Morgunblaðið - 14.05.2009, Blaðsíða 24

24 Umræðan
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 14. MAÍ 2009
MIKIL umræða hefur verið í þjóð-
félaginu og á Alþingi um Barnasátt-
mála Sameinuðu þjóðanna. Rætt hef-
ur verið um Barnasáttmálann í
tengslum við lögfestingu hans hér á
landi og nýleg mál þar sem börn voru
beitt líkamlegum refsingum eða of-
beldi. Í námi okkar höfum við unnið
verkefni sem lýtur að innleiðingu
þróunarverkefnis í leikskóla og var
ákveðið að taka Barnasáttmálann
fyrir sem viðfangsefni. Lítið efni er
til um kennslu eða fræðslu á Barna-
sáttmálanum og réttindum barna og
það sem til er miðast oft við eldri
börn. Því var talsverð áskorun að
vinna með efnið. Í 42. grein Barna-
sáttmálans kemur fram að þau ríki
sem samþykkja sáttmálann skuld-
bindi sig til að kynna hann börnum
og fullorðnum. Því ákváðum við að
skoða hvernig hægt væri að kynna
börnum á leikskólaaldri réttindi sín
og reyna að finna hvaða leiðir væri
best að fara í vinnu með Barnasátt-
málann.
Markmið með vinnu um réttindi
Markmið með vinnu með Barna-
sáttmálann á leikskólum er að börnin
velti fyrir sér réttindum sínum, tjái
sig og verði fær um að segja sína
skoðun án þess að særa aðra. Mik-
ilvægt er að fjalla um ábyrgðina sem
fylgir því að segja það sem manni
finnst, það er ekki hægt að segja allt
sem manni sýnist. Þetta er liður í því
að styrkja barnið sem einstakling og
félagsleg færni þess eykst. Vinnu
með Barnasáttmálann er hægt að
tengja vinnu með gildi eins og
ábyrgð, umburðarlyndi og réttlæti
og einnig lífsleikni. Ekki hefur skap-
ast meiri umræða í þjóðfélaginu en
nú um gömlu, góðu gildin. Sáttmál-
inn verður 20 ára í nóvember og þá er
stefnt að því að lögfesta hann og því
kjörið tækifæri að byrja núna að taka
upp Barnasáttmálann í leikskólum.
Af hverju Barnasáttmálinn?
Af hverju að vinna með Barnasátt-
málann? Jú, það er mikilvægt að
börn byrji strax í leikskóla að tjá sig,
segja sínar skoðanir og venjist þann-
ig lýðræðislegum starfsháttum. Lýð-
ræði lærist ekki á því að fylgjast með
heldur með því að vera virkur þátt-
takandi. Með fræðslu okkar byggjum
við upp lýðræðislega hugsun hjá
börnunum þar sem þau eru þátttak-
endur í lýðræðislegu þjóðfélagi. Þau
þurfa að vita að framlag þeirra skipti
máli og það sé þeirra réttur. Því skul-
um við tryggja börnum farveg fyrir
þetta í leikskólum landsins.
Barnasáttmálinn
í leikskólastarfi
Eftir Ingu Rut Ingadóttur,
Lenu Sólborgu Valgarðsdóttur
og Steinunni Erlu Sigurgeirs-
dóttur
» Barnasáttmáli Sam-
einuðu þjóðanna
stendur vörð um rétt-
indi barna. Það er mik-
ilvægt að börnin þekki
einnig sín réttindi og
taki þátt í umræðunni.
Höfundar eru útskriftarnemar
í leikskólakennarafræðum
við Háskóla Íslands.
Inga Rut
Ingadóttir
Lena Sólborg
Valgarðsdóttir
Steinunn Erla
Sigurgeirsdóttir
JÓN BALDVIN
Hannibalsson birti
framtíðarsýn sína í
Morgunblaðinu
fimmtudaginn 7. maí.
Þar lýsir ráðherrann
fyrrverandi vonum sín-
um og væntingum um
framtíð Íslands í sam-
einaðri Evrópu sem sé
að ná vopnum sínum og
eigi ekki að „ráða sig
sem málaliða til þess að
vinna skítverkin fyrir ameríska
heimsvaldasinna“. Evrópa sé risin úr
rústum, jafnoki Ameríku og hafi alla
burði til þess að tryggja sitt „innra og
ytra öryggi.“
„Hvers vegna ætti sameinuð Evr-
ópa að vera áhrifalaus undirverktaki
Bandaríkjanna, samræmist það þjóð-
arhagsmunum Evrópusambands-
ins?“ spyr ráðherrann fyrrverandi.
Sérstaklega skal áréttað orðalagið;
sameinuð Evrópa og þjóðarhags-
munir ESB. Nató skal kastað á ösku-
hauga sögunnar og evrópskur her
marsera í takt.
Jón Baldvin segir ekki sjálfgefið að
„hagsmunir amerísks kapítalisma og
evrópska velferðarríkisins fari sam-
an“. Greinin fékk viðhafnarsess í mið-
opnu Moggans, svo glaður var rit-
stjórinn.
Það er nú svo.
Svona tala „einlægir Evr-
ópusinnar“.
Af þessu tilefni er rétt að halda
tvennu til haga.
Í fyrsta lagi: Jón Baldvin fer ekki í
launkofa með að Evrópa er að sam-
einast. Og „sameinuð Evrópa“ má
ekki að verða „verkfærakassi“ amer-
ískra kapítalista og
heimsvaldasinna. Þá er
rétt að árétta orðalag
ráðherrans um „þjóð-
arhagsmuni Evrópu-
sambandsins“.
Í öðru lagi: Í hinni
nýju heimsmynd á Ís-
land að taka afstöðu
með evrópska velferð-
arríkinu gegn amerísk-
um kapítalistum.
Það er gott þegar
menn kveða skýrt að
orði.
Jón Baldvin veit að Evrópa er að
sameinast í stórríki. Hann veit að Ís-
land verður hreppur í brüsselsku
„velferðarríki“. Hann veit að blýanta-
nagarar í Brüssel erfa jörðina undir
gunnfána Berlínar og Parísar. Jón
Baldvin vill að Ísland taki afstöðu
með Brüssel gegn Washington. Hann
endurómar orð Giscard D’Estaing
gamla Frakklandsforseta: „Hlutverk
Evrópu í heiminum breytist ef okkur
tekst að sameina álfuna. Látum okk-
ur dreyma um Evrópu – lengi lifi
Evrópa.“
Hallelúja!
Draumalandið rís úr sæ
Í skáldsögu minni Váfugli tekst
Eyjatröllið Krummi á við brüsselska
kommissara undir lok núaldar þegar
Ísland er hreppur í Evrópu og sækir
fram til sjálfstæðis. Krummi og hans
kynslóð þurfa að takast á við gönu-
hlaup kynslóðar sem missti kjarkinn.
Flettum sögu þjóðar
Gissur jarl gat ekki vitað um yf-
irvofandi hrun norska stórríkisins né
að Ísland hafnaði í skúffu í Kaup-
mannahöfn í sex hundruð áttatíu og
tvö ár. Litlu mátti muna að þjóðin
glataði þjóðerni, tungumáli og sögu.
Ísland slapp undan dönsku nýlendu-
oki þegar dansk-þýðverska stórríkið
hrundi. Danmörk varð lille Danmark
sem hafði ekki burði til þess að halda
nýlendu sinni við yzta haf. Að hundt-
yrkjanum slepptum hefur einu her-
skipunum gegn íslenskri þjóð verið
stefnt frá Eyrarsundi og Lundúnum.
Þýskir kafbátar réðust á íslensk skip
og herflugvélar vörpuðu sprengjum á
íslenskt land í síðara heimsstríðinu.
Ísland sætir nú breskri árás frá
Downingstræti 10 með brüsselska
blýantanagara í órofa fylkingu að
baki sér. Gordon Brown ætlar að
tryggja að [helv.] Íslendingarnir
borgi skuldir sínar.
Og Brüssel heimtar yfirráð yfir
fiskinum.
Hver þarfnast óvina með slíka vini?
Kæri Jón, var það ekki Kaninn sem
studdi íslenska þjóð þegar hún staul-
aðist út úr torfkofa eftir aldalanga
dansk-þýðverska kúgun og lýsti
ævarandi sjálfstæði. Voru það ekki
hinir vondu amerísku kapítalistar og
heimsvaldasinnar sem forðum ráku
breska fanta úr íslenskri landhelgi?
Ég bara spyr.
Hver þarfnast óvina með
slíka vini, Jón Baldvin?
Eftir Hall Hallsson » Jón Baldvin veit að
Evrópa sameinast;
að Ísland verður hrepp-
ur í evrópsku stórríki;
að brüsselskir blýanta-
nagarar erfa jörðina;
lengi lifa Evrópa!
Hallur Hallsson
Höfundur er blaðamaður
og rithöfundur.
Í UMRÆÐUNNI
um verðtryggingu
lána fer lítið fyrir
hinni hliðinni á verð-
tryggingunni, það er
þeirra sem eiga pen-
ingana sem eru lán-
aðir. Í þessum hóp er
meðal annarra ég og
um 150 þúsund aðrir
Íslendingar, sem erum
aðilar að hinum ýmsu
lífeyris- eða eftirlaunasjóðum.
Verðtryggingunni var komið á á
seinni hluta síðustu aldar. Hér
hafði geisað verðbólga alveg frá
lokum seinni heimstyrjaldarinnar
og fór hún stigversnandi, sparifé og
eignir í lífeyrissjóðum landsmanna
urðu að engu í verð-
bólgubálinu. Ég fann
þetta á eigin skinni því
að á 38 ára starfsferli
mínum sem flugstjóri
fóru fyrstu 19 árin í að
spara í óverðtryggðum
lífeyrissjóði. Þegar
upp var staðið og
verðtryggingunni kom-
ið á, efa ég að inneign
mín í lífeyrissjóðnum
hefði dugað fyrir einni
góðri bifreið á verðlagi
þess tíma, sem sagt 19
ára lífeyrissparnaður brunninn upp
í verðbólgubálinu. Sömu sögu má
ábyggilega segja af öðrum lífeyr-
issjóðum í landinu.
Síðan kom blessuð verðtrygg-
ingin og við tóku blóm í haga,
stofnaður var nýr verðtryggður eft-
irlaunasjóður og í honum hélt inn-
eign mín verðgildi sínu þrátt fyrir
verðbólguna. Þegar ég hætti störf-
um eftir önnur 19 ár hafði ég áunn-
ið mér sæmilegan lífeyri. Verð-
tryggingin gjörbreytti ástandinu á
fjármálamarkaðinum og nú var
hægt að spara peninga án þess að
eiga það á hættu að þeir yrðu nán-
ast að engu.
Að sjálfsögðu hef ég í gegnum
árin tekið verðtryggð lán eins og
aðrir. Mér fannst það í byrjun blóð-
ugt að borga árlega af láninu og sjá
að lánið lækkaði nánast ekki neitt
til að byrja með, en allt tók þetta
enda. En mér leið strax betur eftir
að ég einfaldaði þetta með verð-
trygginguna fyrir mér með eftirfar-
andi dæmi. Þegar við förum til ná-
grannans og fáum lánaðan bolla af
hveiti, þá dytti fæstum í hug að
skila aftur nánast tómum bolla af
hveiti. Um þetta snýst verðtrygg-
ingin, hún er ekki sökudólgurinn
heldur er það verðbólgan sjálf.
Við höfum byggt upp á síðustu
30 árum verðtryggt lífeyriskerfi,
sem er með því besta sem gerist í
heiminum, en grundvöllurinn að því
er verðtrygging á útlánum lífeyr-
issjóðanna.
Blessuð verðtryggingin
Eftir Rúnar
Guðbjartsson »Um þetta snýst verð-
tryggingin, hún er
ekki sökudólgurinn
heldur er það verðbólg-
an sjálf.
Rúnar Guðbjartsson
Höfundur er sálfræðingur
og fyrrverandi flugstjóri.