Morgunblaðið - 26.06.2010, Blaðsíða 20

Þórður Gunnarsson
thg@mbl.is
Gert var ráð fyrir því að gengis-
tryggð lán væru lögmæt við yfir-
færslu eigna frá gömlu bönkunum í
þá nýju. Til marks um það eru um-
mæli Gylfa Magnússonar í septem-
ber á síðasta ári, en þá sagði hann að
„það hafi verið gengið út frá því til
þessa að þessi erlendu lán hafi verið
lögleg“. Gunnar Tómasson, hag-
fræðingur, benti einnig á í bréfi sínu
sem hann sendi til allra til þing-
manna 12. september 2009 að í upp-
gjörssamningum milli skilanefnda
og kröfuhafa gömlu bankanna væri
gengið út frá því að yfirfærsla geng-
isáhættu [innsk. frá bönkum yfir á
lántakendur] hafi verið lögleg. Í
skriflegu svari Gylfa Magnússonar,
efnahags- og viðskiptaráðherra, við
fyrirspurn Eyglóar Harðardóttur,
sagði jafnframt að ráðuneytið hefði
ekki óskað eftir skriflegu áliti um
lögmæti gengistryggðra lána.
Gæði útlána réðu ekki för
Þegar gömlu bönkunum var skipt
upp var meginreglan sú að innlendar
eignir voru færðar í nýju bankana á
mismunandi miklum afslætti eftir
eðli þeirra, og hinar erlendu voru
skildar eftir hjá skilanefndunum.
Jón G. Jónsson sagði í aðsendri grein
sem birtist í Morgunblaðinu 24. apríl
2009, að stærð nýju bankanna gæti
leitt til mikils útlánataps. Stór lána-
söfn þeirra gætu leitt til mikilla van-
skila. Gjaldeyrismisvægi á eignahlið
gæti einnig að sama skapi, að mati
Jóns, haft slæmar afleiðingar til
lengri tíma. Jón lagði til að nýju
bankarnir keyptu aðeins bestu eign-
ir gömlu bankanna, sem næmi inni-
stæðum, sem voru á þeim tíma 1.300
milljarðar króna. Með öðrum orðum
hefði verið skynsamlegra að skipta
bönkunum upp í góða og slæma
banka, í stað nýrra og gamalla þar
sem gæði lána réðu ekki för, heldur
hvort um væri að ræða skuldbind-
ingu erlends eða innlends aðila.
Gylfi Magnússon sagði í samtali
við Morgunblaðið daginn eftir að
grein Jóns birtist að mikil vinna
hefði verið lögð í meta eignir bank-
anna. „[Þ]að mat virðist vera skyn-
samlegt þannig að ef rétt er að mál-
um staðið, ættu bankarnir að vera
með sæmilega heilbrigðan efnahags-
reikning og þess vegna gæti ríkið
lagt þeim til fé, án þess að stór hluti
þess tapist,“ sagði Gylfi í apríl 2009.
Dugar afslátturinn til?
Gengistryggð lán voru færð yfir í
nýju bankana á talsverðum afslætti,
eins og margoft hefur komið fram.
Steingrímur J. Sigfússon, fjármála-
ráðherra, sagði engu að síður á
fréttamannafundi í síðustu viku að
dómur Hæstaréttar kynni að hafa
talsverð áhrif á eiginfjárstöðu ís-
lenskra fjármálastofnana. Einnig
verður ekki litið framhjá ummælum
Más Guðmundssonar seðlabanka-
stjóra og Gunnars Andersen, for-
stjóra Fjármálaeftirlitsins, í kjölfar
þess að dómur Hæstaréttar féll.
Bloomberg hafði eftir Gunnari að
niðurstaða Hæstaréttar gæti verið
versta niðurstaða sem hugsast gæti
fyrir einhver fjármálafyrirtæki. Lík-
legt væri að einhver þeirra yrðu í
kjölfarið með lægra eiginfjárhlutfall
en reglur gerðu ráð fyrir.
Myndi ríða kerfinu að fullu
Már sagði síðan á kynningarfundi
vegna stýrivaxtaákvörðunar Seðla-
bankans í vikunni að niðurstaða
Hæstaréttar væri áhyggjuefni fyrir
fjármálakerfið, og að núverandi
vaxtakjör erlendu lánanna myndu
ríða bankakerfinu að fullu. Núver-
andi samningsvextir hefðu ekki verið
í „samræmi við efnahagslegan veru-
leika“ og þar af leiðandi væri æski-
legt að endurreikna hærri vexti á
lánin. Þessi ummæli verða vart túlk-
uð á annan hátt en að einhvers stað-
ar hafi mistök verið gerð við með-
höndlun gengistryggðu lánanna við
uppskiptingu bankanna, eða verð-
lagning á eignum sem ákveðið var að
færa á milli hafi verið röng. Í árs-
reikningum nýju bankanna sést
glögglega að raunvirði gengis-
tryggðra lána er metið mun lægra en
nafnvirði þeirra nemur. Hins vegar
tekur það mat mið af væntanlegum
vanskilum vegna greiðslufalls lán-
takenda, fremur en þeim möguleika
að tenging höfuðstóls við gengi er-
lendra gjaldmiðla kynni að verða
dæmd ólögmæt af Hæstarétti.
Afsláttur af eignum dugar ekki til
Morgunblaðið/hag
Gengistrygging Tenging höfuðstóls lána við gengi erlendra gjaldmiðla vegna bílalána hefur verið dæmd ólögmæt.
Kröfur vegna eigna- og rekstrarleigu viðskiptavina NBI nema yfir 65 milljörðum samkvæmt ársreikningi 2009.
 Engir fyrirvarar voru gerðir við ólögmæti gengistryggðra lána við yfirfærslu eigna frá gömlu bönk-
unum  Bent á fyrir meira en ári að skynsamlegra kynni að vera að skipta bönkum í góða og slæma
Uppskipting bankanna
» Þeirri meginreglu var fylgt
að innlendar eignir voru færðar
yfir í nýju bankana frá hinum
gömlu. Snemma á síðasta ári
var bent á að skynsamlegra
kynni að vera að færa einungis
góðar eignir yfir í nýja bank-
ann, og skilja hinar verri eftir í
gamla bankanum.
» Engir fyrirvarar voru gerðir
við hugsanlegt ólögmæti er-
lendra lána við yfirfærslu
eigna. Yfirlýsingar ráðamanna
á síðustu dögum benda til að
afsláttur sem veittur var af er-
lendum lánum dugi ekki til.
20 FréttirVIÐSKIPTI | ATVINNULÍF
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 26. JÚNÍ 2010
Skilling Heldur fram sakleysi sínu.
● Jeffrey Skilling, fyrrverandi forstjóri
orkufyrirtækisins Enron, vann í gær
áfangasigur í baráttu sinni fyrir banda-
rískum dómstólum. Skilling, sem situr
nú af sér 24 ára fangelsisdóm fyrir
margvísleg lögbrot í aðdraganda hruns
Enron, vonast til þess að fangelsis-
dómur hans verði afturkallaður. Hæsti-
réttur Bandaríkjanna úrskurðaði að
vissir þættir lögsóknarinnar á hendur
Skilling hafi verið mistúlkaðir og málinu
vísað til baka á lægra dómsstig.
Skilling vinnur sigur
fyrir Hæstarétti
Skuldatryggingaálagið á gríska ríkið
hefur aldrei verið hærra, en það var
komið upp í 1.255 punkta í gær. Sam-
kvæmt greiningarfyrirtækinu CMA
DataVision endurspeglar álagið
væntingar fjárfesta um að tæplega
70% líkur séu á því að gríska ríkið
muni lenda í greiðslufalli á næstu
fimm árum.
Skuldatryggingaálagið á gríska
ríkið hækkaði um 200 punkta frá
miðri viku og er hækkunin meðal
annars rakin til vaxandi ótta fjár-
festa um að stjórnvöldum takist að
ná þeim efnahagsmarkmiðum sem
neyðarlánveiting Evrópusambands-
ins og Alþjóðagjaldeyrissjóðsins er
skilyrt við.
Ávöxtunarkrafan á grísk ríkis-
skuldabréf hækkaði jafnframt í vik-
unni. Krafan á grísk ríkisbréf til tíu
ára var komin í tæp 10,5% í gær og
hefur ekki verið hærri síðan ESB til-
kynnti víðtækar neyðaraðgerðir
vegna ástandsins í skuldsettustu
evruríkjunum.
Eins og bent er á í umfjöllun Fin-
ancial Times er það ekki eingöngu
vaxandi óvissa sem þrýstir upp kröf-
unni á grísk ríkisskuldabréf: Láns-
hæfiseinkunn ríkissjóðs er það slæm
að stórir fjárfestingarsjóðir þurfa í
vaxandi mæli að losa sig við bréfin
þar sem að þau uppfylla ekki skilyrði
fjárfestingarreglna þeirra. Þar af
leiðandi má búast við að þessi þróun
haldi áfram á næstunni.
Hækkandi skuldatryggingaálag á
Grikkland bendir til þess að menn
óttist hvað gerist þegar neyðarlán-
veiting ESB til Grikklands rennur út
eftir tæp þrjú ár. Lánið mun auka
opinberar skuldir upp í 150% af
landsframleiðslu og margir búast við
að þær efnahagsumbætur sem
stjórnvöld ætla að ráðast í á næstu
árum muni ekki duga til þess að
standa undir þvílíkum skuldabagga.
ornarnar@mbl.is
Álagið á Grikk-
land aldrei meira
Reuters
Grikkland Grísk stjórnvöld þurfa að
takast á við vaxandi mótbyr.
 Skuldatryggingar yfir þúsund punkta
● Fulltrúa- og öldungadeildir bandaríska þingsins hafa samþykkt ný lög um starf-
semi fjármálafyrirtækja. Lagasetningin er víðfeðm, en henni er ætlað að koma í veg
fyrir að hrunið á fjármálamörkuðum árið 2008 geti endurtekið sig. Meðal þess sem
tekið er til í lögunum er áhættusækni banka t.d. með því að hefta viðskipti þeirra
með afleiður og fjárfestingar í vogunarsjóðum. Að sama skapi eru fjárfestingum
bankastofnana, og eignarhaldsfélaga þeirra, fyrir eigið fé settar strangar skorður.
Reiknað er með því að Obama staðfesti lögin í upphafi næsta mánaðar.
Lög um starfsemi fjármálafyrirtækja samþykkt
● Frá því að vefsíða breska blaðsins The Times var lokuð öðrum en þeim sem
skrá sig á síðuna hefur lestur hennar hrunið. Markaðshlutdeild thetimes.co.uk
var á bilinu 4-5 prósent daglega fyrir lokun en er nú komin í um 1,8 prósent.
Síðunni var lokað þann 24. maí síðastliðinn, en ekki er farið enn að rukka
skráða lesendur fyrir aðgang, þótt það stefnt sé að því í framtíðinni.
Gera má ráð fyrir því að lesendum síðunnar muni enn fækka þegar kemur að
því að innheimta gjald af þeim. bjarni@mbl.is
Lestur hrundi eftir að aðgengi var takmarkað
● Skuldabréfavísitala Gamma lækk-
aði um 0,26 prósent í viðskiptum
gærdagsins endaði hún í 193,99 stig-
um. Verðtryggði hluti vísitölunnar
lækkaði um 0,50 prósent en sá
óverðtryggði hækkaði um 0,28 pró-
sent. Velta á skuldabréfamarkaði í
gær nam 13,9 milljörðum króna.
Úrvalsvísitala Kauphallarinnar
lækkaði um 0,43 prósent í um 41
milljónar króna viðskiptum í gær.
Bréf Marels lækkuðu um 1,42 prósent
en önnur stóðu í stað. bjarni@mbl.is
Lækkun á markaði
STUTTAR FRÉTTIR
Gísli Tryggva-
son, talsmaður
neytenda, segir
hvatningu Sam-
taka lánþega til
hópúttekta úr
bönkum mjög
óheppilega.
Talsmaður neyt-
enda, Samtök
lánþega og
Hagsmunasamtök heimilanna
sendu frá sér tilkynningu fyrr í
vikunni um dóm Hæstaréttar. Þar
sagði að þótt gengistryggingin
væri ólögmæt, væru önnur ákvæði
lánasamninga það ekki. „Þó við
séum sammála um þetta erum við
ekki sammála um allt, þar á meðal
ekki þetta, um hvatningu til út-
tekta,“ segir Gísli. Hann segir
slíka umræðu varhugaverða, nú sé
þörf á stöðugleika.
Guðmundur Andri Skúlason,
talsmaður Samtaka lánþega, segist
hafa fengið fjölda fyrirspurna frá
fólki sem hafi tekið innistæður
sínar út úr bönkum og vilji ráð-
leggingar um næstu skref. Guð-
mundur er einn þriggja stjórn-
armanna í samtökunum, en auk
hans eiga þar sæti Sigrún Haf-
steinsdóttir, kona hans, og Helga
Leifsdóttir, lögfræðingur. Guð-
mundur segir fjölda skráðra fé-
laga yfir tvö þúsund. Hann hafi
stofnað félagið utan um sína hug-
sjón, en fjöldi fólks hafi sýnt starf-
inu áhuga og fylkt sér að baki
honum og gerst meðlimir.
einarorn@mbl.is
Líst illa á
hópúttektir
 Leggur áherslu á
að halda stöðugleika
Gísli Tryggvason
 


   



 
 
 

  

!  "
  "
#  "
$ % & '  '

$
()$( $ *!
+,-.-/
+/0.1+
+,,.11
,+.0-2
+/.3/-
+4.1/4
++3./1
+.5,34
+22.55
+34./,
+,2.0/
+/0.--
+,,.4/
,+.+5
+/.433
+4.555
++4.,3
+.5,/2
+2/
+3-.14
,+1./,4+
+,2.1/
+/+.,1
+,1.03
,+.,0,
+/.-+1
+4.5/,
++4.3-
+.515
+2/.34
+3-.2