Saga - 1995, Qupperneq 77

ER ÍSLANDSSAGAN EINANGRUÐ?
75
hafa um 220 námsmenn útskrifast með BA-próf í sagnfræði og um
50 þeirra lagt stund á framhaldsnám og lokið kandídatsprófi.24 Að
reikna út meðaltal þjónar litlum tilgangi því hópur sagnfræðinga
fer ört vaxandi. Árið 1988 voru aðeins sjö sem útskrifuðust, árið 1992
voru þeir 20 og á síðastliðnu ári 33!
Rannsóknarverkefnin eru æði margvísleg og engin leið að gera
þeim tæmandi skil á þessum örfáu mínútum sem eftir eru. Á síð-
ustu árum hefur áhuginn þó aðallega beinst að félagssögu, einkum
fjölskyldusögu og sögu afbrota og refsinga, hagsögu, fólksfjölda-
sögu og hagrænni og félagslegri hugmyndafræði. Áhugi á stjórn-
málasögu er þó stöðugt fyrir hendi. Tvö svið sem menn sýndu
áhuga hér fyrr á tímum eru á greinilegu undanhaldi. Þau eru í
fyrsta lagi persónusaga - sem þekkist varla lengur - og í öðru lagi
mannkynssaga, en ritgerðir í hreinni mannkynssögu eru orðnar afar
sjaldgæfar. Á tímabilinu 1978-85 voru þær aðeins tíu á BA-stigi eða
um 10% allra BA-ritgerða en á kandídatsstigi voru þær fjórar. Þá
voru til dæmis skrifaðar ritgerðir um Konfúsíus og Karl Marx. Frá
1986 til 1993 - það er að segja á síðastliðnum átta árum - hafa 122
sagnfræðinemar útskrifast með BA-próf. Aðeins sex ritgerðir er unnt
að flokka sem mannkynssögu eða 4-5%. Engin kandídatsritgerð var
þá rituð á sviði mannkynssögu. í raun kemur þessi niðurstaða alls
ekki á óvart. Það er orðin viðtekin venja í sagnfræði við Háskóla ís-
lands að prófritgerðimar byggist að miklu leyti á frumheimildum.
Það er augljóst að sagnfræðinemar við Háskóla Islands eiga ekki
greiðan aðgang að frumheimildum í almennri mannkynssögu.
En sú niðurstaða úr þessari könnun minni sem mér finnst athygl-
isverðust er að áhugi nemenda beinist fyrst og fremst að rannsókn-
um á 19. og 20. öld - og þá rétt fram yfir seinni heimsstyrjöld. Af
122 BA-ritgerðum sem ritaðar vora á áranum 1986-93 fjölluðu 107
um 19. og 20. öld, en aðeins fimmtán nemendur stunduðu rann-
sóknir á fyrri öldum. Á þessari þróun geta verið margar skýringar.
I fyrsta lagi má nefna að 19. og 20. öldin era tiltölulega nýtt rann-
sóknarsvið og enginn skortur á heimildum. Má vera að ungum
sagnfræðingum finnist að búið sé að „afgreiða" eldri tímabil íslands-
sögunnar. Enda þarf kannski meiri þroska og rannsóknarreynslu
áður en ráðist er í endurskoðun íslandssögunnar á fyrri öldum. Þó
24 Stuðst er við Skrár utn lokaritgerðir ísagnfræði sem birtast árlega í Sögnum, tíma-
riti sagnfræðinema um söguleg efni, 1986-93.