Saga - 2004, Qupperneq 11

sú staðreynd að ég hafði fyrr á ferlinum skrifað um Þýzkaland
hafði þarna engin úrslitaáhrif. Síðari heimsstyrjöldin var hnatt-
rænn viðburður.
— Svo að dvölin í Stanford markaði þáttaskil í lífi þínu?
Já, þótt ég hafi ekki skynjað það þannig þá, var það sennilega svo.
— Var það háskólaumhverfið í Stanford eða tíðarandinn í Bandaríkjunum
sem hafði þessi áhrif á þig?
Háskólinn bjó prýðilega að mér sem kennara. En við það að vera í
því hlutverki að kenna evrópska hagsögu í skóla á vesturströnd
Bandaríkjanna — þarna voru námsmenn frá Singapore, Hawaii,
Japan, Hong Kong — fór ég að velta því fyrir mér: Hvað er ég að
gera hér, að kenna þessu fólki hagsögu Þýzkalands? Jú, vegna þess
að þetta efni er hluti af því sem talið er tilheyra að sé boðið upp á í
stórum bandarískum háskóla. En það var líka hægt að líta öðruvísi
á þetta: Hver stór bandarískur háskóli þurfti að hafa í sínum röðum
einn sérfræðing á þessu sviði. Einn. Og það var ég. Svona svipað og
dýragarðurinn í Frankfurt þarf að hafa einn pandabjörn til sýnis.
Án pandabjarnar væri garðurinn ekki alþjóðlega samkeppnishæf-
ur. Kannski ég hafi verið kominn með pandabjarnar-heilkenni. Ég
veit það ekki.
Klofningurinn milli Bandaríkjanna og Evrópu vegna Víetnam-
stríðsins hafði á hinn bóginn mikil áhrif á mig. Kalifornía er miklu
nær Víetnam en Washington. Í San Francisco sá ég særða banda-
ríska hermenn — mestmegnis þeldökka fótgönguliða — setta á
land úr sjúkrahússkipum. Margir þeirra höfðu viðdvöl í San
Francisco áður en þeir fóru áfram heim til sín, örkumlaðir. Þegar ég
sá þessa menn á götum borgarinnar gat ég ekki annað en spurt
sjálfan mig til hvers þetta væri allt saman; mér fannst þetta sannar-
lega ekki vera mitt stríð.
Allt þetta til samans rak mig aftur heim til Englands og Evrópu.
Ekki að ég hafi fyllzt neinni óbeit á Bandaríkjunum. Ég sannfærðist
einfaldlega um að mér væri nær að starfa og stunda rannsóknir í
Evrópu en vestanhafs, þótt þar væru launin betri.
— Þú hefur mikið fengist við rannsóknir á samrunaferlinu í Evrópu og
viljað prófa nýjar kenningar.
Já, vissulega. Hvaða gagn er að kenningu nema hægt sé að sann-
reyna hana á raunveruleikanum? Hefði ég gerzt hagfræðingur væri
MENN ÆTTU ALDREI AÐ SKRIFA Í VONDU SKAPI 11
Saga 2004 - NOTA 1.12.2004 9:39 Page 11