Morgunblaðið - 04.04.2009, Blaðsíða 34

34 UmræðanKOSNINGAR 2009
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 4. APRÍL 2009
Í BYRJUN janúar áttu sér stað merkilegir
tímar í sögu Framsóknarflokksins. Þá héld-
um við framsóknarmenn glæsilegt flokks-
þing. Þetta þing var merkilegt fyrir þær sak-
ir að þá gerðu framsóknarmenn endanlega
upp fortíðina og horfðu til framtíðar. Það
varð algjör endurnýjun á forystuliði flokks-
ins og fram á sjónarsviðið steig ungur maður
sem ekki hafði látið til sín taka á hinum póli-
tíska vettvangi áður. Segja má að framsókn-
armenn hafi valið þessa leið til að sýna þjóð-
inni að okkur er alvara í endurreisninni.
Nú upp á síðkastið hafa stjórnmálaflokkarnir verið
að ganga í gegnum prófkjör og uppstillingar fyrir kom-
andi kosningar. Ég varð fyrir miklum vonbrigðum þeg-
ar ég sá hvernig aðrir stjórnmálaflokkar röðuðu sínum
gömlu þingmönnum í örugg sæti og þá sérstaklega hér
í Reykjavík. Það er eins og menn skynji ekki háværa
kröfu í þjóðfélagsins um endurnýjun. Það á ekki bara
við á hinum pólitíska vettvangi heldur vill
þjóðin algjörlega hreint borð á öllum svið-
um þjóðfélagsins þegar hafist verður handa
við að byggja upp samfélag okkar að nýju.
Í því endurreisnarstarfi sem fram undan
er má ekki leika nokkur vafi á því að menn
séu heiðarlegir og með hreinan skjöld gagn-
vart guði og mönnum. Fólkið á heimtingu á
því að stjórnmálamenn vinni heiðarlega og
tali hreint út við þjóðina. Haldi henni upp-
lýstri og meðvitaðri um stöðu þjóðmálanna.
Að öðrum kosti munum við horfa áfram upp
á þá ólgu og þá reiði sem einkennt hefur
andrúmsloftið upp á síðkastið. En ljóst er að
við framsóknarmenn höfum svarað kalli þjóðarinnar
hvað varðar endurnýjun, hvort sem er í forystusveit
okkar eða á framboðslistum fyrir komandi kosningar.
Brýn nauðsyn á endurnýjun
Eftir Þóri Ingþórsson
Þórir Ingþórsson
Höfundur skipar þriðja sæti á lista
Framsóknarflokksins í Reykjavík norður.
ÍSLENDINGAR
völdu þá leið á árum áð-
ur andstætt öðrum
þjóðum sem við berum
okkur gjarnan saman
við að taka upp söfn-
unarsjóðskerfi lífeyr-
isréttinda. Öllum er
skylt að tryggja sér líf-
eyrisréttindi með aðild
að lífeyrissjóði sbr. lög
nr.129/1997 um skyldutryggingu líf-
eyrisréttinda. Lífeyrissjóðirnir
gegna tvíþættu hlutverki, að vernda
hagsmuni félaga sinna og um leið
almannahagsmuni sem um leið er
forsenda skylduaðildar að sjóð-
unum. Að mestu leyti byggist líf-
eyrissjóðskerfið hér á landi upp á
söfnunarsjóðum sem grundvallaðir
eru á skyldugreiðslu iðgjalda í sjóð
sem ávaxtar inneignina til að standa
undir lífeyrisskuldbindingum í
framtíðinni. Lífeyrissjóðirnir eru
mikið hreyfiafl á íslenskum fjár-
málamarkaði og eru í leiðinni meg-
inuppspretta sparnaðar í landinu.
Lífeyrissjóðirnir búa yfir gríð-
arlegum eignum og sú krafa sem
kemur frá ríkisvaldinu að þeir fjár-
festi í verkefnum innanlands er rík.
Fjárfestingastefnunni eru þó settar
eðlilegar skorður. Vonandi er al-
menningur ekki búinn að gleyma
hótunum stjórnenda FL
Group og Baugsfyrirtækja
frá árinu 2006 sem gengu
út á að stofna sér lífeyr-
issjóð fyrir starfsmenn
sína því lífeyrissjóðirnir
voru tregir til að fjárfesta
í viðkomandi fyrirtækjum.
Flestir starfsmenn fyr-
irtækjanna voru í lífeyr-
issjóði VR eða á fjórða
þúsund.
Auðvitað varð ekkert úr
þessum hótunum frekar
en öðrum sem þessi fyrirtæki beittu
atvinnulífið er þau voru starfrækt.
Það var verið að tryggja fjármagn í
sukkið og það var ráðist á helgasta
vé landsmanna – lífeyrissjóðina, í
þessu tilfelli lífeyrissjóð VR. Eft-
irleikurinn er kunnur en mjög tak-
markaðar upplýsingar eru veittar
um stöðu sjóðsins í dag. Þegar lög
nr. 129/1997 tóku gildi voru ýmsar
skyldur settar á lífeyrissjóðina sem
krefjast öflugs innra eftirlits og
áhættustýringar og ber þeim að
tryggja skilvirka upplýsingagjöf til
sjóðfélaga. Ég sem sjóðfélagi í líf-
eyrissjóði VR krefst þess að lífeyr-
issjóðurinn upplýsi sjóðfélaga um
stöðu hans og spyr í leiðinni – er
eyririnn eyddur eða geymdur?
Geymdur eða
eyddur eyrir?
Eftir Vigdísi
Hauksdóttur
Vigdís Hauksdóttir
Höfundur skipar 1. sætið á lista
Framsóknarmanna í Reykjavík-
urkjördæmi suður.
SUMIR þegnar þessa lands eru duglegir
við að tönnlast á því að við eigum að forðast
að leita að sökudólgum eða reyna að finna
skýringar á þessum mikla hrunadansi sem á
undan er genginn. Þeir kalla það „norna-
veiðar“ ef farið er fram á að þeir, sem
ábyrgð bera axli hana. Já einmitt. Enginn á
að axla ábyrgð.
Menn fengu há laun og stóra bónusa
vegna mikillar ábyrgðar. Hvað gerðist? Axl-
aði þetta fólk ábyrgðina sem það fékk í raun
greitt fyrir að gera? Nei og aftur nei.
Stærsti hluti þessa fólks hvarf reyndar af yfirborði
jarðar strax í byrjun þessara erfiðleika.
Hver tekur þá ábyrgðina þegar upp er staðið. Stjórn-
málamenn!? Nei. Þeir vilja bíða eftir því hvað sérstakur
saksóknari (sem þeir réðu sjálfir til að rannsaka sig)
segir. Fyrirtæki – axla þau ábyrgð? Já og nei. Allt er
gert til að bjarga sumum fyrirtækjum en öðrum ekki.
Bankarnir? Nei þeim skal bjargað – þeir fá afskrifað en
rukka almenning að fullu. Fjölmiðlarnir, sem brugðust
svo eftirminnilega? Nei, þeir axla ekki ábyrgð heldur fá
afskrifaðar skuldir og nýtt eignarhald.
Hverjir eiga þá að bera ábyrgð? Jú almenningur.
Hinn venjulegi maður. Heimilin. Það má ekki
fella niður neitt sem fellur undir skuldir
heimila. Heimilin sem fengu þó ekki öll þessi
háu laun og bónusa, heldur bara þau venju-
leg laun og greiddu af þeim fulla skatta. Það
telst víst of dýrt að fella niður skuldir eða
leiðrétta virkilega óréttláta meðferð sem
heimilin, almenningur, hefur orðið að þola á
þessu braski banka og fyrirtækja
Bankarnir og stórfyrirtækin, sem tóku
stöðu gegn heimilunum með braski á okkar
undarlega gjaldmiðli, fá að njóta vafans, en
ekki alþýðan. Hún á að taka út raunverulega
refsingu fyrir brot sem hún hafði ekkert með
að gera. Alþýðan – hinn vinnandi maður og fjölskylda
hans – skal blæða fyrir gjörðir nokkurra misviturra
manna.
Og fyrst þetta er svona þá vil ég, sem er einn af al-
þýðuni sem axla skal þessa ábyrgð, bara fá að taka
þessar ákvarðanir líka og býð mig þess vegna fram til
Alþingis.
Rödd Borgarahreyfingarinnar þjóðin á þing þarf að
fá að hljóma í þingsölum – XO.
Á bara alþýðan að axla ábyrgðina?
Eftir Gunnar Sigurðsson
Gunnar Sigurðsson
Höfundur er í framboði fyrir Borgarahreyfinguna
í Norðvesturkjördæmi.
FJÓRFLOKKURINN flaut sofandi að
feigðarósi hrunsins, allir nema einn, Vg. Það
verður ekki frá þeim tekið að þeir sáu ásamt
Frjálslyndum fyrir þá hættu sem varð síðan
fjármálakerfi þjóðarinnar að falli. Enginn
fjórflokkanna kemur þó með raunverulegar
lausnir til að komast út úr kreppunni. Eins-
máls-flokkurinn Samfylkingin er með eitt
svar: Evrópusambandið. Sjálfstæðisflokkur
og Framsókn eru með hókus-pókus sem felst
í afskriftum skulda upp á tugi prósenta. Vg
vilja hækka skatta.
Frjálslyndir hafa lagt til að verðtryggingin verði num-
in úr gildi frá og með síðustu áramótum og síðan aukna
framleiðslu. Við það að auka veiðiheimildir um 100.000
tonn er hægt að ná í marga tugi milljarða af beinhörðum
gjaldeyri í þjóðarbúið. Frjálsar handfæraveiðar einar og
sér munu skapa mörg hundruð störf vítt og breitt um
landið sem hefði margfeldisáhrif um allt samfélag.
Í öðru lagi þarf að tryggja að framleiðslan haldi áfram
í landbúnaði – og aukist. Nærtækt er að lækka raf-
orkuverð til garðyrkjubænda, auka kynningu á Íslandi
sem ferðamannalandi og mér finnst vert að tryggja að
áfengisverð hækki alls ekki því að hátt verð á
bjór og víni hefur fælingarmátt, t.d. á vini
okkar Breta.
Síðast en ekki síst verður að lækka vexti.
Þótt það sé núna ekki á okkar færi eingöngu
hljóta stjórnvöld að geta fært AGS þau rök að
ef vextir lækki ekki og framleiðslufyr-
irtækjum verði ekki fært fjármagn sé hætta á
því að fyrirtækin fari á hliðina og efnahags-
lífið læsist.
Það eru gríðarleg tækifæri í þeim atvinnu-
vegum sem eru hvað stærstir nú. Til að ná
skjótum árangri sem þjóðin þarf á að halda er
helst að leita fanga þar sem við erum nú þegar
öflug. Allt tal um að einhver óljós sprotafyrirtæki eigi að
verða drifkraftur næstu mánaða við að koma okkur út úr
kreppunni er óskhyggja. Með því eru kjósendum gefnar
falsvonir.
Auðvitað á samt áfram að styðja við bakið á sprotafyr-
irtækjum. Þau verða þegar fram líða stundir tækifæri
framtíðarinnar.
Gerum betur í því sem við erum góð í.
Framleiðsla eða hókus-pókus?
Eftir Sigurjón Þórðarson
Sigurjón Þórðarson
Höfundur er líffræðingur.
HVAÐ ræður því
hagsmunamati sjálf-
stæðismanna að Ís-
landi sé betur borgið
utan við evru og Evr-
ópusambandið? Ekki
er hægt að skilja á
milli evru og ESB.
Fráfarandi og núver-
andi formaður Sjálf-
stæðisflokksins hafa
báðir viðurkennt að
einhliða upptaka sé ekki skyn-
samleg. Slíkt myndi kosta amk 60
milljarða króna því kaupa þurfi
upp allar krónur á markaði. Slíkt
myndi einnig setja EES-samning-
inn í uppnám.
En hvað ræður þá þessu hags-
munamati sjálfstæðismanna um að
ekki eigi að sækja um ESB og
evru?
Ekki vega hagsmunir atvinnu-
lífsins þungt í þessu hags-
munamati. Þrátt fyrir að næstum
öll lykilsamtök atvinnurekenda og
verkalýðs hafa kallað eftir evru
telja sjálfstæðismenn slíkt óskyn-
samlegt.
Þrátt fyrir að hátæknifyr-
irtækin, ferðaþjónustan og aðrir
lykilleikmenn í uppbyggingu at-
vinnulífsins hafa óskað eftir evru,
telja sjálfstæðismenn að hags-
munir okkar séu betur
komnir utan ESB og
evru.
Ekki vega hagsmunir
heimilanna heldur þungt
í hagsmunamati sjálf-
stæðismanna. Með inn-
göngu í ESB myndu
vextir lækka, verðtrygg-
ing hverfa og matarverð
lækka um 25%. Nei,
segja sjálfstæðismenn.
Það virðist gleymast í
hagsmunamati sjálfstæð-
ismanna að heimilin í
landinu greiddu 130 milljarða árið
2007 fyrir að hafa krónu (vaxta-
munur á evru-svæðinu og Íslandi).
Staðreyndin er sú að Sjálfstæð-
isflokkurinn er ekki að hugsa til
atvinnulífsins eða heimilanna í
landinu, þegar hann framkvæmir
hagsmunamat sitt. Það eru nefni-
lega hagsmunir flokksins sem
vega þyngst í þessu hags-
munamati, enda lá við klofningi á
landsfundi. Það er því alveg rétt
hjá sjálfstæðismönnum þegar þeir
segja afstöðu flokksins ráðast af
hagsmunamati. Þeir gleyma bara
að geta þess að fólkið og fyr-
irtækin í landinu komu því hags-
munamati ekkert við.
Hagsmunir hverra?
Eftir Magnús Orra
Schram
Magnús Orra
Schram
Höfundur skipar 4. sæti á
framboðslista Samfylkingar
í Suðvesturkjördæmi.
Á UNDANFÖRNUM
árum hef ég margoft
varað við „háeffun“
sparisjóðanna, braski og
taumlausri markaðs-
væðingu sumra þeirra.
Ég hef einnig krafist
þess að einungis þeir
sjóðir sem starfa á
grunni hugsjóna félagshyggju og
samvinnu fái að bera heitið „spari-
sjóður“ í nafni sínu.
Enn fremur hef ég gagnrýnt Fjár-
málaeftirlitið fyrir að standa ekki
vörð um hagsmuni almenn-
ings þegar gírugir fjár-
plógsmenn réðust á spari-
sjóðina til að komast yfir
stofnfé þeirra og sam-
félagslegar eignir. Mik-
ilvægt er að rannsaka ræki-
lega framferði þeirra sem
brutust inn í sparisjóðina
og rétta aftur kúrsinn á
sjóðunum.
Ríkissjóður hefur heim-
ild til að koma sparisjóða-
kerfinu til hjálpar upp að
ákveðnu marki. Þar með gæti opnast
möguleiki á að ná t.d. Sparisjóði
Skagafjarðar og Sparisjóði Mýra-
sýslu til baka aftur í hendur heima-
manna.
Heiðarleika til vegs á n
Það vekur ónot að heyra nú að
sparisjóður, sem borgaði svoköll-
uðum „eigendum“ sínum á annan tug
milljarða í arð, verður svo að sækja
sömu upphæð eða meira rúmu hálfu
ári seinna til ríkisins til að bjarga sér
frá hruni. Það er skoðun mín að þeir
sem skammta sér arð af fé sem aðrir
eiga skulu krafðir um að skila því til
baka! Nú þegar SPRON er kominn í
þrot og skipuð hefur verið skilanefnd
yfir eigum sjóðsins eru flestir sam-
mála um að hlutafélagavæðingin hafi
verið alvarleg mistök. En þetta máttu
menn sjá fyrir. Einlægir sam-
vinnumenn og stofnfjárhafar í ýms-
um héraðssparisjóðum vissu hvað var
í húfi og börðust fyrir sparisjóðinn
sinn. En sumir urðu því miður að lúta
í lægra haldi, oft gegn sameinuðum
kröftum græðgisaflanna og svokall-
aðra eftirlitsstofnana. Ég og fleiri
þingmenn Vinstri grænna fluttum
ítrekað tillögur á Alþingi til varnar
sparisjóðunum og heiðarleika í fjár-
málaviðskiptum. Stjórnvöld skelltu
við því skolleyrum.
Hugsjónir og ábyrgð
Þeir sparisjóðir og forsvarsmenn
þeirra, sem ekki fóru út í braskið og
fjárglæfrana, standa sem betur fer
áfram með óskert orðspor. Sparisjóð-
irnir munu nú gegna lykilhlutverki í
endurreisn heiðarlegs fjármálakerfis
í landinu. Mikilvægt er því að hefja
aftur til vegs héraðssparisjóði sem
geta þjónað minni fyrirtækjum og
einstaklingum í nærumhverfi sínu.
En til að svo megi verða þarf að
tryggja hinn félagslega grunn spari-
sjóðanna og standa vörð um þá sjóði
sem stóðu hrunið af sér.
Látum því þá sparisjóði sem vörð-
ust árásum braskaranna ekki gjalda
hinna. Það á því að vera forsenda fyr-
ir aðkomu ríkisins að sparisjóðunum
sem verða endurreistir, að þeim sé
gert skylt að endurskipuleggja sig í
samræmi við grunngildi sparisjóð-
anna. Fyrir Alþingi liggur nú frum-
varp frá mér og fleiri þingmönnum
VG um að þeir einir mega bera heitið
sparisjóð í nafni sínu sem sannanlega
starfa á hugsjónagrunni þeirra.
Stöndum vörð um sparisjóðina, stöðu
þeirra og hlutverk í heiðarlegri og
traustri fjármálaþjónustu hins nýja
Íslands.
Sparisjóður skal vera sparisjóður
Jón Bjarnason fjallar
um sparisjóðina, arð-
greiðslur, nöfn og
eigendur þeirra
Jón Bjarnason
Höfundur er þingmaður Vinstri
grænna í Norðvesturkjördæmi.