Morgunblaðið - 04.04.2009, Page 38

38 Umræðan
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 4. APRÍL 2009
EIN fallegasta
náttúruperla höf-
uðborgarsvæðisins
eru hraunin á Álfta-
nesi, Gálgahraun,
Klettahraun og
Garðahraun. Mjög
sjaldgæft er að finna
svo svipmikið og lítt
raskað hraun í þétt-
býli. Hraunmyndanirnar eru svo
hrikalegar og stórbrotnar að
meistari Kjarval leitaði þangað
margsinnis að mála myndir.
Hraunin á Álftanesi eru vinsælt
útivistarsvæði og þangað ganga
margir sér til heilsubótar eða til
berja á haustin. Í hrauninu vaxa á
þriðja hundrað plöntutegundir og
fuglalíf er fjölbreytt. Svæðið er
vinsælt til fræðslu nemenda á öll-
um skólastigum, allt frá leikskóla
upp í háskóla. Einstakar sjáv-
arfitjar eru meðfram ströndinni
auk þess sem í hrauninu felast
merkar menningarminjar á borð
við fornar gönguleiðir sem minna á
glæsta sögu Bessastaða.
Vegagerðin hefur boðið út lagn-
ingu nýs Álftanesvegar. Honum er
stefnt þvert yfir hraunið með til-
heyrandi slaufum og undirgöngum.
Vegurinn á að þjóna
24.000 bílum á sólar-
hring. Nú aka þar um
innan við 4.000 bílar.
Forsenda vegarins er
að 8.000 manna byggð
rísi í Garðaholti. Sam-
hliða færslu Álftanes-
vegar er ætlunin að
lengja Vífilsstaðaveg
og tengja hann Álfta-
nesvegi í miðju hraun-
inu. Þannig breytist
óspillt hraunið í fjórar
spildur, þverklofið af
plássfreku umferðarmannvirki.
Og Vegagerðin veit upp á sig
skömmina. Í mati hennar segir að
framkvæmdirnar muni rýra vernd-
argildi hraunsins sem svæðis á
náttúruminjaskrá auk þess sem
eldhraun njóti sérstakrar verndar
samkvæmt náttúruverndarlögum.
Framkvæmdirnar raski búsvæðum
fugla, mest við Lambhúsatjörn, en
hún er á náttúruminjaskrá og hef-
ur alþjóðlegt verndargildi. Nýjum
vegi muni fylgja hljóðmengun sem
fari yfir viðmiðunarmörk gagnvart
nýrri byggð í Garðaholti en því
megi mæta með hljóðmönum. Loft-
mengun er hins vegar ekki sögð
„vera vandamál“ eins og það er
orðað án frekari skýringa. Þrátt
fyrir að rýra augljóslega lífsgæði
tilvonandi íbúa er nýr Álftanesveg-
ur talinn þörf framkvæmd.
Í úrskurði skipulagsstofnunar
frá 18. febrúar 2009 er ítarlega
fjallað um fyrirhugaða framkvæmd
og fallist á hana. Þar gleymist þó
eitt grundvallaratriði. Hvergi er
sagt af hverju nýr Álftanesvegur
skuli lagður. Hafa menn gleymt
upphaflegu ástæðunni fyrir lagn-
ingu vegarins? Eða eru einfaldlega
ekki fyrir því nein rök lengur? Ber
framkvæmdagleðin alla skynsemi
ofurliði?
Á höfuðborgarsvæðinu stendur
íbúðarhúsnæði víða autt. Engar
líkur eru á að Garðabær reisi 8.000
manna byggð í Garðaholti næsta
áratuginn. Þvert á móti eru uppi
hugmyndir um að vernda ásýnd
núverandi byggðar þar og byggja
annars staðar í sveitarfélaginu.
Íbúum á Álftanesi á ekki eftir að
fjölga að neinu marki miðað við
áætlun bæjaryfirvalda. Þar með
eru forsendur fyrir nýjum Álfta-
nesvegi brostnar. Meðfram núver-
andi vegi standa holar tóttir ný-
grafinna húsgrunna og
hálfbyggðra húsa sem enginn lítur
við. Þar var óspilltu hrauni fórnað
að ástæðulausu fyrir steypu og
malbik. Látum okkur þau mistök
að kenningu verða. Endurbætum
gamla Álftanesveginn og hlífum
hrauninu. Allt annað er óskyn-
samlegt og lýtur haldlausum rök-
um.
Einstök náttúruperla eyðilögð?
Gunnsteinn Ólafs-
son skrifar um lagn-
ingu nýs Álftanes-
vegar
»Hafa menn gleymt
upphaflegu ástæð-
unni fyrir lagningu veg-
arins? Eða eru einfald-
lega ekki fyrir því nein
rök lengur?
Gunnsteinn Ólafsson
Höfundur er tónlistarmaður, bú-
settur á Álftanesi.
Reykjavík
Sími 588 9090 • Síðumúla 21
108 Reykjavík www.eignamidl-
un.is
Sverrir Kristinsson, lögg. fasteignasali
Melhagi 13 - neðri sérhæð
Stórglæsileg og mikið endurnýjuð 99,2 fm neðri sérhæð ásamt 28 fm
bílskúr á besta stað í vesturbæ. Íbúðin var nýlega standsett, þar með
talið eldhús, baðherbergi, gólfefni, fataskápar, pípulagnir, rafmagn að
hluta o.fl. Lýsing í íbúðinni var hönnuð af Lumex. Innréttingar og gólf-
efni hafa verið smekklega valin og setja fallegan heildarsvip á eignina.
V. 38,0 m. 4636
EIGNIN VERÐUR TIL SÝNIS Í DAG (LAUGARDAG) FRÁ KL. 13-16.
OPIÐ HÚS
MÁLEFNI lífeyr-
issjóða hafa verið
nokkuð í umræðunni
undanfarið. Fjöl-
miðlar hafa fjallað
mikið um sjóðina
m.a. vegna lágrar
ávöxtunar á síðasta
ári. Því miður hefur
umfjöllunin ekki
alltaf verið vönduð
og mætti halda að tilgangurinn
sé frekar að skapa tortryggni
gagnvart sjóðunum og stjórn-
endum þeirra en að leita faglegra
skýringa.
Erlendir lífeyr-
issjóðir tapa líka
Fjármálakreppan er
ekki bara á Íslandi og
hefur haft áhrif á
ávöxtun lífeyrissjóða
um allan heim. Með-
fylgjandi tafla sýnir
ávöxtun nokkurra er-
lendra lífeyrissjóða á
síðasta ári.
Eins og sjá má var
ávöxtun erlendra líf-
eyrissjóða einnig
óhagstæð á síðasta ári og í flest-
um tilvikum lægri en hjá íslensk-
um lífeyrissjóðum. Hér á landi
hrundi allt fjármálakerfið og
hafði það afgerandi áhrif á af-
komu innlendra lífeyrissjóða. Ef
litið er hlutlaust á málið má hins
vegar segja að íslensku lífeyr-
issjóðirnir hafi staðist prófið,
a.m.k. í alþjóðlegum samanburði.
Óhagstæð ávöxtun
Skoðum hvað veldur óhag-
stæðri ávöxtun blandaðra verð-
bréfasafna síðustu misseri. Byrj-
um á síðasta ári.
 Úrvalsvísitala hlutabréfa
lækkaði um 94% á síðasta ári,
mest við fall bankanna í októ-
ber.
 Skuldabréf banka og íslenskra
fyrirtækja lækkuðu verulega í
verði vegna falls viðskipta-
bankanna.
 Erlend hlutabréf féllu að jafn-
aði um 40%-50% og heims-
vísitala hlutabréfa lækkaði um
43%.
Til að bæta gráu ofan á svart
hefur núverandi ár byrjað afar
illa.
 Ávöxtunarkrafa ríkisskulda-
bréfa hefur hækkað og því
hafa bréfin fallið í verði um
nálægt 4% það sem af er
árinu. Frá því í október á síð-
asta ári hafa ríkisskuldabréf
lækkað í verði um 30%.
 Erlend hlutabréf hafa lækkað
að jafnaði um 20%-25%.
Ávöxtun lífeyrissjóða fer eftir
fjárfestingarstefnu þeirra. Þegar
markaðir lækka hefur það bein
áhrif á afkomu sjóðanna og er
eðlilegt að ávöxtun þeirra fylgi
með og lækki. Ef ávöxtun verð-
bréfasafna er skoðuð yfir langt
tímabil segir sagan að alltaf megi
búast við óhagstæðum tímabilum
en núverandi sveifla er óvenju
djúp. Sagan segir líka að öllum
kreppum ljúki og við taki tímabil
með betri ávöxtun.
Spyrjum að leikslokum
Þegar söguleg ávöxtun er
skoðuð er oft horft til Bandaríkj-
anna því þar er til löng saga og
mikið af upplýsingum. Ef litið er
á sögu fjármálamarkaðar í USA
má sjá að blönduð verðbréfasöfn
hafa á löngum tíma skilað bestu
ávöxtuninni. Á árunum 1926 til
2005 skilaði safn sem fjárfestir
að jöfnu í skuldabréfum og
hlutabréfum 5,3% árlegri raun-
ávöxtun að meðaltali. Á þessum
áttatíu árum skiptust á skin og
skúrir. Þrátt fyrir góða með-
alávöxtun þá voru 16 ár sem
ávöxtun safnsins var neikvæð.
Versta árið lækkaði safnið um
22,5 %. Þessi saga nær til 2005
en því má bæta við að sambæri-
leg verðbréfasöfn í USA lækk-
uðu um 22,5% í fyrra og hafa
lækkað um 5,2% frá upphafi
þessa árs til 31. mars.
Neikvæðir fjölmiðlar
Þrátt fyrir að hægt sé að
skýra hvað valdi óhagstæðri
ávöxtun á síðasta ári má spyrja
hvort fjárfestingarstefna lífeyr-
issjóðanna hafi verið röng eða of
áhættusöm. Sú umræða þarf að
fara fram en hún verður að vera
á faglegum nótum. Almenni líf-
eyrissjóðurinn hefur þegar efnt
til þriggja sjóðfélagafunda þar
sem málin hafa verið rædd á
hreinskilnislegan hátt. Við
hyggjumst halda því áfram og
munum í framtíðinni bjóða sjóð-
félögum reglulega á upplýsinga-
og rabbfundi um eignir og
ávöxtun.
Þegar kreppunni lýkur þarf að
gera upp þátt fjölmiðla sem hafa
leitað að og keppst við að birta
vondar fréttir. Með því hefur
bölmóður og svartsýni magnast.
Ávöxtun íslenskra lífeyrissjóða í
fyrra er áfall en á hinn bóginn
má segja að sjóðirnir hafi staðið
af sér efnahagslegt fárviðri sem
verður að teljast varnarsigur.
Um ávöxtun lífeyrissjóða
Gunnar Baldvins-
son skrifar um
málefni lífeyr-
issjóða
»… ávöxtun erlendra
lífeyrissjóða einnig
óhagstæð á síðasta ári
og í flestum tilvikum
lægri en hjá íslenskum
lífeyrissjóðum.
Gunnar Baldvinsson
Höfundur er framkvæmdastjóri Al-
menna lífeyrissjóðsins.
Sjóður Land Ávöxtun í% Fjárfestingarstefna
ATP
Stærsti lífeyrissjóður
í Danmörku
-3,2 69% skuldabréf
31% hlutabréf
ABP
Stærsti lífeyrissjóður
í Hollandi
-20,2 45% skuldabréf
49% hlutabréf
6% annað
AP3 Opinber lífeyrissjóður í
Svíþjóð með um 13% af
eignum lífeyriskerfisins
-19,8 39% skuldabréf
52% hlutabréf
9% fasteignir
Calpers
Lífeyrissjóður starfs-
mannaKaliforníufylkis,
stærsti lífeyrissjóður í USA
-27,1 34% skuldabréf
54% hlutabréf
12% fasteignir
TheGovernment
Pension Fund
Norski olíusjóðurinn -23,3 50% skuldabréf
50% hlutabréf
British railways
pension scheme
Einn stærsti lífeyrissjóður
í Bretlandi
-21,5* 30% skuldabréf
70% hlutabréf
Meðaltal
verðbréfasafna
USA -22,5 50% skuldabréf
50% hlutabréf
Ávöxtunartölur eru nafnávöxtun eða ávöxtun fyrir verðbólgu.
* Ávöxtun sept.07-sept.08.
, ,ímorgungjöf?