Morgunblaðið - 16.07.2010, Blaðsíða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 16. JÚLÍ 2010
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Óli BjörnKárason al-þing-
ismaður rekur í
grein hér í blaðinu
í gær hvernig
Vinstri grænir
hafa staðið að Magma-málinu.
Stjórn þeirra tók á málinu af
skörungsskap fyrir 11 mán-
uðum og skoraði á ríkisstjórn-
ina sína að „gera allt í sínu
valdi til að stöðva áform um
framsal auðlindanna þegar í
stað.“ Þrír ráðherrar ríkis-
stjórnarinnar, sem áskorunina
fékk, tóku þátt í að senda
hana. Nærri ári síðar kom það
fjármálaráðherranum og um-
hverfisráðherranum algjörlega
í opna skjöldu, að málið sem
þau tóku þátt í að skora á sig
sjálf að stöðva þegar í stað
skyldi vera afgreitt. Afgreiðsl-
an væri vissulega löglaus og
óþolandi, en ekkert væri við
því að gera nú og hinir vel-
meinandi ráðherrar stæðu
frammi fyrir gerðum hlut. Og
eins og jafnan ætlar ríkis-
stjórn þeirra Steingríms og
Jóhönnu að sjá um að þetta
gerist ekki næst. Sjálfsagt
verða nú settar reglur, um-
bótanefndir skipaðar og rætt
verður við fagfólk svo lengi
sem þarf. Og ef svona atburðir
gerast samt aftur, verða gömlu
reglurnar lesnar, nýjar samd-
ar í samráði við fagfólk og um-
bótanefndir munu skila
skýrslum til nefndar Dags
Eggertssonar eigi síðar en ár-
ið 2020. Með öðrum orðum þá
verður brugðist við þegar í
stað, eins og ályktað var um.
Sigurður Líndal lagapró-
fessor telur lítinn vafa leika á
að um löglausa gjörð hafi verið
að ræða. Það væri
auðvitað bæði illt
og bölvað, ef
myndlistar-
kennarinn, sem er
formaður nefnd-
arinnar sem úr-
skurðaði um lögmætið, hefði
ekki hrakið álit prófessorsins.
Lagarök hennar virðast að-
allega þau að Samfylkingin
hefði slitið stjórnarsamstarf-
inu (í fertugasta sinn?) ef
niðurstaða nefndarinnar yrði
ekki sú að ekkert vantaði upp
á lagagrundvöllinn. Vissulega
myndræn lögskýring það, sem
Sigurði hefur bersýnilega
yfirsést.
Eins og kom fram hjá Óla
Birni alþingismanni, þá var
það ekki einvörðungu stjórn
VG sem fyrir tæpu ári krafðist
þess að Magmamálið yrði
stöðvað. Sjálft flokksráð VG,
æðsta vald í málefnum flokks-
ins, ályktaði á sama hátt. Þetta
liggur allt fyrir. Þess vegna er
framganga fjármálaráðherr-
ans og umhverfisráðherrans
nú ótrúleg og allt að því brjóst-
umkennanleg. En auðvitað
hafa landsmenn séð hvernig
það fólk umgengst loforð sín,
hugsjónir og margítrekaðar
samþykktir flokksins síns í
Evrópumálum. Ráðherrarnir,
sem sendu áskorun á sjálfa sig,
vissu og hafa vitað í tæpt ár að
VG þyrfti að standa að lögleys-
um og svikum til að beygja sig
undir innantómar hótanir
Samfylkingar rétt einu sinni.
Ráðherrarnir stóðu ekki
frammi fyrir gerðum hlut.
Landsmenn standa á hinn bóg-
inn frammi fyrir illa gerðum
stjórnmálamönnum, sem ekki
er að treysta.
Leikaragangur og
óheilindi einkenna
hvert stórmálið á
fætur öðru}
Myndræn lögskýring
Sláandi upplýs-ingar um þró-
un í atvinnumálum
hér á landi voru
birtar í fréttaskýr-
ingu í við-
skiptablaði Morg-
unblaðsins í gær. Þegar
ástandið á vinnumarkaði nú er
borið saman við þriðja árs-
fjórðung árið 2008 sést að
stöðugildum hefur fækkað um
nær 27.500. Þeim sem eru í
fullu starfi hefur fækkað enn
meira, eða um 32.700, en
fækkunin í hlutastörfum er
heldur minni. Þessi fækkun
starfa samsvarar nær 15% af
vinnuaflinu í dag, sem sýnir
hve gríðarlegt áfall þetta er og
í raun mun meira en lesa má
út úr tölum um atvinnuleysi,
sem sýna að það var 7,6% á
fyrsta fjórðungi þessa árs.
Þessi mikla fækkun starfa
stafar vissulega að stærstum
hluta af því efna-
hagshruni sem hér
varð við fall bank-
anna, en viðbrögð
stjórnvalda hafa
ekki hjálpað til. Í
fréttaskýringunni
er vitnað til Christine Romer,
prófessors í hagfræði við
Berkeley-háskóla og formanns
ráðgjafarnefndar Baracks
Obama Bandaríkjaforseta í
efnahagsmálum. Hún telur að
skattahækkun sem nemur einu
prósenti af landsframleiðslu
minnki hagvöxt um þrjú pró-
sent.
Romer er að fjalla um
Bandaríkin þannig að tölurnar
þurfa ekki að vera nákvæm-
lega þær sömu fyrir Ísland.
Engu að síður er þetta ágæt
áminning um það, að lausnin á
kreppunni er ekki að ráðast í
stórkostlegar skattahækkanir
ár eftir ár.
Fækkun starfa á síð-
ustu misserum er
mun meiri en ætla
má við fyrstu sýn}
Sláandi tölur um atvinnumál
F
rá bankahruni hefur sú hugmynd
reglulega skotið upp kollinum að
ástandið nú sé að stórum, ef ekki
stærstum hluta Sjálfstæðis-
flokknum að kenna. Miðað við það
að flokkurinn var samfellt við völd hátt í tuttugu
ár áður en bankakerfið féll loks árið 2008 er svo
sem auðvelt að skilja þessa hugsun.
Ég er algerlega sammála því að Sjálfstæðis-
flokkurinn þarf að axla ábyrgð á mörgum hlut-
um sem hann gerði eða gerði ekki á þessum
tíma. Ég er hins vegar ekki viss um að þeir hlut-
ir sem ég vil flengja flokkinn fyrir séu þeir sömu
og aðrir gagnrýnendur hans hafa í huga þegar
þeir vilja munda vöndinn.
Sumir – ekki margir – þingmenn Sjálfstæðis-
flokksins hafa lýst áhyggjum sínum af því að
ríkisstjórnin ætlar að koma böndum á halla-
rekstur ríkissjóðs með skattahækkunum frekar en nið-
urskurði opinberra útgjalda.
Mikilvægt er hins vegar að hafa í huga hvernig á því
stendur að opinbera batteríið er jafn umfangsmikið og
raun ber vitni. Útgjöld ríkisins, bæði í krónum og sem hlut-
fall af vergri landsframleiðslu, jukust gríðarlega undir
stjórn Sjálfstæðisflokksins og þá sérstaklega kosningaárið
2007. Virtist flokkurinn þá algerlega hafa misst vitið og
ætla að kaupa þjóðina með útrásar- og bólupeningum.
Fjöldi opinberra starfsmanna jókst um 30 prósent frá
árinu 2000 og starfsmönnum í opinberri stjórnsýslu fjölg-
aði um 55 prósent á sama tíma. Undarleg túlkun á hægri-
pólitík þar.
Það skiptir engu máli hvort afgangur var á
ríkisrekstrinum á þessum tíma. Rétt eins og
forstjórar fyrirtækja áttu að geta sagt sér að
bólan myndi að endingu springa áttu stjórnvöld
að geta séð það sama. Þetta er ástæðan fyrir
því að hallarekstur á ríkissjóði er jafn mikill og
hann er. Ef stærð hins opinbera hefði verið
haldið óbreyttri væri staðan allt önnur og betri.
Það kemur engum á óvart að vinstristjórn
vilji frekar höggva af sér hægri höndina en
skera niður útgjöld eða fækka opinberum
starfsmönnum. Sjálfstæðisflokkurinn þarf hins
vegar að sætta sig við þá staðreynd að hann ber
stóran hluta ábyrgðarinnar á því hvernig komið
er í ríkisfjármálum. Vel má vera að vinstri-
stjórnin hefði hækkað skatta jafn mikið og gert
hefur verið þótt hallinn hefði verið minni, en
það er alls ekki gefið.
Sjálfstæðisflokkurinn verður að taka ákvörðun um það
hvort staðan nú sé heppileg og honum til sóma. Ef svo er
ekki verður hann að taka afdráttarlausa afstöðu til niður-
skurðar í opinberum útgjöldum ef honum tekst einhvern
tímann að komast aftur til valda. Þar til hann tekur þessa
afstöðu fær hann ekki mitt atkvæði.
Þá á að hætta öllu tali um að færa flokkinn nær miðjunni.
Miðjan er of langt til vinstri og stjórnmálaflokkur sem telur
sig hæfan til að stýra landinu á frekar að færa miðjuna til
hægri en láta stjórnast af rýnihópum og skoðanakönn-
unum. bjarni@mbl.is
Bjarni
Ólafsson
Pistill
Syndir Sjálfstæðisflokksins
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjórar:
Davíð Oddsson Haraldur Johannessen
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Útgefandi:
Óskar Magnússon
FRÉTTASKÝRING
Önundur Páll Ragnarsson
onundur@mbl.is
Hús Umferðarmiðstöðv-arinnar BSÍ við Vatns-mýrarveg getur staðiðóhreyft um ókomin ár
miðað við nýjustu tillöguna að skipu-
lagi nýs Landspítala við Hringbraut,
sem kynnt var fyrir viku. Þörfin fyrir
nýja samgöngumiðstöð í Vatnsmýri
er því minni en áður var talið, þar
sem nothæf bifreiðastöð verður
áfram á svæðinu.
Byggingu fyrsta áfanga hins nýja
spítala á að ljúka árið 2016 og verður
hann þegar allt er talið um 75 þúsund
fermetrar að stærð, samkvæmt vinn-
ingstillögu SPITAL-hópsins, níu
arkitekta- og verkfræðifyrirtækja
sem unnu tillöguna saman. Umfangið
er talsvert minna en það sem áður
var áformað, en eins og annað hefur
þetta verið minnkað vegna bágs efna-
hagsástands. Þar að auki er nú gert
ráð fyrir húsnæði heilbrigðisvís-
indasviðs HÍ mun nær Læknagarði
en áður, þegar það húsnæði var hugs-
að einmitt þar sem Umferð-
armiðstöðin er í dag.
Fyrir utan fyrsta áfangann hefur
ekki verið tekin formleg ákvörðun um
frekari nýbyggingar hjá Landspít-
alanum, en að sögn Ingólfs Þór-
issonar, verkefnisstjóra nýja spít-
alans, yrði næsti áfangi eftir þann
fyrsta að ráðast í endurskipulagn-
ingu, lagfæringar og endurbyggingu
á eldri hlutum spítalans. Til dæmis
aðalbyggingunni og kvennadeildinni.
Það er því langt í að spítalinn teygi
sig yfir lóð BSÍ.
Er hún algerlega nauðsynleg?
Samgöngumiðstöðin í Vatnsmýri
verður 3.700 fermetrar, mun kosta vel
á þriðja milljarð króna og er ætlunin
að hefja framkvæmdir við hana í
haust. Þótt almennilega flugstöð vanti
við Reykjavíkurflugvöll og hús BSÍ sé
sannarlega komið til ára sinna er að
því er best er vitað enn hægt að kom-
ast leiðar sinnar til og frá Reykjavík,
jafnt sem innan hennar. Ein helsta
röksemdin fyrir því að ráðast í þessa
byggingu núna er sú að ríkið eigi að
framkvæma í kreppunni og halda at-
vinnustiginu uppi. Það breytir því
hins vegar ekki að niðurskurður blas-
ir alls staðar við og uppsagnir standa
fyrir dyrum. Milljarðarnir tveir
eða þrír sem setja á í samgöngu-
Umferðarmiðstöðin
getur staðið óhreyfð
Mynd af www.spital.is
BSÍ
Núverandi
aðalbygging
LSH
Núverandi byggingar
Nýjar byggingar skv. tillögu
Gamla-Hringbraut
Va
tn
sm
ýr
ar
ve
gu
r
Ba
rón
sst
ígu
r
1. áfangi nýs Landspítala
Hringbraut
Í tillögu SPITAL-hópsins eru
drög að samgöngustefnu fyrir
Landspítalann. Þar segir að rek-
in verði virk vistvæn samgöngu-
stefna þar sem hvatt er til hjól-
reiða og göngu sem stuðlar að
bættri heilsu og vellíðan.
Annar áherslupunkturinn er
góð tengsl við almennings-
vagnakerfi höfuðborgarsvæð-
isins, en ekki er þar minnst sér-
staklega á nýju samgöngumið-
stöðina í Vatnsmýri, né á
Umferðarmiðstöðina þar sem
hún er núna.
Þá telja arkitektarnir mikil-
vægt að bílastæðalausnir kalli
ekki á kostnaðarsamar fram-
kvæmdir. Ekki er gert ráð fyrir
bílakjöllurum, sem eru kostn-
aðarsamir í framkvæmd og
rekstri. Takmarkað aðgengi að
bílastæðum og gjöld fyrir afnot-
in séu besta leiðin til að draga
úr bílanotkun og efla al-
menningssamgöngur.
Góð tengsl
við strætó
SAMGÖNGUSTEFNA LSH
miðstöðina gætu nýst til að draga úr
niðurskurði, t.d. í heilbrigðiskerfinu,
sem engum dylst að situr fremst í for-
gangsröð ríkisstjórnar Samfylking-
arinnar og Vinstri grænna. Og þótt
miklu betra væri, út frá
samkeppnissjónarmiðum, að sérstakt
fyrirtæki ætti og ræki flugstöðina í
Reykjavík, í stað Flugfélags Íslands
sem ræður lögum og lofum í innan-
landsfluginu, hefur svo verið hingað
til án stóráfalla. Þar að auki yrðu flug-
farþegar eflaust fengir að sleppa við
innritunargjöldin enn um sinn. Bygg-
ingu flugstöðvarinnar á að minnsta
kosti að hluta til að fjármagna með
innritunargjöldum, svo þeir sem nota
stöðina borgi fyrir hana.
Með þessu er ekki verið að segja að
samgöngumiðstöð sé eintómt pjatt og
óþarfur lúxus, heldur að á tímum sem
þessum, þegar stórfelldur nið-
urskurður og skattahækkanir eru í
farvatninu, geti annað lent framar í
forgangsröðinni hjá ríkisstjórninni, ef
hægt er að komast af án samgöngu-
miðstöðvar.
Kristján L. Möller, samgöngu-
ráðherra, sagðist í samtali við blaða-
mann Morgunblaðsins ekki hafa
kynnt sér tillögurnar en undir-
búningur samgöngumiðstöðvar héldi
áfram.