Saga - 1982, Síða 215

MARKMIÐ SÖGUKENNSLU
213
að málalok voru sigur kapítalísks samfélags á veiðimannasamfé-
lagi. Jafnvel ártöl, sem löngum hafa verið tekin sem dæmi um það
dauðasta í sögukennslu, geta komið inn sem skiljanlegur og nauð-
synlegur hlutur ef þau eru tengd atburðum á eðlilegan hátt. Hugs-
um okkur að við séum að fjalla um ár Napóleonsstyrjaldanna á
Islandi, verslunarkreppuna og byltingu Jörundar. Við fáum þörf
fyrir að tala um árið þegar Danir lentu í stríði gegn Engiendingum
°g árið þegar Jörundur kom hingað. Það verður óhentugt að
nefna árin þessum löngu nöfnum svo við tökum upp á að gefa
þeim önnur nöfn, 1807 og 1809. Þessi nýju nöfn sýna hvort árið
Var á undan og hvað var langt á milli þeirra. Og það er einmitt
Þetta sem ártöl eru, merkimiðar sem við hengjum á ár til þess að
halda þeim hverju frá öðru, sjá röð þeirra og fjarlægðina á milli
beirra. Þannig fá ártöl tilgang í kennslunni, þau verða ekki mein-
iogarlausar talnaraðir.
Þetta er aðeins lýsing á hluta af aðferð Klafkis — og sá hluti
ntinnir raunar verulega á aðferð Dennis Gunning sem ég flokkaði
sem uppeldislega sögu. Aðalatriðið i báðum tilfellum eru tengslin
milli þess sem er einstakt, atburða, og þess almenna, hugtakanna
sem við notum um þessa atburði. Eftir er að ráða fram úr því
hvernig við eigum að velja kennsluefni þannig að nemendur fái þá
heildaryfirsýn yfir samfélagsgerðir og þróun þeirra sem Klafki
krefst.
Hinn kennslufræðingurinn sem ég ætla að segja frá hér er
W-H. Burston, forstöðumaður sögudeildar Uppeldisfræðihá-
skólans í London (Institute of Education) og einn helsti spá-
ntaður Breta í sögukennslu. Burston gengur út frá því, iíkt og
Klafki, að sagnfræði sé fræðigrein með ákveðið eðli og eiginleika
°g kennsla sögu ráðist af því hvert þetta eðli sé.3 Linan er eiginlega
sú sama og heimildarýnimannanna, Burston hefur bara víðari
skilning á því hvað sagnfræði sé og tekur meira mið af skrifum
söguheimspekinga um eðli og aðferðir fræðigreinarinnar. Saga er
3 Hér er einkum stuðst við Burston, W.H.: Principles of History Teaching.
2nd ed. (London 1972). Bókina hef ég ekki við höndina, aðeins glósur mínar
úr henni, og kann því að vera helst til ónákvæmur um sumt.