Saga - 1982, Qupperneq 103

STÉTTIR, AUÐUR OG VÖLD
101
mJ°g líklegt er að hann hafi haft einhver samráð við bændur.
^egar seta var á Grund 1234 vegna ófriðarhættu í Eyjafirði er þess
getið sérstaklega að Sighvatur greiddi kostnað af eigin fé og var
sl'kt vel fallið til vinsælda.106
Veturinn 1233-34 voru ,,í Skagafirði margir stórbændur og
v°ru flestir vinir Sighvats“. Kolbeinn ungi taldi víst að þessir vinir
^'ghvats hygðu á uppreisn gegn sér og kæfði slíkar fyrirætlanir
með því að taka af lífi hinn helsta meðal bændanna, Kálf Gutt-
0r'T'sson. Vorþings getur síðast á þjóðveldistíma í Hegranesi árið
1207 en Kolbeinn ungi ,,var höfðingi mikill og hafði mikla sveit
Um sig röskra manna“. Hinn helsti meðal þessara fylgdarmanna
°lbeins hét Þórálfur, Austfirðingur og óvinsæll meðal bænda.
^ar Broddi á Hofi i forystu fyrir mönnum sem tóku Þórálf af lífi
ar'ð 1240. Er hætt við að Kolbeinn hafi haft æ minni samráð við
st°rbændur eftir því sem flokkur fylgdarmanna hans efldist og
Pað hafi valdið óvinsældum hans meðal stórbænda. Hins vegar
Var Kolbeinn sagður vinsæll af alþýðu.107
^aldataka Sighvats í Eyjafirði um 1217 braut í bága við hefð og
stnddi gegn sjálfræðishugmyndum stórbænda og hin miklu völd
olbeins, ofsi hans og stjórnsemi, efldu vafalítið ekki sjálfræði
^sgfirskra stórbænda. Ólgan meðal eyfirskra stórbænda um
, Ó og hinna skagfirsku árið 1233 kom aftur upp á yfirborðið
ar|ð 1255 og var enn tengd sjálfræðishugmyndum enda sjálfræði
stórbænda vafalítið verið misboðið af „nýjum mönnum“ sem
°mu fram í nafni Noregskonungs.
III. 5. Nýir menn
T'mi stórgoðaveldis hafði staðið í um hálfa öld, frá um 1200, en
gOf í *
v'rst að lokum kominn sökum fámennis stórgoðaætta og sam-
l^kaleysis. Stórbændur nyrðra fundu til máttar síns og sáu e.t.v.
1 a undir að þeir hlytu meira vald í héraði en nokkru sinni, lítt
mPrað af afskiptum goða og miðlungsbænda og smærri. Hins
Vegar voru blikur á lofti, nýir menn, studdir af konungsvaldi,
s°ttu í það valdatóm sem myndast hafði.
^órður kakali tók til þess ráðs að efla til héraðsvalda nyrðra