Morgunblaðið - 22.08.2009, Qupperneq 22

22 FréttirVIÐSKIPTI | ATVINNULÍF
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 22. ÁGÚST 2009
5 6

5 6

  7
7
5 6

%6


 

7
7
(8
9 
.':



 7
7
1;<
( 




7
7
5 6
=
5 6
>?

 

7
7
Þetta helst ...
● FYRIRHUGAÐIR fyrirvarar við Ice-
save-samningana, sem nú eru til um-
ræðu á Alþingi, munu styðja við sjálf-
bærni í fjármálum hins opinbera, að
mati lánshæfismatsfyrirtækisins
Moody’s. Fyrirvararnir hafa frekar já-
kvæð áhrif á Baa1-lánshæfiseinkunn
ríkissjóðs þótt nokkur ófrágengin atriði
geri að verkum að horfur fyrir lánshæf-
iseinkunn Íslands séu enn neikvæðar.
Þetta kemur fram í tilkynningu Moody’s
frá því í gær.
Meðal þeirra atriða sem Moody’s
segir að stuðli að neikvæðum horfum
fyrir lánshæfiseinkunn Íslands er veik-
ing krónunnar að undanförnu. Takist
ekki að snúa þeirri þróun við geti það
komið í veg fyrir efnahagsbata. Rík-
isstjórninni hafi þó orðið vel ágengt í
efnahagsmálum.
gretar@mbl.is
Jákvæðir fyrirvarar
● „FÁTT er
brýnna um þessar
mundir en að efla
og styrkja hæfni
atvinnulífsins til
þess að framleiða
og selja vörur og
þjónustu til þess
að afla gjald-
eyris.“ Þetta segir
Jón Steindór
Valdimarsson,
framkvæmdastjóri Samtaka iðnaðar-
ins, í frétt á heimasíðu samtakanna.
Hann segir augljóst að þörf sé á
erlendu fjármagni í formi lána en
ekki síður í formi eigin fjár í atvinnu-
rekstri. „Það er áhyggjuefni hve
okkur virðast mislagðar hendur við
að laða hingað erlenda fjárfesta,“
segir hann, og bætir við að stundum
virðist sem stefnu en ekki síður vilja
skorti í þessum efnum. Nefnir hann
fyrirhugaða fjárfestingu Magma í
innlendum orkuiðnaði í þessum efn-
um. „Það er með ólíkindum að á síð-
ustu stigum þess máls skuli rokið
upp til handa og fóta til þess að
ríkið kaupi hlutinn í stað hinna er-
lendu fjárfesta,“ segir Jón Steindór.
gretar@mbl.is
Segir augljóslega þörf
á erlendu fjármagni
Jón Steindór
Valdimarsson
Eftir Þorbjörn Þórðarson
thorbjorn@mbl.is
ÞRJÁTÍU og níu erlendir bankar
sem eru kröfuhafar íslensku bank-
anna hafa lagt formlega inn kvörtun
til Eftirlitsstofnunar EFTA (ESA)
þar sem þeir telja að setning neyð-
arlaganna í október hafi brotið gegn
EES-samningnum.
Þýskir og japanskir bankar
Á meðal bankanna eru stórir lán-
veitendur íslensku bankanna sem
verða hluthafar í þeim, gangi áætlun
stjórnvalda um endurfjármögnun
þeirra eftir. Meðal þeirra eru þýsku
bankarnir Bayerische Landesbank,
Deutsche Bank, DekaBank, HSH
Nordbank, breski bankinn Royal
Bank of Scotland og japanski bank-
inn Sumitomo Mitsui.
Breska lögmannsstofan Norton
Rose gætir hagsmuna bankanna.
Grundvöllur kvörtunarinnar er að ís-
lensk stjórnvöld hafi mismunað er-
lendum kröfuhöfum með setningu
neyðarlaganna, en það feli í sér brot
gegn 4. og 40. gr. EES-samningsins.
Færsla eigna og skulda yfir í nýja
banka brjóti gegn ákvæðum um rík-
isaðstoð. Jafnframt hafi íslensk
stjórnvöld brotið gegn tilskipun um
endurskipulagningu og slit lána-
stofnana, en hún felur í sér að með-
höndla skuli kröfur erlendra kröfu-
hafa á sama hátt og innlendra, þ.e
koma skuli eins fram við kröfuhafa
óháð þjóðerni. Jafnframt telja bank-
arnir að aðgerðir íslenska ríkisins
hafi brotið gegn eignarétti þeirra
sem sé verndaður af 1. gr. 1. samn-
ingsviðauka Mannréttindasáttmála
Evrópu og að brotið hafi verið gegn
réttmætum væntingum kröfuhaf-
anna sem séu varðar af meginreglum
laga.
Myndi auðvelda skaðabótamál
ESA mun taka afstöðu til kvört-
unar bankanna og í kjölfarið taka
ákvörðun. ESA getur efnt til dóms-
mála ef henni sýnist svo og hefur
EFTA-dómstóllinn lögsögu í slíku
dómsmáli. Stefán Már Stefánsson
lagaprófessor segir að ef niðurstaða
fæli sér að íslenska ríkið hefði brotið
gegn EES-samningnum þyrfti lög-
gjafinn að bregðast við. „Það þýðir að
við yrðum skuldbundin til að endur-
skoða þessar ákvarðanir. [...] Ef
dómstóllinn kemst að því að [setning
neyðarlaganna] hafi verið ólögmæt
yrðum við að bæta úr með einhverj-
um hætti, það er alveg ljóst,“ segir
Stefán. Aðspurður segir hann að slík
niðurstaða myndi einnig auðvelda er-
lendu bönkunum að höfða skaðabóta-
mál gegn íslenska ríkinu vegna setn-
ingar neyðarlaganna. Slíkt mál yrði
að höfða fyrir íslenskum dómstólum.
Nýir eigendur bankanna
í mál vegna neyðarlaga
Í HNOTSKURN
»Eftirlit með því aðEFTA-löndin framfylgi
ákvæðum EES-samningsins á
hverjum tíma er í höndum
ESA.
»ESA getur efnt til dóms-mála ef henni sýnist svo.
EFTA-dómstóllinn hefur lög-
sögu í deilumálum milli
EFTA-ríkjanna og í málum
er varða ákvarðanir ESA.
»Ef niðurstaða EFTA-dómstólsins yrði erlendu
bönkunum hagstæð væru
þeir betur í stakk búnir að
höfða skaðabótamál gegn ís-
lenska ríkinu.
Morgunblaðið/Brynjar Gauti
Guð blessi Ísland Björgvin G. og
Geir Haarde í vikunni örlagaríku.
39 erlendir bankar
kvarta við Eftirlits-
stofnun EFTA
LANDSVIRKJUN er mjög sátt við
afkomuna á fyrstu sex mánuðum
ársins í ljósi erfiðra ytri aðstæðna,
að sögn Stefáns Péturssonar, fram-
kvæmdastjóra fjármálasviðs. Hann
segir að fyrirtækið meti horfurnar
fyrir seinni helming ársins góðar,
sérstaklega ef álverð helst áfram
svipað og verið hefur.
Hagnaður Landsvirkjunar fyrstu
sex mánuði þessa árs nam liðlega 47
milljónum Bandaríkjadollara, eða
um sex milljörðum íslenskra króna á
núverandi gengi. Þetta er mikil
breyting frá síðastliðnum tveimur
árum. Á sama tímabili í fyrra var
hagnaðurinn um 83 milljónir dollara,
yfir 308 milljónir árið 2007 en svip-
aður árið 2006 og í ár.
„Álverð var lágt á fyrri helmingi
þessa árs, en samt náum við að skila
ásættanlegu uppgjöri, meðal annars
vegna áhættuvarna,“ segir Stefán.
„Miðað við álverðið eins og það er
núna lítur seinni hluti ársins vel út.
Þá höldum við að vaxtaumhverfið
muni áfram verða okkur hagstætt.
Því teljum við að afkoman verði góð,
en það sem kannski er enn meira um
vert er að við teljum að handbært fé
frá rekstri verði gott. Það skiptir
kannski einna mestu máli í dag því
það er mikilvægt að sýna lán-
ardrottnum og matsfyrirtækjum að
fyrirtækið geti greitt niður skuldir
og ráðist í nýjar fjárfestingar þegar
fram í sækir.“ Handbært fé frá
rekstri í lok júní var um 104 milljónir
dollara en um 76 milljónir í lok árs
2008. gretar@mbl.is
Hagnaður
um 6 millj-
arðar króna
Horfur góðar ef ál-
verð helst áfram hátt
EYRIR Invest ehf. hefur samið við
alla eigendur skuldabréfaflokks fé-
lagsins um framlengingu og skil-
málabreytingu. Fjárhæð skulda-
bréfaflokksins er 3,5 milljarðar
króna og var á lokagjalddaga í
fyrradag. Skilmálabreytingin felur
í sér að 90% af höfuðstóli verði
greiddur 20. apríl 2011 og 10% fyrr.
Árni Oddur Þórðarson, forstjóri
Eyris, segist í samtali við Morg-
unblaðið vera ánægður með að
samningar hafi náðst og það traust
sem félaginu er sýnt.
Ábyrg fjármögnun
Í tilkynningu sem birt var í Kaup-
höll Íslands í gær er haft eftir Árna
að langtímahorfur lykileigna Eyris
séu góðar. „Í rekstri Eyris, sem og í
aðkomu okkar að rekstri lykil-
eigna, höfum við ávallt lagt ríka
áherslu á skýra stefnu, gegnsæjan
rekstur og ábyrga fjármögnun.
Marel, Össur og Stork hafa sýnt
mikinn styrk í krefjandi efnahags-
umhverfi. Með auknu kostnaðar-
aðhaldi hefur tekist að viðhalda
sterku sjóðsstreymi og rekstrar-
horfur eru góðar,“ er haft eftir
Árna Oddi í tilkynningunni.
Lykileignir Eyris eru 38% eign-
arhlutur í Marel Food Systems hf.,
20% eignarhlutur í Össuri hf. og um
17% hlutur í hollensku iðnaðarsam-
steypunni Stork. bjorgvin@mbl.is
Eyrir Invest framlengir lán
Forstjórinn Árni Oddur segir
rekstrarhorfur góðar.
Eftir Grétar Júníus Guðmundsson
gretar@mbl.is
ÞÓ krónan hafi styrkst lítillega í gær
hefur hún að undanförnu verið veik-
ari en hún hefur áður verið á árinu.
Gengisvísitalan stendur nú í rúmum
237 stigum. Vonir voru bundnar við
að gjaldeyrishöft, sem Seðlabankinn
kom á í nóvember í fyrra, myndu
leiða til styrkingar krónunnar. Það
hefur ekki gengið eftir. Meðal þeirra
skýringa sem sérfræðingar nefna
sem ástæður þessa eru mikil vantrú
á krónunni og reyndar á efnahagslíf-
inu í heild.
Ingólfur Bender, forstöðumaður
Greiningar Íslandsbanka, segir að
helsta skýringin á því hvað krónan
hefur veikst mikið að undanförnu sé
vantrú á henni og vantrú á að hún
muni styrkjast á næstunni.
„Þetta gerir það m.a. að verkum
að þeir sem eru að afla útflutnings-
tekna eru ekki að öllu leyti að skila
þeim gjaldeyri sem þeir fá,“ segir
Ingólfur. „Vantrúin snýr reyndar
jafnt að Íslendingum sem útlending-
um. Erlendir fjárfestar hafa klárlega
verið að leita með vaxtagreiðslur
sem þeir fá af innlendum bréfum út
fyrir landsteinana. Staða þeirra í
krónum hefur lækkað nokkuð und-
anfarið. Eignir þeirra í ríkisbréfum
hafa minnkað, en ekki liggja fyrir
upplýsingar um hve mikið af þeim
hefur farið í innlán.“ Hann segir að
vantrúin á krónunni sé auðvitað af-
leiðing af fjármálakreppunni og
hvernig gengið hefur að byggja upp
eftir hrunið. Þá hafi óvissan, um það
hvaða afleiðingar fyrirhuguð fleyt-
ing krónunnar muni hafa, áhrif á
gengið.
Tekur mörg ár
Yngi Örn Kristinsson, forstöðu-
maður hagfræðideildar NBI (Nýja
Landsbankans), segir að þó svo að
afgangur á vöruskiptum sé að jafn-
aði um 7 til 8 milljarðar króna á mán-
uði, þá séu mjög háar vaxtagreiðslur
stöðugt að fara út úr landinu. Þá
bætist við að leki sé í gjaldeyrishöft-
unum. Þetta hvort tveggja setji
þrýsting á krónuna og sé væntan-
lega meginskýringin á því hve veik
hún er og snúi því jafnt að útlend-
ingum og Íslendingum.
„Það mun taka mörg ár að ná aftur
að skapa trúverðugleika á efnahags-
lífið, sem er forsenda þess að gengið
styrkist. Í því felst að endurreisa
þarf fjármálakerfið og tryggja jafn-
vægi í ríkisfjármálunum. Fólk er enn
hrætt við stöðuna vegna óvissunnar.
Það hefur mikil áhrif.“
Vantrú á krónunni skýrir
helst hve veik hún er
<) 
(500   @A?
@=?
@>?
@B?
@??
A?
=?




 


 

 

9 1  9 9   5 . ( 9 1  9 9 
B??A
● ÖFLUGAR aðgerðir seðlabanka og
stjórnvalda víða um heim hafa skilað
tilætluðum árangri, að mati Bens
Bernanke, seðlabankastjóra Banda-
ríkjanna. Hann segir að ekki fari á
milli mála að samdrátturinn í efna-
hagslífi heimsins sé að láta undan.
Hagvaxtarhorfur á næstunni séu al-
mennt góðar. Þetta kom fram í máli
hans á árlegri ráðstefnu seðlabankans
í Kansas.
Ekki eru allir jafn bjartsýnir og
Bernanke. Martin Feldstein, hagfræð-
ingur við Harvard-háskólann í Banda-
ríkjunum, segir í samtali við Bloom-
berg-fréttastofuna, að óljóst sé hvort
bjartari horfur nú séu upphaf
hagvaxtarskeiðs. Telur hann verulega
hættu á að bakslag geti komið í efna-
hagslífið vestanhafs upp úr næstu
áramótum.
gretar@mbl.is
Upphaf hagvaxtarskeiðs
eða bakslag um áramót