Saga - 2004, Qupperneq 175

lægt: Með því að varpa stórsögnum fyrir róða getum við orðið
frjáls.
Þá komum við að síðara atriðinu sem ég nefndi: Af hverju að
losa sig undan stórsögnum? Til hvers er frelsið? Eins og lesa má af
orðum mínum tel ég almennt frelsi harla fánýtt í þessu sambandi.
Nauðsyn þess að afbyggja stórsagnir kemur ekki fram í nauðsyn á
að afbyggja þær allar — sem er ógerlegt — heldur í að afbyggja til-
teknar stórsagnir í tilteknum pólitískum tilgangi. Þannig felst í rót-
tækri feminískri gagnrýni pólitísk afbygging á tiltekinni kar(l)lægri
orðræðu í þágu annarrar orðræðu sem að einhverju leyti verður
ósammælanleg kvarða samhangandi yfirlits. Þetta er pólitískt verk-
efni í nafni réttlætis ef við leyfum okkur að ganga út frá því að
sannleikurinn sé afstæður eftir því hver talar, úr hvaða orðræðu-
samfélagi og til hvers. En þetta merkir ekki að hlutlægni sé fyrir
borð borin. Hlutlægni er í reynd sjálfsögð krafa í sagnfræðilegum
verkum — en hlutlægni í texta er einungis möguleg út frá viðmið-
um þeirrar nálgunar og þess frásagnarforms sem textinn er skrifað-
ur innan. Sérhvert frásagnarform og sérhver nálgun er aftur á móti
ávallt mörkuð af því sem ekki er framandlegt textanum og er því í
þeim skilningi ætíð pólitísk.
Með þeirri viðleitni að skapa samhangandi heildarsýn halda höf-
undar yfirlitsrita fram ópólitísku, lýðræðislegu eðli þeirra. Á sama
hátt — annars vegar með því að byggja fyrst og síðast á þeirri þekk-
ingarfræðilegu hugmynd að sannleikurinn sé ekki einn heldur
margur, og hins vegar með því að sniðganga þá hlið að í þekking-
arlegu ofbeldi heildrænnar sýnar yfirlitsritsins felist ranglæti —
virðist mér einvæðingarkenningin feta sömu slóð, þar sem haldið
er fram ópólitísku eðli hinnar einvæddu sögu sem frjálsrar orð-
ræðu. Í þessum skilningi eru því á ferðinni skyldar orðræður, yfir-
litið og einvæðingin, þar sem gengið er út frá því að unnt sé að
móta sér sjónarhorn án þess um leið að taka pólitíska afstöðu.
A F (Ó)P Ó L I T Í S K R I S A G N F R Æ Ð I 175
Saga 2004 - NOTA 1.12.2004 9:40 Page 175