Saga - 1995, Qupperneq 235

RITFREGNIR
233
Ami Bjömsson þjóðháttafræðingur er ritstjóri bókarinnar og ritar inn-
gang að henni. Þar gerir hann lítillega grein fyrir aðdraganda að stofnun
Fomgripasafnsins árið 1863, sem síðar var nefnt Þjóðminjasafn fslands. Þá
höfðu margir merkisgripir íslendinga verið fluttir úr landi um nokkurt
skeið og vakti það marga til umhugsunar um að þörf væri á innlendu
minjasafni. Að öðrum ólöstuðum var Sigurður Guðmundsson málari ötull
hvatamaður að stofmrn fomgripasafns. Ekki er þó náið farið út í sögu Þjóð-
mmjasafnsins, heldur vísað til fyrra afmælisrits safnsins, Hundrað ár í Þjóð-
'ninjasafni, sem gefið var út á aldarafmælinu 1963. Þar gerði Kristján Eld-
jam þáverandi þjóðminjavörður ítarlega grein fyrir forsögu safnsins og
starfsemi þess. Rit Kristjáns er að einhverju leyti fyrirmynd þessa rits sem
hér er fjallað um, en þar vom frásagnir af völdum gripum í safninu ásamt
myndum af þeim þungamiðja bókarinnar eins og þessarar. f bók Kristjáns
voru gripimir 100 talsins, en í bókinni Gersemar og þarfaping em þættimir
^30. Aldur safnsins er þannig tilefni og rammi bókanna.
Afmælissýning Þjóðminjasafnsins 1993 „Nútíð við fortíð" er í raun efni
hókarinnar Gersemar og parfaping. Umsjón með sýningunni var í höndum
Lúju Ámadóttur safnstjóra og hönnuður hennar var Steinþór Sigurðsson.
En að sýningunni komu einnig flestir starfsmenn safnsins eins og höf-
nndalisti bókarinnar ber með sér. Uppbygging bókarinnar lýtur því þeim
hugmjmdum sem vom að baki sýningunni, sem Ámi Bjömsson lýsir svo:
Ákveðið var að velja einn grip eða efnisatriði frá hverju starfsári safns-
ins ... Meginmarkmið sýningarinnar var að vekja athygli á hinni
miklu fjölbreytni í starfi safnsins og sýna hversu margvíslegir mun-
ir em þar varðveittir en ekki draga einungis fram þá hluti sem
frægastir em og almennt hafa verið taldir bestir eða vandaðastir
(bls. 9).
Syninguna var einnig ákveðið að varðveita á prenti og þannig er þessi bók
hlkomin. í stöku tilfellum em þó frásagnir af öðmm hlutum en vom á
sýningunni. Þessi háttur gerir það að verkum að sýningin lifir áfram og
rannsóknarvinna í tengslum við hana nýtist fleimm en sýningargestum.
Sýning og ritverk em ólíkir miðlar. En þar sem sú leið var farin á sýn-
jngunni að fjalla um hvem grip án efnislegs samhengis við þann næsta
emr reynst hægara að færa sýninguna yfir á bók en verið hefði með marg-
ar aðrar sýningar. Frábærar myndir sem ljósmyndari Þjóðminjasafnsins
J°k af gripunum vegna útgáfunnar skila sér mjög vel og eiga stóran þátt í
e bókin er falleg og ánægjuleg aflestrar.
. tekst að ná því markríúði að sýna hinar fjölbreyttu minjar sem safn-
lnu ^*afa borist á 130 ámm og tekist hefur vel að velja áhugaverða hluti til
jj^fjollunar frá hverju ári. Ekki er verið að sýna þróun eða samfellda sögu,
^orki í söfnun gripa né í þeim vemleika sem munimir lýsa. Efnisyfirlit
Karinnar ber þessu m.a. vitni. Það er sett upp í stafrófsröð, en í bókinni