Morgunblaðið - 26.06.2010, Blaðsíða 25

Umræðan 25
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 26. JÚNÍ 2010
Allt frá því að dómur
Hæstaréttar um geng-
istryggð lán féll hefur
sú skoðun vaðið uppi í
fjölmiðlum og á vefsíð-
um að þeir sem tóku
slík lán hafi verið sér-
legir áhættufíklar. Út
frá því hefur sú álykt-
un verið dregin að mik-
il ósanngirni felist í því
að þessir hinir sömu
sem tóku svona „mikla áhættu“ sitji
uppi með betri kjör, en þeir sem
tóku hefðbundin, verðtryggð lán.
Hvernig fólk kemst að þessari nið-
urstöðu er mér fyrirmunað að skilja.
Raunar er ég þess handviss að fólk
viti betur – fyrir fjölmarga var
hreinlega ekki annað í boði, t.a.m.
við bílakaup. Aðrir tóku gengis-
bundin lán til húsnæðiskaupa alveg
valkvætt. Sjálf tilheyri ég þeim hópi
og þar sem ég hef fengið mig full-
sadda á fordómum um hvað mér og
öðrum gekk til með slíkum lántökum
er mér bæði ljúft og skylt að útskýra
hvernig í þeim fólst ekki hin minnsta
áhættusækni heldur þvert á móti
hreinræktuð áhættufælni.
Þegar við hjónin vor-
um að skoða möguleika
á húsnæðiskaupum fyr-
ir nokkrum árum
reyndum við að átta
okkur á því hvernig
möguleg lán myndu
þróast í framtíðinni.
Þar sem þau yrðu tekin
til næsta aldarfjórð-
ungs þótti okkur rétt
að miða ekki eingöngu
við verðbólgu síðustu
áranna á undan við þá
útreikninga eða treysta
á verðbólgumarkmið
Seðlabankans heldur skoðuðum
hvernig verðbólga og þar með verð-
trygging hafði þróast nokkra ára-
tugina á undan.
Fljótlega áttuðum við okkur á því
að í raun var örstutt síðan Íslend-
ingar glímdu við óðaverðbólgu og
þótt okkur þætti ósennilegt að verð-
bólgan færi aftur viðlíka úr bönd-
unum og á áttunda áratugnum
fannst okkur rétt að hafa vaðið fyrir
neðan okkur og skoða aðrar leiðir
við fjármögnun, en eingöngu verð-
tryggð íslensk lán.
Einn kosturinn var svokölluð
myntkörfulán sem voru bæði óverð-
tryggð og báru lága vexti. Við áttum
vini sem höfðu verið í aðstöðu til að
taka erlend lán mörgum árum áður
og þeir gátu vottað um að þau lán
höfðu komið betur út en þau ís-
lensku. Við skoðuðum gengisþróun
undanfarinna áratuga sem gaf ekki
tilefni til að óttast erlend lán um-
fram verðtryggð innlend nema síður
væri. Vissulega mátti búast við 20-
30% sveiflum í gengi en við vissum
að við hefðum borð fyrir báru að
mæta þeim og gott betur. Við ráð-
færðum okkur við sérfræðinga
óháða þeim lánastofnunum sem við
hugðumst leita til auk þess sem við
horfðum til þess sem slíkir óháðir
sérfræðingar ráðlögðu fólki í fjöl-
miðlum. Einn þeirra var t.a.m. Vil-
hjálmur Bjarnason, formaður Fé-
lags fjárfesta og húsbyggjenda, sem
eftir mikla yfirlegu og stúdíu á þess-
um lánum hafði sjálfur ákveðið að
taka lán í svissneskum frönkum til
húsbyggingar.
Eftir að hafa skoðað þetta í bak og
fyrir var mat okkar að í raun væri al-
gert fjárhættuspil að taka lán yfir-
höfuð. Í raun væri engin leið að vita
hvernig verðbólga og gengi myndi
þróast. Niðurstaðan var að gera það
sem áhættufælið fólk gerir – að
dreifa áhættunni. 60% lánafjárhæð-
arinnar tókum við í verðtryggðu ís-
lensku láni og 40% í gengisbundnu
láni.
Eftir að dómur Hæstaréttar féll
hef ég í samtölum við fólk komist að
því að fleiri völdu að dreifa áhætt-
unni með þessum hætti, án þess þó
að ég hafi nokkra hugmynd um
hvort slíkt hafi verið almenn eða al-
geng ráðstöfun.
Eftirleikinn – hvernig lánin og af-
borganir þeirra hafa þróast – þekkja
allir, ekki síst við hjónin þar sem við
erum með báðar tegundir lánanna. Á
meðan verðtryggðu lánin og afborg-
anir þeirra hafa vaxið um 30% á síð-
astliðnum tveimur árum hafa þau
gengistryggðu vaxið um rúmlega
100%. Þrátt fyrir þetta hefur samúð
fólks í garð þeirra með erlendu lánin
verið takmörkuð á grundvelli ofan-
greindra sleggjudóma um meinta
áhættufíkn lántakendanna. Þeir
gátu einfaldlega sjálfum sér um
kennt! Orðið „ósanngjarnt“ hefur
verið víðsfjarri.
Nú hinsvegar, þegar útlit er fyrir
að mál muni þróast þannig að geng-
istryggðu lánin komi betur út fyrir
lántakendur, rís upp mikill sann-
girniskór sem telur ótækt að þeir,
sem hafa undanfarin tvö ár barist
við að standa í skilum með full-
komlega ósanngjörn, ólögleg og
stökkbreytt lán standi betur að vígi
en þeir sjálfir. Meðvirkni stjórn-
valda er slík að þrátt fyrir eigin yfir-
lýsingar um að þau muni ekki grípa
til neinna aðgerða sem skerði rétt
lánþega eru þau farin að lýsa því yfir
að ekki verði unað við umsamin
vaxtakjör lánanna, eins og allt virð-
ist benda til að verði niðurstaða
Hæstaréttar. Nægir þar að lesa dóm
héraðsdóms í máli Þráins ehf. en
Hæstiréttur staðfesti þann dóm
sama dag og bílalánadómarnir tveir
féllu.
Gangi stjórnvöld á bak orða sinna
um að grípa ekki til aðgerða sem
skerði rétt umræddra lánþega þurfa
þau að vera viðbúin því að allt verði
vitlaust. Það er nefnilega hætt við
því að þeim hinum sömu útslitnu og
langþreyttu lánþegum finnist að
ekki verði við slíkt unað.
Af gengistryggðri ósanngirni og áhættufíkn
Eftir Bergþóru
Njálu Guðmunds-
dóttur
» ... er mér bæði ljúft
og skylt að útskýra
hvernig í þeim fólst ekki
hin minnsta áhættu-
sækni heldur þvert á
móti hreinræktuð
áhættufælni.
Bergþóra Njála
Guðmundsdóttir
Höfundur er blaðamaður.
Sverrir Kristinsson,
framkvæmdastjóri,
lögg. fasteignasali
Guðmundur
Sigurjónsson,
lögfræðingur,
lögg. fasteignasali
Þorleifur St.
Guðmundsson,
lögg. fasteignasali
Kjartan Hallgeirsson,
lögg. fasteignasali
Geir Sigurðsson,
lögg. fasteignasali
Hilmar Þór
Hafsteinsson,
lögg. leigumiðlari,
lögg. fasteignasali
Magnús Geir
Pálsson,
sölumaður
Þórarinn M.
Friðgeirsson,
lögg. fasteignasali
Jóhanna
Valdimarsdóttir,
gjaldkeri
Elín Þorleifsdóttir,
ritari
Reykjavík
Frá 1957
Elsta starfandi fasteignasala landsins
S : 5 8 8 9 0 9 0 • S í ð u m ú l a 2 1 • 1 0 8 R e y k j a v í k w w w. e i g n a m i d l u n . i s
Stórglæsilegt og vel staðsett 667
fm einbýli í Laugarásnum. Húsið
er byggt árið 1987 og er teiknað
af Kjartani Sveinssyni. Einstakt
útsýni er yfir Laugardalinn. Húsið
er allt hið vandaðasta bæði að
innan og utan.
V. 150 m. 4836
HÚSNÆÐI ÓSKAST
Engjavellir - 4 svefnherb. - laus.
Vönduð mjög vel skipulögð 158 fm fimm
herbergja íbúð á 2.hæð í litlu fjölbýli á
góðum stað á völlunum. Sérinngangur af
útistigapalli. Fjögur svefnherb. vandaðar
innréttingar. Tvennar svalir. Glæsil. flísal.
baðherb. og gestasalerni. Laus strax.
V. 27,9 m. 5781
Berjarimi - með bílskýli. Glæsileg 3ja
herbergja 94,5 fm mjög vel umgengin og
rúmgóð íbúð á 3.hæð /efstu í fallegu
fjölbýli ásamt stæði í bílageymslu. Fallegar
innréttingar. Gott útsýni. Mjög góður
staður. V. 20,5 m. 5797
Rauðagerði - glæsileg eign
Glæsilegt 383 fm einbýlishús á frábærum
stað í Rauðagerði. Húsið hefur verið töluvert
endurnýjað, m.a. eldhúsinnrétting. 3ja
herbergja íbúð á neðri hæð. Garðurinn er
mjög fallegur og skjólgóður með hellulögðum
stéttum, timburveröndum og fallegum gróðri.
Vel skipulagt hús. V. 83,0 m. 5760
Grandavegur - mikið útsýni Falleg
4ra herbergja útsýnisíbúð á 8.hæð ásamt
bílskúr. Íbúðin skiptist í n.k. forstofu, hol,
eldhús, tvær samliggjandi stofur, tvö
svefnherbergi, sér þvottahús og
baðherbergi. Sér geymsla fylgir í kjallara.
V. 29,0 m. 5748
Einbýlis- eða raðhús í Fossvogi
Höfum kaupanda að einbýlis- eða raðhúsi í Fossvogi. Góðar greiðslur í boði.
Allar nánari uppl veitir Kjartan Hallgeirsson í síma 824-9093
Einbýlishús í Smáíbúðahverfi eða Gerðunum óskast.
Óskum eftir góðu einbýlishúsi á ofangreindum svæðum. Æskileg stærð 250-
300 fm, a.m.k. 5 herbergi og stofur. Nánari uppl. veitir Sverrir Kristinsson í
síma 861-8514
2ja herbergja íbúðir óskast
Fjársterkur kaupandi óskar eftir nokkrum 2ja herbergja íbúðum í lyftuhúsum á
Höfuðborgarsvæðinu. Íbúðirnar verða staðgreiddar ef um semst. Allar nánari
uppl. veitir Magnús Geir Pálsson sölumaður á Eignamiðlun.
Einbýlishús í Þingholtunum óskast - staðgreiðsla
Óskum eftir 300-400 fm einbýli í Þingholtunum. Verð mætti vera á bilinu 80-
150 milljónir. Allar nánari upplýsingar veitir Sverrir Kristinsson.
Einbýlishús í Vesturborginni óskast - staðgreiðsla
Óskum eftir 250-350 fm einbýli í Vesturborginni. Verð mætti vera á bilinu 90-
150 milljónir. Allar nánari upplýsingar veitir Sverrir Kristinsson.
Sumarbústaður við Þingvallavatn óskast
Óskum eftir sumarbústað við Þingvallavatn (við vatnið). Bústaðurinn má
kosta á bilinu 30-70 milljónir. Staðgreiðsla í boði. Allar nánari upplýsingar
veitir Sverrir Kristinsson.
LAUGARÁSVEGUR - EINSTÖK EIGN
Einbýlishús 283,0 fm á einni
hæð. Húsið er á sjávarlóð til
suðurs. Einstök staðsetning.
Húsið er allt hið glæsilegasta.
Húsið skiptist í: forstofugang,
fjögur herbergi, klæðaherbergi,
tvö baðherbergi, þvottaherbergi,
stofu með arin, eldhús og
sjónvarpshol. Innbyggður 34,6
fm bílskúr. Verönd er til suðurs.
V. 125,0 m. 5794
KÓPAVOGSBAKKI 10 - NÝTT GLÆSILEGT HÚS Á SJÁVARLÓÐ
Vönduð og ve lskipulögð 156,5
fm íbúð á 4.hæð í þessu
vinsæla fjölbýli ásamt 8,2 fm
geymslu og stæði í bílakjallara..
Húsvörður sér um daglegan
rekstur húsa nr. 1-5 og er
húsvarðaríbúð í eigu húsfélags
ásamt öðrum rýmum sem leigð
eru út ásamt sameiginlegri
heilsuræktaraðstöðu. Saml.
þvottahús fyrir þessar íbúðir á
millipalli.
V. 49,8 m. 5804
KIRKJUSANDUR - STÓR OG RÚMGÓÐ
Einstaklega falleg 97,9 fm efri
hæð í tvíbýlishúsi (tengihús).
Vandaðar innréttingar og
gólfefni. Glæsilegt útsýni.
Rólegur staður og barnvænt
umhverfi. Íbúðin er laus strax.
V. 23,5 m. 5768
OPIÐ HÚS MÁNUDAG
FRÁ KL. 17:00 - 18:00
LJÓSAVÍK 25 - FALLEG EFRI HÆÐ
Fallegt og virðulegt 251,5 fm
einbýlishús á þessum eftirsótta
stað. Húsið er teiknað af
Sigvalda Thordarsyni arkitekt
sem þar að auki teiknaði
innréttingar og fl. í húsinu. Húsið
er upprunalegt að innan.
V. 75,0 m. 5795
OPIÐ HÚS MÁNUDAG
FRÁ KL. 17:00 - 18:00
KLEIFARVEGUR 3 - VIRÐULEG EIGN
Falleg 130,3 fm 4ra herbergja
íbúð á jarðhæð í lyftuhúsi við
Hofakur ásamt stæði í
bílageymslu og sérgeymslu.
Eikarinnréttingar og eikarparket á
gólfum.
V. 36,0 m. 4701
OPIÐ HÚS MÁNUDAG
FRÁ KL. 17:00 - 18:00
HOFAKUR 3 - JARÐHÆÐ
OPIÐ HÚS
OPIÐ HÚS
OPIÐ HÚS Tjarnarmýri - vönduð íbúð Vönduð
velskipulögð 3ja herbergja íbúð á 2.hæð í
mjög góðu fjölbýli ásamt stæði í góðu bílskýli.
Parket. Góðar innréttingar. Svalir. Frábær
staðsetning. Góð sameign. V. 21,9 m.
5046
Hlyngerði - vinsæll staður Glæsilegt
Vel staðsett og vel hannað ca 300 fm einbýli
á tveimur hæðum á þessum vinsæla stað.
Húsið þarfnast viðhalds að innan og utan.
Arkitekt hússins er Helgi Hjálmarsson.
Innréttingar eru teiknaðar af Finni
Fróðasyni.V. 65,0 m. 5762