Saga - 1995, Qupperneq 170

168
ÁRMANN JAKOBSSON
Þessi Ieikur allur er svo flókinn og útséður, að óhætt má full-
yrða, að ekki hafi í annan tíma verið beitt öllu þrælslegri
hrekkjapólitík til að vinna bug á fámennri einstæðingsþjóð,
sem ekkert hefur til saka unnið annað en það, að vera sjálfstæð
og óháð að nafninu til.1
Ibyrjun þessarar aldar felldi íslenskur sagnfræðingur þennan
dóm yfir þætti Hákonar Hákonarsonar Noregskonungs í Islands-
sögunni. Á þeim tíma hafði ísland lotið yfirráðum erlendra konunga
í hálfa sjöundu öld og átti í erfiðri sjálfstæðisbaráttu sem sá ekki fyr-
ir endann á. Sú göfuga þjóð sem eitt sinn hafði ritað merkar bækur
hafði mátt þola eymd og niðurlægingu í aldaraðir og enn ekki rétt
úr kútnum aftur. Og allt var þetta Hákoni Noregskonungi að
kenna. Móðuharðindi, einokunarverslun, stóra bóla, galdrabrennur,
aftaka Jóns Arasonar, víg Björns hirðstjóra á Rifi og plágan mikla
áttu sér samnefnara í þessum bölvaldi íslenskrar sögu. Það var því
ekki nema von að bræðin syði í Islendingum þegar þeim varð hugsað
til Hákonar Hákonarsonar. Hann var tákn fyrir erlenda kúgara
þjóðarinnar í sjö hundruð ár - tákn um vesæld hennar og niðurlæg-
ingu.
Jón Aðils vandar Hákoni konungi ekki kveðjumar. Hann er jafn
slægvitur og samviskulaus og fjandinn sjálfur eða skósveinn hans,
Mörður Valgarðsson. Hann platar íslendinga til að bíta í epli sitt
eins og Evu forðum með „fánýtum titlum og tignarmerkjum", lokk-
ar og ginnir, elur á óvild manna og sigar þeim saman. Hann er eins
og rándýr sem „hremmir" ísland eins og saklaust dádýr, að því er
virðist eingöngu af illgimi í garð þessar „fámennu einstæðingsþjóð-
ar" sem hafði leyft sér að vera sjálfstæð. í skrifum Jóns Aðils leikur
enginn efi á því að það em aðeins blekkingar þessa djöfullega
manns sem ræna íslendinga sjálfstæðinu: ef hann hefði ekki leikið „á
alla lægstu strengi mannlegs eðlis" hefði þjóðin aldrei glatað sjálf-
stæði sínu. Það er því ekki að undra að Hákon Hákonarson sé talinn
samviskulausasti konungur Noregs fyrr og síðar og stefna hans
gagnvart íslandi kölluð „þrælslegasta hrekkjapólitík" sem vitað sé
til að stórveldi hafi leikið gagnvart smáþjóð.
Fullyrðingar Jóns um innræti Hákonar Hákonarsonar þættu ef-
laust skringilegar í sagnfræðiriti sem ritað væri nú og þeir fáir sem
1 Jón Jónsson (Aðils). íslenzkt þjóðemi. Alþýðufyrirlestrar. Rvík 1903,101-2.