Morgunblaðið - 25.04.2009, Qupperneq 6

6 FréttirINNLENT
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 25. APRÍL 2009
mikið úrval af sófum og sófasettum
Dugguvogi 2 / s: 557 9510 / www.patti.is
Opnunartími : Mánudaga - Föstudaga frá 9 til 18 og Laugardaga frá 11 til 16
tilboðsvika
10-50% afsláttur af völdum vörum
Patti Húsgögn
FRÉTTASKÝRING
Eftir Sigtrygg Sigtryggsson
sisi@mbl.is
ÁFORM Steingríms J. Sigfússonar
sjávarútvegsráðherra um frjálsar
handfæraveiðar við strendur landsins,
svokallaðar strandveiðar, hafa valdið
því að eftirspurn eftir smábátum hef-
ur stóraukist.
„Síminn hefur ekki stoppað hjá
okkur og við höfum hreinlega ekki
getað sinnt nema hluta af símtöl-
unum. Einn daginn voru 100 ósvöruð
símtöl í símanum mínum,“ segir
Heimir Gylfason hjá bátasölunni Bát-
um og búnaði.
Hámarksstærð báta, sem mega
stunda strandveiðarnar, er 15 brúttó-
tonn. Alls eru skráðir um 720 haffærir
bátar undir þessum mörkum. Um 650
þessara báta hafa stundað fiskveiðar í
atvinnuskyni á síðastliðnum árum.
Varanlegar aflaheimildir eru bundnar
við 350 þeirra en til viðbótar eru um
140 bátar með varanlegar aflaheim-
ildir en eru ekki með gilt haffæri sem
oftast er þá innlagt.
Skemmtibátar skráðir?
Til viðbótar er einhver fjöldi báta
sem varanlegar aflaheimildir eru ekki
bundnar við og ekki hafa gilt haffæri.
Búast má við því að einhverjir þessara
báta, t.d. bátar sem hafa verið notaðir
sem skemmtibátar, verði skráðir inn í
kerfið í von um að þeir fái leyfi til
strandveiða.
Heimir Gylfason segir að þeir hjá
Bátum og búnaði hafi verið með mik-
inn fjölda smábáta á skrá en ekki
verði ljóst hvort þeir séu raunveru-
lega til sölu fyrr en tilboð kemur.
Nú hefur það gerst að enginn vill
selja bátinn sinn vegna óvissu um
hvert raunverulegt verðmæti þeirra
er í kjölfar yfirlýsingar sjávarútvegs-
ráðherra. Allir vilja bíða með að selja í
von um að bátarnir hækki umtalsvert
í verði. „Og það sem er verra er að
margir seljendur hafa verið að rifta
kaupsamningum sem hafa verið langt
komnir, og jafnvel verið búið að
greiða kaupverðið inn á vörslureikn-
inga,“ segir Heimir. Hann segir að
margir þeirra sem hafa hringt og
spurst fyrir um báta séu tilbúnir að
staðgreiða þá.
Heimir segir að menn megi ekki
gleyma því að strandveiðarnar séu
enn á hugmyndastiginu og ekkert sé
enn fast í hendi varðandi þær. Þá
bendir hann á að mikil andstaða hafi
komið fram við að afnema byggða-
kvótann.
Heimir segir að áhugi manna á því
að kaupa smábáta hafi aukist strax í
kjölfar bankahrunsins síðastliðið
haust. Margir gamlir sjómenn hafi
sýnt því áhuga að hefja útgerð að
nýju. „En það sem hefur verið að ger-
ast undanfarna daga er alveg með
ólíkindum,“ segir hann.
Þegar Seingrímur J. Sigfússon
kynnti hugmyndir sínar um strand-
veiðarnar sagði hann að þeim yrði í
fyrstu komið á til reynslu. Síðan yrði
metið hvernig til hefði tekist og fram-
hald ákveðið.
„Núverandi stjórn fiskveiða er
gagnrýnd fyrir að erfitt sé fyrir nýja
aðila að hefja veiðar í atvinnuskyni.
Með strandveiðunum er opnað á tak-
markaðar veiðar þeirra sem ekki
þurfa að vera handhafar veiðiheim-
ilda. Þannig er til að mynda ungu og
áhugasömu fólki auðveldað að afla
sér reynslu og þekkingar um leið og
sveigjanleiki er aukinn,“ sagði m.a. í
tilkynningu ráðherrans.
Það á svo eftir að koma í ljós hvort
unga fólkið notfærir sér þetta tæki-
færi. Það mun kosta sitt að kaupa bát
og búnað og borga af lánum vegna
kaupanna. Þá er gert ráð fyrir að við-
komandi þurfi að greiða „hóflegt leyf-
isgjald“ eins og það er kallað, til að
mæta eftirlits- og stjórnunarkostn-
aði.
Smábátar eftirsóttir
 Eftirspurn eftir smábátum snarjókst þegar áform um
frjálsar handfæraveiðar voru kynnt  Enginn vill selja
TIL strandveiða á, samkvæmt hugmyndum
Steingríms J. Sigfússonar, að ráðstafa þeim
heimildum sem nú mynda byggðakvóta, þ.e.a.s.
6.127 tonnum af óslægðum botnfiski auk 2.500
tonna viðbótar sem ráðherra ákveður. Þetta
magn á að mynda stofn strandveiðanna, en fyr-
irmyndin er sótt í verklag við línuívilnun, sem
nokkur reynsla er komin á og þykir hafa geng-
ið vel, að mati ráðherrans.
Samsetning byggðakvótans er sem hér segir:
Þorskur 2.646 tonn, ýsa 1.893 tonn, ufsi 1.323 tonn og steinbítur 265 tonn.
Samkvæmt þessu eru í kvótanum samtals 2.155 tonn af ýsu og steinbít, en
þessar tegundir er ekki hægt að veiða á handfæri. Ekki hefur verið útfært
hvernig hvernig tekið verður á þessum málum varðandi strandveiðarnar.
Mögulegt er að færa inn í kvóta strandveiðanna meira af þorski og ufsa, en
þær tegundir eru veiddar á handfærin. Ýsan og steinbíturinn yrðu þá
væntanlega flutt í almenna kerfið. Það gæti hins vegar reynst flókið að út-
færa þessar tilfærslur, að sögn þeirra sem til þekkja.
Hluta byggðakvótans er ekki
hægt að veiða á handfæri
Morgunblaðið/Þorkell
Bátaflotinn Búast má við því að allir smábátar verði á sjó dregnir ef strandveiðar verða að veruleika.
Eftir Magnús Halldórsson
magnush@mbl.is
„ÉG HEF lengi verið á móti þessari
tilskipun og tjáð mig um hana í ræðu
og riti. Hún hefur hins vegar verið að
taka miklum breytingum, meðal
annars vegna þrýstings frá verka-
lýðshreyfingunni í Evrópu,“ segir
Ögmundur Jónasson heilbrigðisráð-
herra um þjónustutilskipun Evrópu-
sambandsins sem íslensk stjórnvöld
ákváðu í gær að fresta að sam-
þykkja, vegna þrýstings frá Vinstri
grænum.
Þjónustutilskipunin hefur fyrst og
fremst verið umdeild fyrir þær sakir,
að efasemdir hafa vaknað um að hún
kunni að veikja félagslegar stoðir
samfélaga. Þá hefur einnig verið um-
deild svokölluð upprunalandsregla
sem gerir ráð fyrir því að fyrirtæki
sem starfa við farandverkefni, megi
miða við kjarasamninga í heimalandi
fyrirtækjanna sem eiga í hlut.
Ögmundur hefur gagnrýnt þjón-
ustutilskipunina harkalega á þingi.
Hana má rekja aftur til ársins 2000
þegar samþykkt var á stefnumótun-
arfundi ESB í Lissabon að gera
EES-svæðið að öflugasta markaðs-
svæði heims fyrir árið 2010. Sagði
Ögmundur að í henni fælist tilraun
til þess að markaðsvæða innviði fé-
lagslegs velferðarkerfis, meðal ann-
ars ákveðna þætti í heilbrigðis- og
menntamálum.
Ögmundur hefur meðal annars
beint þeirri fyrirspurn til utanríkis-
ráðherra, árið 2005, hvort neitunar-
vald gagnvart tilskipuninni komi til
greina. „Hefur ríkisstjórnin íhugað
að beita neitunarvaldi gagnvart
þjónustutilskipun Evrópusambands-
ins ef hún verður samþykkt í núver-
andi mynd?“ sagði í fyrirspurn Ög-
mundar. Þá sagði hann einnig, 15.
mars 2005, að íhuga ætti rækilega
hvort segja ætti samningnum upp.
Lengi verið á
móti þjónustu-
tilskipuninni
Heilbrigðisráðherra vill vanda til verka
Morgunblaðið/Golli
Ögmundur Hefur lengi gagnrýnt
þjónustutilskipun ESB.
Eftir Önund Pál Ragnarsson
onundur@mbl.is
ÚTGÁFUFÉLAGIÐ Birtíngur deil-
ir nú um starfslok við fyrrverandi
blaðamann á DV, Jón Bjarka Magn-
ússon. Hann lét af störfum eftir að
frétt hans um fyrrverandi banka-
stjóra Landsbankans var stöðvuð og
hann spilaði opinberlega hljóðritun
af samtali við ritstjóra DV.
Í janúar sendi hann Birtíngi bréf
og krafðist greiðslu fyrir um tveggja
vikna vinnuframlag, en fyrir sex vik-
um fékk hann svar frá Lögmanns-
stofu Hreins
Loftssonar, eig-
anda Birtíngs.
„Þar er sagt að
þeir muni fara í
mál við mig og
krefja mig um
helminginn af
uppsagnarfrest-
inum, vegna þess
að ég hefði hætt
svo snögglega.“
Krafan yrði um greiðslu sem nemur
launum hans á hálfum uppsagnar-
fresti, vegna skaða sem félagið hefði
orðið fyrir. Síðan þá hefur lítið gerst
í málinu, en Jón Bjarki nýtur aðstoð-
ar lögfræðings í málinu. „Ég ætla að
halda þessu til streitu. Mér finnst al-
veg ómögulegt að fá ekkert borgað
fyrir vinnuna mína,“ segir hann.
Elín Ragnarsdóttir, fram-
kvæmdastjóri Birtíngs, kvaðst að-
spurð ekki vilja tjá sig um málið að
öðru leyti en því að Birtíngur færi
eftir gildandi vinnurétti í málinu og
að ekki væru samskipti milli Birtíngs
og Blaðamannafélags Íslands vegna
þess. Félagið hefði allt sitt á hreinu í
málinu.
Fær ekki launin frá DV
Neitað um tveggja vikna laun vegna sviplegra starfsloka
Jón Bjarki
Magnússon
VEL er fylgst
með fregnum af
svínainflúensu í
Mexíkó og
Bandaríkjunum
hér á landi, að
sögn Haraldar
Briem sóttvarn-
arlæknis. En í
gær var skólum
lokað í Mexíkó-
borg og nágrenni vegna skæðrar
inflúensu. Hafa yfirvöld þar í landi
sagt að um svínainflúensu sé að ræða
og að minnst 16 hafi látist úr sjúk-
dómnum undanfarnar vikur. Verið
er að rannsaka 44 dauðsföll til við-
bótar og talið er að rúmlega 900
veikst.
„Það virðist ekki alveg staðfest
hvað er að gerast í Mexíkó, en ef rétt
reynist þá er það nokkuð sem við
þurfum að vera virkilega á tánum yf-
ir,“ segir Haraldur.
Svínainflúensa er ekki ný af nál-
inni og líkist um margt venjulegri
inflúensu. En sé hún nú farin að ber-
ast manna á milli þá sé það verulegt
áhyggjuefni. Heilbrigðisyfirvöld hér
á landi fylgist vel með málinu.
Spurður hvort einhver lyf hafi gefist
vel við svínainflúensu, segir Harald-
ur að lyf sem töluvert hafi verið
keypt af hingað til lands til að eiga
sem vörn við inflúensuheimsfaraldri
virðist duga vel.
Á fréttavef BBC í gær kom fram
að í Kaliforníu og Texas í Bandaríkj-
unum hafi sjö manns greinst með
nýtt afbrigði af svínainflúensu, en
allir hafi náð sér. Bandaríska sótt-
varnaeftirlitið fylgist vel með málinu
og talið er að boðað verði til neyð-
arfundar hjá Alþjóðaheilbrigðis-
stofnuninni vegna málsins nú um
helgina. Sama erfðafræðilega upp-
bygging virðist í veirunni sem
greinst hefur í Bandaríkjunum og í 7
af 14 sýnum sem tekin voru í Mexíkó.
annaei@mbl.is | 30
Fylgjast vel með
svínainflúensu
Haraldur Briem
Alvarlegt mál berist hún milli manna