveg nátengd því
að skrifa sögur, en munurinn er sá
að í munnlegri sögu er fólk allt í
kring, og maður þarf að halda at-
hygli fólks og hreyfa við því. Stund-
um finnur maður vel hvernig það
tekst og þá er voðalega gaman. En
svo getur komið fyrir að sá sem seg-
ir finni fyrir því að einhver friðþjófur
í salnum sé ekki með athyglina við
efnið. Þá þarf að starfa í því.
Góða sögu má bera fram á ýmsan
hátt. Ég áttaði mig á því fyrir löngu
að það er mikill munur á því að út-
búa sögu fyrir ritverk eða kvikmynd.
Það er miklu óskyldara en maður
hefði ímyndað sér. Munnlega frá-
sögnin er enn önnur tegund af
sagnagerð.“
Einar segir það alveg hreinar lín-
ur að það sé gott fyrir skáld að segja
sögur. „Margt af því sem ég hef
skrifað hefur komið þannig til að
eitthvað leitar á mig, eitthvað sem
maður ímyndar sér eða hefur heyrt.
Svo fer maður að segja frá því, og
það er í þeim prósess að sagan tekur
á sig mynd og maður áttar sig á því
að hún gæti ratað í bók. Ef það
gengur vel með Sturlungu gæti vel
farið svo að ég fari að prófa eitthvað
sem ég hef unnið minna með.“
Alveg sérstök listgrein
 Einar Kárason segir sögur úr Sturlungu á Sögulofti Landnámssetursins
 Hann segir skáld hafa gott af því að segja sögur í munnlegri frásögn
Morgunblaðið/Kristinn
Einar Kárason „Oft í gegnum tíðina hef ég verið að segja þessar sögur og
aðrar fólki sem situr í stofu að kvöldi, mismikið til þess kvaddur.“
EIN mesta sópransöngkona heims, og örugglega
sú mest umtalaða, Deborah Voigt, heldur ein-
söngstónleika á Listahátíð í Reykjavík 31. maí í
vor á einum stærsta viðburði Listahátíðar.
Deborah Voigt er bandarísk og hefur lengi ver-
ið meðal fremstu óperusöngkvenna heims og ferill
hennar hefur verið glæstur og viðburðaríkur.
Ferill hennar og afrek á óperusviðinu hafa sum-
part fallið í skuggann af þeim óvenjulega atburði
árið 2004 þegar hún var rekin frá konunglegu óp-
erunni Covent Garden í London fyrir allt annað
en ótvíræða sönghæfileikana. Það þótti ekki síst
gremjulegt þar sem sú sem tók við hlutverkinu
var mun lakari söngkona. Vinsældir sínar og að-
dáun sækir Deborah Voigt í frábæra túlkunar-
hæfileika og einstaka rödd, en það er ekki sjálf-
gefið að slíkt fari saman. Nýlega var sagt um hana
í New York Times, að hún væri á hátindi ferils
síns. Hún er þekkt fyrir magnaða túlkun á hlut-
verkum í óperum Richards Strauss og Wagners,
en hefur dramatísk hlutverk ítölsku óperuskáld-
anna einnig fullkomlega á valdi sínu.
Fyrir þremur árum söng Kolbeinn Ketilsson á
móti henni í tónleikauppfærslu á Tristan og Ísold í
París, en Kolbeinn var beðinn að taka að sér hlut-
verkið með örskömmum fyrirvara. Um kynni
þeirra Voigt sagði hann í Morgunblaðinu: „Ég
hitti Deboru Voigt rétt fyrir tónleikana og hún
kynnti sig: „Hi, I’m Debbie“. Ég er búinn að
syngja með mörgum frægum söngvurum en hún
er alveg sérstök. Hún er númer eitt í þessu fagi í
dag.“ Á Listahátíð syngur Voigt verk eftir Amy
Beach, Verdi, Strauss og Leonard Bernstein.
begga@mbl.is
Debora Voigt syngur á Listahátíð
Deborah Voigt Hún þykir einstakur túlkandi.
 Númer eitt í sínu fagi og á hátindi ferils síns  Afburða-túlkandi með fallega rödd
Ljósmynd/Joanne Savio
Eftir að bækur Einars Kárasonar,
Óvinafagnaður og Ofsi komu út,
hefur áhugi á Sturlungu aukist til
muna, og ganga sögur af fólki sem
fer búð úr búð til að leita að henni,
og bíður á löngum biðlistum á
bókasöfnum eftir að fá hana.
Hjá helstu bókabúðum er Sturl-
unga uppseld og hefur verið um
hríð.
Hjá Borgarbókasafninu fengust
þær upplýsingar að af fjórtán ein-
tökum af Sturlungu á nútímamáli,
sem gefin voru út 1988, sé aðeins
eitt inni, en að þrjú eintök af fjór-
um séu inni af útgáfu frá 1948, en
hún er með gamla rithættinum.
Hjá Máli og menningu, sem gaf
Sturlungu síðast út og heitir nú
Forlagið Mál og menning, er Sturl-
unga uppseld og ekki stendur til
að gefa hana út aftur í bráð.
Sturlunga er orðin mikið fágæti
Þessir gráðugu voru
meira í því að kaupa
þyrlur og íbúðir á þremur
hæðum í New York. 41
»
Árið 2004 var Deborah Voigt
ráðin að Konunglegu óperunni í
Covent Garden í London til að
syngja hlutverk Ariadne auf Nax-
os í samnefndri óperu Richards
Strauss. Í miðju æfingaferlinu
var henni fyrirvaralaust sagt upp
Ástæðan, jú, litli svarti kjöllinn
sem búningahönnuðurinn hafði
hannað fyrir lokaatriðið, passaði
ekki á Voigt, hún var með öðrum
orðum rekin fyrir að vera of feit.
Óperuhúsið var harðlega gagn-
rýnt fyrir að taka útlit framyfir
hæfileika og miklar umræður
spunnust um málið í óperuheim-
inum. Voigt hefur mikinn húmor
fyrir kjólnum eins og sjá má á
gríni hennar á Youtube.com.
Svarti kjóllinn