Morgunblaðið - 02.07.2009, Qupperneq 19

19
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 2. JÚLÍ 2009
Hvíld Þegar biðin eftir hlaupurunum í friðarhlaupinu var orðin of löng lögðust nokkrir yngstu, og jafnframt þreyttustu, áhorfendanna niður og hvíldust.
Golli
Vala Andrésdóttir Withrow | 30. júní
Ferðafrelsi og
aukin lífsgæði
… En aftur að bílunum,
því eitt það helsta sem ég
hef áhyggjur af með
hækkandi bensínverði,
bílaverði, sköttum og
bílalánum er að ferða-
frelsi landsmanna skerð-
ist þegar færri hafa efni á að keyra eða
þá að fólk hafi almennt efni á að keyra
minna. Bifreiðin var enda á sínum tíma á
margan hátt álíka frelsandi og internetið
er fyrir okkar kynslóðir. [...] Ferðafrelsið
hefur haft bein áhrif á að auka framboð
og samkeppni og þar af leiðandi lækkað
verð. Lægra verð leiðir til hærri kaup-
máttar, eða „meira fyrir peninginn“ ...
Meira: vala.blog.is
NOKKUR umræða
hefur orðið í fjölmiðlum
um þingsályktunar-
tillögu þingmanna
Sjálfstæðisflokksins
sem lögð var fram 11.
júní sl. um nauðsyn-
legar aðgerðir vegna
alvarlegs ástands efna-
hagsmála. Einkum hef-
ur umræðan snúist um
þann þátt sem varðar
skattlagningu lífeyrissjóðsgreiðslna.
Þar er lagt til að skoðað verði í sam-
vinnu við aðila vinnumarkaðarins, að
gera kerfisbreytingu á skattlagningu
lífeyrissjóðsgreiðslna til að afla rík-
issjóði frekari tekna. Þannig verði
inngreiðslur í lífeyrissjóð skattlagðar
í stað útgreiðslna eins og nú er. Þessi
aðgerð er sögð geta aflað ríkissjóði
allt að 40 milljarða kr. viðbótartekna
á ári, án þess að skerða ráðstöf-
unartekjur launþega og eft-
irlaunaþega. Í stöðugleikasáttmála
nær allra aðila á vinnumarkaði og
stjórnvalda sem lokið var við 25. júní
sl. er ekki tekið undir þau sjónarmið í
tillögunni að skattleggja lífeyris-
sjóðsiðgjöldin í stað útgreiðslna.
Í greinargerð með tillögunni kem-
ur m.a. fram að mismunandi háttur er
hafður á skattlagningu lífeyrissjóða í
nágrannalöndunum. Þannig séu fjár-
magnstekjur og útgreiðslur skatt-
lagðar í Danmörku, Finnlandi og Sví-
þjóð en eingöngu útgreiðslur í Noregi
og hér á landi. Með því að skattleggja
inngreiðslur í stað útgreiðslna megi
auka tekjur ríkissjóðs mikið. Fullyrt
er í greinargerðinni að ráðstöf-
unartekjur launþega og eft-
irlaunaþega skerðist ekki á nokkurn
hátt við þessa kerfisbreytingu.
Hvað framkvæmdina varðar er
vikið að því að lífeyrissjóðirnir myndu
t.d. stofna tvær deildir. Í annarri yrðu
inngreiðslur skattlagðar en hinni út-
greiðslur. Gömlu deildinni yrði lokað
við breytinguna – hún tæki ekki við
frekari inngreiðslum. Nýja deildin
myndi síðan taka yfir þá gömlu með
tímanum.
Gert er ráð fyrir því að við kerfis-
breytinguna muni tekjustreymi rík-
issjóðs samstundis aukast um 40
milljarða.
Landssamtök lífeyr-
issjóða hafa farið yfir
þessar tillögur þing-
manna Sjálfstæð-
isflokksins. Umræða
um málið fer nú fram á
Alþingi, en LL settu
fram eftirfarandi skoð-
anir í umsögn sinni til
efnahags- og skatta-
nefndar Alþingis í síð-
ustu viku:
 Megineinkenni og
styrkur núverandi
íslenska lífeyris-
sjóðakerfisins er að hver kynslóð
stendur undir sínum lífeyri með
sparnaði en veltir ekki kostn-
aðinum yfir á næstu kynslóðir eins
og flestar þjóðir gera í mjög ríkum
mæli.
 Íslenska lífeyriskerfið sem bygg-
ist á sjóðsöfnun mun, ef það fær að
búa við viðunandi starfsskilyrði,
leiða til samkeppnishæfara at-
vinnulífs í framtíðinni, og þar með
betri lífskjara. Það byggist m.a. á
því að íslensk fyrirtæki muni ekki
þurfa að afla verðmæta til að
standa undir tröllvöxnum kostnaði
vegna stóraukinnar lífeyrisbyrðar
sem mun óhjákvæmilega fylgja
öldrun þjóða á Vesturlöndum,
þ.m.t. á Íslandi. Þar sem það tekur
áratugi að byggja upp sjóðs-
myndað lífeyriskerfi er brýnt að
hafa í huga að hverskyns breyt-
ingar á grundvallarforsendum
þess, jafnvel þó þær séu hugsaðar
til fárra ára, geta haft veruleg
áhrif yfir mun lengri tíma.
 Tilfærslur og hvers kyns róttækar
breytingar á lífeyrissjóðakerfinu
eru mjög til þess fallnar að veikja
tiltrú almennings.
 Ef skattfrelsismörk iðgjalda mið-
uðust við sömu laun og skattfrels-
ismörk eru nú, gætu greiðslur til
lífeyrisþega eftir skatt þurft að
skerðast um allt að 15%. Til að
halda greiðslum til lífeyrisþega
óbreyttum þyrftu skattfrels-
ismörk iðgjalda að miðast við tölu-
vert hærri laun, þar sem lífeyris-
greiðslur eru yfirleitt um 50-60%
af þeim launagreiðslum sem ið-
gjöld hafa verið greidd af, miðað
við 40 ára inngreiðslutíma. Er því
stór hluti lífeyrisþega undir skatt-
frelsismörkum í núverandi kerfi.
Þetta þýðir í framkvæmd að ríkið
þarf að greiða sjóðfélaga út þann
ónýtta persónuafslátt sem hann
hefði annars nýtt hefði skattur
verið dreginn af lífeyrisgreiðsl-
unum við útgreiðslu.
 Ráðstöfunartekjur lífeyrissjóða
munu minnka. Þeir verða því ekki
jafn vel í stakk búnir til að fjár-
magna nýsköpun í atvinnulífinu,
mæta fjárþörf ríkis og sveitarfé-
laga sem og að taka þátt í end-
urreisn fjármálamarkaða þegar
fram líða stundir.
 Meginreglan um skattlagningu
Evrópusambandsins er að enginn
skattur er á iðgjöldum og fjár-
magnstekjum lífeyrissjóða en líf-
eyrir er hins vegar skattskyldur.
Framkvæmdastjórn ESB hefur
mælt eindregið með að sú leið
verði almennt viðhöfð í aðild-
arríkjunum og m.a. sett þá skoðun
fram með ítarlegum rökstuðningi í
svokölluðum „Communication pa-
per“: (COM-2001-214). Meg-
inkostur varðandi samræmda
beitingu skattareglna á þessu sviði
innan ESB er sá að hún auðveldar
flutning launþega milli landa inn-
an EES-svæðisins, þar sem hún
kemur í veg fyrir tvískattlagningu
lífeyrisgreiðslna eða að lífeyrir sé
greiddur út óskattlagður.
Með hliðsjón af ofanrituðu telja
Landssamtök lífeyrissjóða þessar til-
lögur þingmanna Sjálfstæðisflokks-
ins um skattlagningu lífeyrisiðgjalda
síst til bóta, sem þátt í endurreisn at-
vinnulífsins.
Eftir Arnar
Sigurmundsson »Meginkostur varð-
andi samræmda
beitingu skattareglna á
þessu sviði innan ESB
er sá að hún auðveldar
flutning launþega milli
landa innan EES-
svæðisins, þar sem hún
kemur í veg fyrir tví-
skattlagningu lífeyr-
isgreiðslna …
Arnar Sigurmundsson
Höfundur er formaður stjórnar
Landssamtaka lífeyrissjóða.
Lífeyrissjóðir á
traustum grunni
BLOG.IS
TILSKIPUN Evr-
ópusambandsins um
innstæðutryggingar
leggur þá skyldu á
herðar aðildarríkjum
að koma á fót inn-
stæðutryggingakerfi í
því skyni að tryggja
sérhverja bankainn-
stæðu, fyrir allt að
20.000 evrum, komi til
greiðsluerfiðleika
bankastofnunar. Ef innstæðutrygg-
ingin stendur ekki undir skuldbind-
ingum sínum, hefur ríkið þar sem
bankastofnun er staðsett aug-
ljóslega brugðist skyldu sinni og er
fjárhagslega ábyrgt gagnvart sér-
hverjum innstæðueiganda.
Skyldan er bæði skýr og skilyrð-
islaus. Hvergi er að finna ákvæði
þess efnis, að í sérstökum tilvikum
sé mögulegt að víkja frá inn-
stæðutryggingunni eða að ríkin
verði leyst undan skuldbindingum
sínum samkvæmt henni. Þar að
auki er hvergi kveðið á um að
greina beri á milli stórra og smárra
áfalla í fjármálakerfi.
Samkvæmt orðalagi tilskipunar-
innar er kerfið svokallað trygg-
ingakerfi. Af þeim sökum geta inn-
stæðueigendur treyst því að geta
ávallt nálgast allt að 20.000 evrur af
innstæðum sínum, sama hvað á
dynur.
Þessi niðurstaða er ennfremur í
fullu samræmi við markmið inn-
stæðutryggingakerfisins. Kerfinu
er ætlað að koma í veg fyrir áhlaup
á bankastofnanir, enda hefur það
sýnt sig að slík áhlaup hafa geig-
vænlegar afleiðingar fyrir fjár-
málakerfið í heild sinni. Það er erf-
itt að ímynda sér að
innstæðueigendur myndu leggja
traust sitt á innstæðutrygg-
ingakerfi sem væri uppfullt af und-
antekningarákvæðum og smáu
letri, en slíkt á ekki við um umrætt
innstæðutrygg-
ingakerfi.
Niðurstaðan sam-
ræmist einnig þörf-
inni að tryggja virkni
innri markaðar Evr-
ópu. Það felur í sér að
innstæðueigendur
verða að geta treyst
innstæðutrygging-
unni hvort sem að
bankinn sem þeir
leggi peningana sína í
sé frá Íslandi, Dan-
mörku, Tékklandi, Þýskalandi
o.s.frv.
Það er því nauðsynlegt, þar sem
innstæðutryggingunni er ætlað að
skapa traust á fjármálastofnunum,
innlendum sem erlendum, að hún
virki sem skyldi. Engu máli má þá
skipta hvaða bankastofnun á í hlut
eða hvar innstæðueigandinn á
heima. Innstæðutryggingin gildir á
sama hátt fyrir alla, hvort sem um
er að ræða íslenska ríkisborgara
eða ríkisborgara annarra ríkja.
Samkvæmt Evrópurétti er það
því rétt, jafnvel nauðsynlegt, að Ís-
land tryggi að hinn íslenski inn-
stæðutryggingasjóður geti staðið
við skuldbindingar sínar að greiða
innstæðueigendum, að því marki
sem kveðið er á um í tilskipuninni,
vegna hruns íslensku bankanna.
Eftir Pierre
Mathijsen
Pierre Mathijsen
Höfundur er prófessor við Háskólann
í Brussel, fyrrverandi ráðuneytis-
stjóri hjá framkvæmdastjórn Evr-
ópusambandsins og í ritstjórn Euro-
pean Law Review.
Lagalegar skuldbind-
ingar samkvæmt
tilskipun ESB um
innstæðutryggingar
» Samkvæmt Evrópu-
rétti er það því rétt,
jafnvel nauðsynlegt, að
Ísland tryggi að hinn ís-
lenski innstæðutrygg-
ingasjóður geti staðið
við skuldbindingar …
Gunnlaugur H. Jónsson | 1. júlí
Ofnýting jarðvarmans
varasöm
Það er mikilvægt að nýta
jarðvarmann á ábyrgan
og sjálfbæran hátt með
langtímasjónarmið í
huga. Það er ekki ásætt-
anlegt að ganga á jarðvar-
mann á suðvesturhorninu
með raforkuframleiðslu. Húshitun og
iðnaður á að hafa forgang að jarðvarm-
anum til lengri tíma. Raforkan á að vera
aukaafurð en ekki stýra nýtingunni því
raforkuframleiðslan nýtir aðeins 10% af
orkunni í jarðhitavökvanum.
Meira: ghj.blog.is