Morgunblaðið - 17.06.2011, Blaðsíða 6

6 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 17. JÚNÍ 2011
Fáir erlendir menn höfðu jafn-
mikil áhrif á Jón Sigurðsson og
bandaríska frelsishetjan og þús-
undþjalasmiðurinn Benjamin
Franklin. Árið 1839 gaf Hið ís-
lenska bókmenntafélag út þýð-
ingu hans á ævisögu Franklins.
Ævisögur voru nýjar af nálinni í
bókmenntaflórunni og þetta
urðu fyrstu kynni margra Íslend-
inga af forsetanum. Jón hóf þýð-
ingarstörfin árið 1838 þegar
hann var 27 ára gamall. Jóni
sjálfum þótti aðdáunarvert
hvernig Franklin hafði með mikl-
um dugnaði náð að knýja fram
framfarir sem voru heilli þjóð til
mikillar gæfu. Jóni þótti gagn-
legt að rýna í söguna og greina
þróun einstakra mála. Þannig
fengist djúpur skilningur á eðli
framfara og
hvernig mögu-
legt væri að
læra af þeim.
Bakgrunnur
Franklins heill-
aði Jón, sagan
af manni sem
braust til
áhrifa án þess
að vera af
auðugu eða tignu fólki. Með
hugviti sínu og hæfileikum tókst
Franklin að verða einn mikilvæg-
asti stjórnmálamaður allra tíma.
Franklin var einnig góður vís-
indamaður, hann gerði t.a.m.
merkilegar uppgötvanir á eðli
rafmagns og kom á fót fyrsta al-
menningsbókasafni Bandaríkj-
anna.
Jón Sigurðsson 200 ára
Benjamín Franklin
Jón Sigurðsson
og Benjamin Franklin
FRÉTTASKÝRING
Rúnar Pálmason
runarp@mbl.is
Frá Reykjavík fara á bilinu 3-
4.000 manns í sérstakar lunda-
skoðunarferðir með Lunda-
hraðlestinni og í hvalaskoð-
unarferðum frá Reykjavíkurhöfn
er jafnan komið við í grennd við
lundabyggðir. Í Vestmannaeyjum
fara um 20.000 manns í ferðir með
Viking Tours, einkum til að skoða
lunda. Minjagripaverslanir bjóða
líka gríðarlegt úrval af hvers kyns
lundaminjagripum.
Lundaskoðun er sem sagt afar
vinsæl meðal erlendra ferðamanna
og ljóst að miklir fjármunir skila
sér í þjóðarbúið í gegnum hvers
kyns lundaskoðunarferðir víða um
land. Sterkur lundastofn er aug-
ljóslega mikils virði.
Hvað er 3.500 sinnum 3.000?
Ferðin með Lundahraðlestinni
frá Reykjavíkurhöfn tekur rúman
klukkutíma og farið er fimm sinn-
um á dag. Túrinn kostar 3.500
krónur. Borgi 3.000 manns fullt
verð nema tekjurnar 10,5 millj-
ónum.
Hjörtur Hinriksson, fram-
kvæmdastjóri Sérferða, sem gerir
út Lundahraðlestina frá 1. maí til
20. ágúst, hefur áhyggjur af
fregnum um að lundavarp í Ak-
urey hafi fyrir helgi ekkert verið
komið af stað. Hjá fyrirtækinu séu
fjögur stöðugildi eingöngu vegna
Lundahraðlestarinnar. „Þetta lítur
ekkert sérstaklega vel út,“ segir
hann. Fari lundinn snemma úr
Akurey verði að stytta ferða-
tímabilið sem leiði til þess að við-
skiptavinum muni fækka um allt
að helming. Fólk sé byrjað að tala
um að minna sé af fugli. „Og við
finnum strax að það koma færri í
þessar ferðir hjá okkur,“ segir
hann. Reyndar hafi verið mikið af
lunda við Akurey í fyrradag og í
gær.
Hvalir og lundi í leiðinni
Hjörtur segir að fyrirtækið fari
alls með upp undir 10.000 manns í
siglingu á hverju sumri og í þeim
sé lundaskoðun hluti af aðdrátt-
araflinu. Þrjú önnur fyrirtæki,
Sjósigling, Elding og Hvalalíf,
bjóða einnig upp á hvalaskoð-
unarferðir frá Reykjavíkurhöfn.
Hjörtur telur að á bilinu 70-80.000
manns fari í siglingar frá höfninni
árlega, einkum til að sjá hvali en
lundinn skipti líka máli.
Sterkt aðdráttarafl í Eyjum
Sigurmundur Einarsson, eigandi
Viking Tours í Heimaey, segir að
um 20.000 manns fari með fyr-
irtækinu í báts- og rútuferðir um
eyjuna. Sterkasta aðdráttaraflið sé
lundinn. Þrátt fyrir áföll í varpinu
sé enn mikið af lunda um alla eyj-
una.
Sigurmundur fylgist grannt með
yfirborðshita sjávar í kringum eyj-
arnar og segir að í fyrradag hafi
hitinn skyndilega hækkað úr 8,4°C
í 9°C og um leið hafi lundinn sest
upp í brekkurnar.
Aðspurður segir hann að varp-
hrunið í lundastofninum hafi ekki
leitt til þess að lundinn hverfi af
þeim slóðum sem hann fer með
ferðamennina á. Lundinn verði
gamall og þoli áföll. Vonandi rétti
hann fljótt úr kútnum.
Miklar tekjur af lundaskoðun
Morgunblaðið/Kristinn
 Lundaskoðunarferðir eru vinsælar víða um land  Fjöldi fer í sérstakar lundaskoðunarferðir
 Fari lundi snemma úr varpinu styttist ferðatímabilið og tekjurnar minnka  Störf eru í húfi
Ólafur Ragnar Grímsson, forseti Íslands, sæmdi ellefu
Íslendinga heiðursmerki hinnar íslensku fálkaorðu á
Bessastöðum í gær.
Frá vinstri á myndinni eru Ólafur Ragnar Grímsson,
dr. Andrés Arnalds fagmálastjóri, Hafdís Árnadóttir
kennari, Lovísa Christiansen framkvæmdastjóri, Sjöfn
Ingólfsdóttir, fyrrverandi formaður Starfsmanna-
félags Reykjavíkur, Skúli Alexandersson, fyrrverandi
alþingismaður og oddviti, Sverrir Bergmann Bergsson
taugalæknir, Kári Jónasson, fyrrverandi fréttastjóri,
Júlía Guðný Hreinsdóttir, fagstjóri á Samskiptamiðstöð
heyrnarlausra, Þorsteinn Vilhjálmsson prófessor og
Þóra Einarsdóttir söngkona. Hólmfríður Gísladóttir
kennari var stödd erlendis. Janus@mbl.is
Ellefu fengu fálkaorðuna
Ljósmynd/Gunnar G. Vigfússon
Elora, tveggja ára dóttir hjónanna og New York-
búanna Tome Tanasovski og Heather Hensl-Tana-
sovski, er hrifin af mörgæsum. Þegar foreldrar hennar
sögðu henni að hér væru lundar og að lundum svipaði
dálítið til mörgæsa og sýndu henni jafnframt mynd af
lundum, varð hún strax mjög hrifin af þeim líka. Henni
finnst þeir sætir.
Fjölskyldan kom hingað á sunnudag og úr varð að
þau gerðu sér sérstaka ferð til Vestmannaeyja til að
finna lunda. „Við ókum um eyjuna í tvo tíma en sáum
enga lunda,“ sagði Heather. „Við sáum reyndar ein-
hverja fugla uppi í bjarginu en þeir voru svo langt í
burtu að við erum ekki viss um að það hafi verið lund-
ar,“ bætti Tome við.
Í Eyjum hafi þau enga sérstaka skýringu fengið á því
hvers vegna svo lítið væri um þennan fræga fugl, ekki
heldur á veitingastað sem þau höfðu upplýsingar um
að sérhæfði sig í réttum úr lundakjöti. „Enginn sagði
neitt eða gaf skýringar,“ sagði Heather.
Í gær ákváðu þau að fara í skoðunarferð með Lunda-
hraðlestinni á vegum Sérferða og áttu góða von um að
sjá lunda, a.m.k. var mikið af lunda við Akurey í gær-
morgun og í fyrradag. Elora átti einnig góða von um
að fá einn lundabangsa áður en þau færu héðan í dag.
Fyrst í Heimaey og svo í Akurey í lundaleit
Aðstaða til lundaskoðunar er sér-
staklega góð í Hafnarhólma við
smábátahöfnina í Borgarfirði
eystri. Staðurinn er ekki beinlínis í
alfaraleið en þangað kemur fjöldi
erlendra ferðamanna, gagngert til
að skoða og taka myndir af lunda.
Magnús Þorsteinsson, bóndi og
fyrrverandi sveitastjóri, hafði
frumkvæði að því að árið 1996 var
reistur stigi upp í Hafnarhólma, en
fari menn þar upp geta þeir komist
í mikið návígi við lundann. Hægt er
að komast í 2-3 metra fjarlægð frá
honum. „Það fer eftir því hvað
menn fara sér hægt og rólega þeg-
ar hann situr uppi,“ segir Magnús.
Fyrst eftir að stiginn var opnaður
var aðgengi að honum takmarkað
en lundinn var fljótur að venjast ný-
virkinu og nú er stiginn opinn án
takmarkana. „Lundinn virðist hafa
þörf fyrir félagslegar samkomur og
oft sitja þeir margir fyrir utan hol-
urnar og spjalla saman. Það eru
truflanir á þessu yfir hádaginn
meðan ferðafólk er flest, þótt alltaf
sé eitthvað af honum. En hann er
búinn að aðlagast þessu þannig að
hann situr uppi snemma á morgn-
ana [við stigann] áður en ferðafólk-
ið kemur. Hann notar næðið á
morgnana til að spóka sig.“
Magnús segir að margir eigi nú
miklar ljósmyndagræjur og verji
jafnvel nokkrum dögum við mynda-
tökur af lundanum, komi jafnvel
tvisvar á sumri.
Magnús segir að í fyrra hafi
rannsókn leitt í ljós að orpið hafi
verið í um helmingi lundahola en
síðar um sumarið hafi margar kof-
urnar fundist dauðar.
Þá hafi veðrið í vor farið illa með
æðavarpið og um helmingur hafi
afrækt.
Lundi Hafnarhólmi er vinsæll.
Aka langan veg til
sjá lunda í návígi