Fréttablaðið - 21.12.2011, Blaðsíða 49

KYNNING − AUGLÝSING Eldvarnir21. DESEMBER 2011 MIÐVIKUDAGUR 3
Jólin eru f lestum ákaf lega mikilvæg og því enn verra en ella að missa heimili sitt í
bruna á þessum tíma ársins,“ segir
Sigrún A. Þorsteinsdóttir, forvarn-
arfulltrúi hjá VÍS, og bendir á að
þótt bruninn sé ekki mikill geti
skemmdirnar verið mjög alvar-
legar. „Reykur og sót frá tiltölulega
litlum bruna smýgur út um allt og
verður til þess að hreinsa þarf alla
íbúðina og mála allt því reykjar-
lyktina er oft ekki hægt að viðra.“
Reykskynjarinn mikilvægastur
Af þeim eldvarnabúnaði sem þarf
að vera á hverju heimili er reyk-
skynjarinn mikilvægastur að sögn
Sigrúnar. „Slíkur þarf að vera á
hverri hæð og í hverju herbergi
þar sem eru raftæki,“ segir hún og
bendir á að enn séu til heimili þar
sem ekki séu reykskynjarar uppi
þótt þeim fari fækkandi. „Svo eru
líka heimili þar sem reykskynjar-
ar eru óuppsettir.“
Sigrún tekur dæmi um mátt
reyksk ynjarans. „Samk væmt
tölum Mannvirkjastofnunar hafa
56 einstaklingar látist í brunum
hér á landi frá árinu 1979. Einung-
is í einu þessara tilfella var virkur
reykskynjari til staðar. Í hinum 55
var reykskynjari ekki til staðar eða
hann ekki virkur.“
Hún segir rétta uppsetn-
ingu á reykskynjurunum mikil-
væga. „Það þarf að passa að hafa
þá a.m.k. 30 sm frá vegg og ljósi,“
segir hún og bendir á að hægt sé
að nálgast upplýsingar um upp-
setningu skynjaranna í handbók
heimilisins sem Eldvarnarbanda-
lagið gaf út á síðasta ári.
„Reykskynjarar eru næmir og
fara af stað nokkrum sekúnd-
um eftir að eldur kviknar. Reyk-
skynjarar gefa manni því dýrmæt-
an tíma til að koma sér og öðrum
út úr íbúðinni,“ segir Sigrún og
bendir á að reykskynjari kosti um
þúsund krónur. „Þetta er því mjög
ódýrt öryggi,“ segir hún og bend-
ir á að góð regla sé að skipta um
batterí í reykskynjurum einu sinni
á ári, og fínt að nýta aðventuna í
það.
Sjáanlegar eldvarnir
Slökkvitæki og eldvarnarteppi eru
einnig nauðsynleg á heimilum
og verða að vera sjáanleg. „Fólk
verður að vita af þeim og kunna
að nota þau,“ segir Sigrún og segir
eldvarnarteppi koma að litlum
notum ofan í skúffu ef enginn veit
af því þar.
Þá er mikilvægt að fólk hugi að
flóttaáætlun. „Nauðsynlegt er að
tvær flóttaleiðir séu úr hverri íbúð
og ef á þarf að halda þarf að gera
ráðstafanir eins og að setja upp
brunastiga.“
Hugum að gæðum kerta
Brunum vegna kertaskreytinga
fjölgar mjög í desember. „Það er
þó mjög jákvætt að færri brunar
hafa orðið vegna kerta og kerta-
skreytinga það sem af er jólahátíð-
inni í ár ef litið er til tölfræði VÍS,“
segir Sigrún og vonar að almenn-
ingur hugi betur að þessum þátt-
um en áður. Hún segir mikilvæg-
ast að fólk noti trausta undirstöðu
undir kertin í skreytingunum og
þar komi kramarhúsin sterk inn.
„Þá þurfum við að huga að gæðum
kertanna því við höfum til dæmis
fengið til okkar tilkynningar um
sprittkerti í krukkum sem springa
undan kertunum.“
Flugeldaslys eru einnig al-
gengust á þessum árstíma. Ann-
ars vegar geta f lugeldar valdið
bruna þegar þeir fljúga til dæmis
inn um glugga og hins vegar geta
þeir valdið slysum vegna fikts og
þess að ekki er farið eftir leiðbein-
ingum . „Því miður eru alltaf ein-
hverjir sem fikta með flugelda, búa
til sínar eigin sprengjur og setja þá
t.d. í ruslakassa og póstkassa.“
Geymum gasið úti
Gaseldavélar eru orðnar nokk-
uð algengar á íslenskum heimil-
um. „Mikilvægt er að fólk sé með
gasskynjara og merki hvort gas-
kúta sé að finna í íbúðunum. Því
ef kviknar í er gott fyrir slökkvilið-
ið að vita að hverju það gengur,“
útskýrir Sigrún. Hún segir alvar-
leg tjón hafa orðið vegna gass þar
sem kútar eða lagnir hafi verið í
óstandi. „Gaskútana er best að
geyma utandyra og lagnir þarf að
yfirfara og skipta út með minnst
fimm ára millibili,“ áréttar hún.
Opinn eldur
Nokkur dæmi eru um að hús hafi
brunnið vegna notkunar á arin-
stæðum og kamínum. „Þar skipt-
ir máli að fólk hugi að veðri því
þegar vindur er mikill og mik-
ill trekkur er hætta á að reykrör-
in hitni það mikið að kvikni í út
frá þeim,“ segir Sigrún og brýn-
ir fyrir fólki að hreinsa reykrörin.
Þá þurfi einnig að passa að hafa til
taks slökkvitæki.
Svokallaðir etanólarnar hafa átt
vinsældum að fagna á heimil-
um landsins. Sigrún bendir á ný-
legt dæmi þar sem kona brennd-
ist þegar hún var að bæta etanóli
á arinn. „Mikilvægt er að fólk fari
eftir leiðbeiningum frá a til ö. Ein
af grunnreglunum er að bæta
aldrei etanóli á arininn þegar
kveikt er á honum því loginn getur
farið með vökvanum upp í brús-
ann og það sama á við þegar verið
er að grilla á grillkolum.“
Flestir brunar út frá rafmagni
Helmingur allra bruna verður út
frá rafmagni á ári hverju. Þar af
eru brunar frá eldavélum algeng-
astir. Þá eru einnig nokkur dæmi
um að eldur verði laus í húsum
vegna slæmra tenginga í rafkerfi
húsa. Þá má nefna lampa og peru-
stæði en mikilvægt er að perur séu
ekki sterkari en gefið er upp.
T úpusjónva r pst æk i n er u
ávallt varasöm og nauðsynlegt að
slökkva alveg á tækjunum, ekki
bara með fjarstýringu.
Þurrkara þarf að hreinsa reglu-
lega svo ekki safnist of mikil ló
sem kviknað getur í.
Fartölvur geta verið varasam-
ar. Mikilvægt er að slökkva á þeim
eftir notkun og alls ekki skilja far-
tölvur eftir á mjúku undirlagi eins
og uppi í rúmi. Til eru dæmi um
að kviknað hafi í út frá þeim þegar
þær eru settar á þannig undirlag.
Sérstaklega er brýnt að minna
börn og unglinga á þessa stað-
reynd.
Ljósaseríur eru algengar í des-
ember. Gæta þarf að því að skipta
út perum sem eru ónýtar og setja
í staðinn perur af réttum styrk-
leika.
Kertin eru varasöm um jólin
Yfir helmingur bruna á heimilum tengist rafmagni og rafmagnstækjum þegar litið er til alls ársins. Í desember breytist þetta hlutfall þar sem brunar
tengdir kertum, kertaskreytingum og flugeldum eru algengastir. Sigrún A. Þorsteinsdóttir, forvarnarfulltrúi hjá Vátryggingafélagi Íslands, VÍS, segir
mikilvægt að fólk hugi að eldvörnum á heimilum, sérstaklega á þessum tíma árs. Reykskynjara segir hún mikilvægasta öryggistækið á heimilum.
Eldsvoðar út frá eldavélum eru æði algengir og nauðsynlegt að hafa bæði eldvarnar-
teppi og slökkvitæki nærri.
Sigrún A. Þorsteinsdóttir og Gísli Níls Einarsson, forvarnarfulltrúar hjá VÍS, segja mikilvægt að huga að eldvörnum bæði heimila og fyrir-
tækja fyrir jólin. MYND/STEFÁN
Hér hefur orðið tjón vegna flugelds sem
flogið hefur gegnum opinn glugga.
„Á þessum árstíma er sérstaklega
mikilvægt að huga að umgengni
utandyra hjá fyrirtækjum,“ segir
Gísli Níls Einarsson forvarnar-
fulltrúi hjá VÍS. Hann segir brýnt að
flokka strax það mikla rusl sem fylgi
desembermánuði og setja á rétta
staði svo ekki safnist fyrir óþarfa
eldsmatur. „Þá er afar mikilvægt að
gæta að ruslagámunum. Þeir eiga
aldrei að standa upp við húsveggi
og helst ekki í minna en tíu metra
fjarlægð frá húsi,“ upplýsir Gísli en
ruslagámar verða oft fyrir barðinu
á brennuvörgum. „Ef kveikt er í
gámi sem stendur upp við húsvegg
leitar eldurinn upp eftir veggnum,
læsir sig í þakskeggið og þá kvikn-
ar oft í innundir þakinu. Við hvetj-
um því fyrirtækin til að færa gám-
ana frá húsveggjum því ef ársfjölda
allra bruna í ruslagámum á Íslandi
er dreift yfir árið, þá er að meðal-
tali kveikt í gámum einu sinni til
tvisvar í viku,“ segir Gísli og bendir
á að breyttar umgengnisreglur kosti
fyrirtækin ekki neitt. Þetta geti allir
gert með engum tilkostnaði og oft-
ast lítilli fyrirhöfn.
Kerfin verða að virka
Í eldsvoðum í fyrirtækjum síðustu
árin hafa oftar en ekki engin bruna-
viðvörunarkerfi verið til staðar eða
ekki virkað sem skyldi. Gísli segir
nauðsynlegt að fyrirtæki láti skoða
og taka út brunaviðvörunarkerf-
in árlega og passi að þau séu í lagi.
„Eldsvoði getur leitt til rekstrar-
stöðvunar og mörg fyrirtæki ráða
ekki við slíkt áfall,“ segir hann og
bendir á að þrjátíu prósent af öllum
fyrirtækjum á landinu séu ekki með
neinar brunavarnir.
Falskt öryggi
Í f lestum fyrirtækjum er að finna
slökkvitæki og brunaslöngur. Gísli
segir hins vegar að þótt starfsmenn
viti af þeim sé sjaldgæft að þeir
kunni að nota tækin. „Þetta veitir
falskt öryggi sem ekki virkar þegar
til kemur,“ segir hann.
VÍS hefur farið í heimsóknir til
fjölmargra fyrirtækja um allt land.
„Þar höfum við komist að því að í 70
prósentum tilvika hafa starfsmenn
ekki fengið þjálfun í notkun slökkvi-
tækja,“ segir Gísli og telur mikilvægt
að auk þess að kenna fólki að hand-
leika slökkvitæki, haldi fyrirtæki
brunaæfingar reglulega og æfi sam-
kvæmt rýmingaráætlun.
Fyrirtækin gerð eldklár fyrir jólin
Hér hefur ruslatunna bráðnað þar sem kviknað hefur í ruslinu í henni.