SunnudagsMogginn - 09.05.2010, Blaðsíða 10

10 9. maí 2010
E
ins og flestir vita hefur sagan svo margoft sýnt, að þeir
sem skara fram úr á einhverju sviði fá ekki að njóta sann-
mælis í okkar fámennisþjóðfélagi. Þeir verða að sýna það
og sanna hversu framúrskarandi þeir eru á erlendri
grund, áður en við heimsmeistararnir í sjálfsánægju og hroka erum
tilbúnir til þess að viðurkenna ágæti viðkomandi manna og kvenna
og því hefur verið sagt: Upphefðin kemur að utan.
En það má örugglega útfæra þetta orðatiltæki og víkka, því eftir
hrun virðist það vera deginum ljósara, að skynsemin kemur líka að
utan.
Ég varð einmitt vitni að slíkum inn-
flutningi á skynsemi á frábærum fyrir-
lestri í Háskóla Íslands nú á miðviku-
dag, þar sem William K. Black,
prófessor við Háskólann í Missouri í
Bandaríkjunum, talaði fyrir troðfullum
sal af leiftrandi skynsemi, húmor og
innsæi um hvað sé til ráða, nú þegar
reiðin ræður ríkjum á Íslandi og allur
þorri manna vill bankamennina og
fjárglæframennina, sem fóru með
efnahag okkar Íslendinga til helvítis, á
bak við lás og slá. Hann talaði út frá
eigin reynslu, því hann var í hlutverki
eins saksóknaranna í Bandaríkjunum
sem sóttu um eitt þúsund manns til
saka á síðustu tveimur áratugum lið-
innar aldar, sem voru taldir hafa gerst
brotlegir í krísu sem ávallt hefur verið
kennd við „Savings and Loans“ eða
sparifé og lán.
Hann lýsti því hversu lítils þeim
hefði orðið ágengt í málsóknum sín-
um, því samtals náðist einungis að
endurheimta um 1,5 milljarða dollara
af ég veit ekki hve mörgum tugum
milljarða, eða hundruðum.
En prófessor Black var ekki hér til
þess að upphefja sjálfan sig af þeim afrekum að hafa komið 600
bankamönnum í fangelsi, sem nota bene voru flestir millistjórn-
endur, ekki hinir raunverulegu bankaræningjar, og ég held hann
hafi sagt að einn endurskoðandi hafi verið dæmdur í fangelsi.
Black var að miðla til okkar, með upplýstri samræðu, eigin
reynslu, til þess að við gætum lært af þeim mistökum sem Banda-
ríkjamenn gerðu við sínar umfangsmiklu rannsóknir og málsóknir.
Black er fullkomlega sannfærður um að fall íslensku bankanna
megi fyrst og fremst rekja til fjársvika íslenskra bankamanna og
eigenda bankanna. Hann taldi að hefðbundnar rannsóknar-
aðferðir, þ.e. gagnasöfnun í langan tíma og síðan hin hefðbundna
dómstólaleið, væru ekki vænlegar til árangurs, ættu raunverulegir
fjármunir að endurheimtast. Þeir sem stæðu í fjársvikum á annað
borð væru að jafnaði mjög hugmyndaríkir um það hvernig þeir
sóuðu hinu illa fengna fé.
Hann benti okkur á, að skoða hér í miklu ríkari mæli en gert hef-
ur verið, hvort ekki væri hægt að kyrrsetja strax eigur þeirra sem
lægju undir grun. Slíkar aðgerðir settu þrýsting á hina grunuðu,
sem gætu áfrýjað, eða það sem væri kannski vænlegra, lýst sig
reiðubúna til samstarfs og hugsanlega látið af hendi eignir sem
skiptu máli, með dómsátt.
Black virtist vera fullkomlega raunsær þegar hann sagði að menn
mættu ekki vænta þess að Íslendingar endurheimtu allt það fé sem
hér hefði verið svikið út, en verulegar fjárhæðir ætti að vera hægt
að endurheimta. Hann gerði alls ekki lítið úr heilagri reiði almenn-
ings, sem beinlínis hrópaði á réttlæti. Krafan um réttlæti væri ein-
faldlega svo réttmæt, að allir, ekki síst dómarar, yrðu að vera
reiðubúnir til þess að refsa, ekki bara millistjórnendum, heldur líka
„ríku hvítflibbunum“. Það yrði einfaldlega að koma í veg fyrir, að
þeir sem breyttu ranglega, gætu gengið auðugir frá uppgjöri og
tekið upp fyrri iðju, eins og ekkert hefði í skorist.
Ég gat ekki betur heyrt, en full þörf væri á manni eins og pró-
fessor Black við hreinsunar- og endurreisnarstörf hér á landi. Eld-
móður hans er slíkur, að hann getur hrifið her manna með sér og
talað í þá dug, kjark og þor. Hann myndi sóma sér vel við hliðina á
Evu Joly.
Skynsemin
kemur líka
að utan
Agnes segir
Agnes Bragadóttir
agnes@mbl.is
William K. Black
’
Það verð-
ur að
koma í veg
fyrir, að þeir
sem breyttu
ranglega, geti
gengið auðugir
frá uppgjöri og
tekið upp fyrri
iðju, eins og
ekkert hafi í
skorist.
Markús H. Guðmundsson, for-
stöðumaður Hins hússins,
hefur í mörg horn að líta
þessa dagana. Bæði þarf að
undirbúa umfangsmikið sum-
starf menningar- og mannlífs-
miðstöðvarinnar en að auki
heldur Markús utan um
skipulag hátíðahalda í mið-
borginni 17. júní og vinnur úr
umsóknum um 4.000 ung-
menna sem fá starf hjá borg-
inni og íþróttafélögunum í
sumar.
Markús segir síðasta mánu-
dag hafa verið nokkuð dæmi-
gerðan: „Ég ætti kannski að
halda svona dagbók oftar því
áður en ég skrifaði listann
fannst mér eins og ég hefði
ekki komið neinu að ráði í
verk,“ segir hann.
08:15 Vaknaði. Las blöðin,
fékk mér djúsglas og tók með
jógúrt á fund. Fann ekki gift-
ingarhringinn minn sem var
frekar óþægilegt.
09:15 Hitti Ragnheiði
Stefánsdóttur á B1. Fund-
arefnið var aukafjáveiting til
Skapandi sumarstarfs, Jafn-
ingjafræðslunnar og Götuleik-
hússins. Mjög jákvætt fyrir
ungmennin í Reykjavík.
10:15 Hitti Ómar Ein-
arsson og ræddi við hann um
17. júní, fjárhagsáætlun og
dagskrá. Ætlum að funda með
þjóðhátíðarnefnd seinna í vik-
unni.
11:30 Keypti hamborgara
á Hamborgarabúllunni og fór
með hann til pabba á Bílds-
höfða. Skoðuðum bíl, er alltaf
að spá. Hitti mömmu þar líka.
Harpa systir einnig í bíla-
hugleiðingum. Hún ræddi við
pabba. Ætli þetta sé í gen-
unum?
12:30 Kom við í Markinu
og keypti framskipti á hjólið
mitt. Það verður allt að vera
klárt, ég er að fara hjóla 800
km Jakobsstíginn á Spáni. Gisti
í kirkjum og klaustrum á leið-
inni.
13:00 Fæ sms frá Atla
Árnasyni, forstöðumanni í
Gufunesbæ. Hafði ætlað að
reyna að kíkja á aðalfund Sam-
fés í Hveragerði þennan dag.
Átti að vera í síðasta mánuði á
Höfn í Hornafirði en því var
frestað vegna goss.
15:30 Steök út í Ráðhús og
tala við Ástvald Guðmundsson
um 17. júní. Sá Sigrúnu systur
mína koma hjólandi. Stoppaði
hana. Var á leiðinni í leikfimi.
16:00 Fundaði með Ásu,
deildarstjóra menningarmála,
um útfærslu á þeirri auka-
fjárveitingu sem Hitt húsið
fékk.
17:19 Fékk sms frá Björgu
konunni minni: „Vantar gos og
kaffi fyrir kvöldið!“
18:30 Fór að kaupa fisk í
fiskbúðinni Hafberg. Tók eftir
að grasið er farið að grænka í
Seljahverfinu. Þegar ég lagði
bílnum á bílaplaninu heima
áttaði ég mig á því að ég hafði
gleymt gögnunum í vinnunni
en ég á að fara á fund á Bæj-
arhálsi kl. 09:00 í fyrramálið.
Varð að sækja gögnin niður í
Hitt hús. Guðmundur Fannar,
yngri sonur minn, setur upp
hrísgrjón og býr til kokteil-
sósu.
19:00 Kominn heim.
Steikti þorsk með eggjum,
hveiti og karrí, lauk, sítrónu.
Borðuðum. Sagði frá því að
blaðamaður hafi hringt frá
Morgunblaðinu og óskað eftir
því að fá dagbókina mína í dag
og birta hana næstu helgi.
Björgu finnst það áhugavert að
heyra hvað ég sé að gera á
daginn í vinnunni. Björg sagði:
„Þetta er mjög gott“ en enginn
þakkaði fyrir sig.
20:00 Þrettán manns
mættu heim á kynningarfund
vegna Laugavegsgöngu sem
verður farin 26.-30. júní. Farið
yfir leiðirnar, útbúnaðarlista,
b-plan ef gosið verður áfram.
Björg búin að baka eplabökur
sem við borðuðum með ís,
rjóma og bláberjum
22:30 Gestirnir farnir. Sest
niður við tölvuna til að kíkja á
hugmyndir sem Jón Heiðar og
Rósa í Jafningjafræðslunni ætl-
uðu að senda mér. Náði ekki að
horfa á Fréttir og Kastljós yfir
daginn. Horfi á það á miðnætti.
01.00 Leggst á koddann.
Get ekki sofnað. Lít á klukkuna
01:40 og sofna.
asgeiri@mbl.is
Dagur í lífi Markúsar H. Guðmundssonar forstöðumanns
Markús segist oft á þeytingi milli funda og algengt að tveir hlutir komi upp á sama tíma.
Morgunblaðið/Ernir
Sumarið undirbúið