Morgunblaðið - 03.09.2011, Blaðsíða 24

Sístöðubraut
(GEO)
35.788 km
Nærbraut (LEO)
Allt að 2.000 km
Miðbraut (MEO)
Milli nærbrautar (LEO) og
síðstöðubrautar (GEO)
Hlutur sem hægt er að fylgjast
með (meira en 10 cm á breidd
Alþjóðlega geimstöðin
400km
Að meðaltali skellur um 0,1 mm
hlutur á henni tíunda hvern dag
Brautirnar í réttum hlutföllum,
þvermál jarðar = 12.756 km
Milljónir smærri hluta
Að meðaltali urðu árekstrar við
smáhluti til þess að skipta þurfti
um áttundu hverja rúðu í
geimflaugum eftir hverja geimferð
GEIMFÖR OG GERVIHNETTIR Í HÆTTU VEGNA GEIMRUSLS
Heimildir: Bandaríska rannsóknaráðið, NASA, Orbital Debris Quarterly News
Bandarískir vísindamenn hafa varað bandarísku geimferðastofnunina NASA við því að svokallað geimrusl,
sem er á braut um jörðu, sé orðið svo mikið að það geti valdið tjóni á geimförum eða eyðilagt dýr
gervitungl. Skráðum hlutum í geimnum fjölgaði úr 9.449 í desember 2006 í 16.094 í júlí síðastliðnum
Alls eru nú um það bil 1.000
gervihnettir í notkun í
geimnum
GEIMRUSLIÐ EYKST
GERVIHNETTIR Á BRAUT UMGEIMINN
HÆTTUSVÆÐI
(Skráðir hlutir í geimnum í lok hvers árs)
6.000
8.000
10.000
12.000
14.000
16.000
2.000
4.000
0
‘102000‘90‘80‘70‘60
Þéttleikadreifing hlutanna skv.
gögnum bandarískrar stofnunar
sem fylgist með geimrusli (2008)
Hæð
2.000
km
1.800
1.600
1.400
1.200
1.000
800
600
400
200
Miðlungs-
þéttleiki
Mikill Mjög
mikill
2007 Kínverjar eyðileggja eigin
gervihnött með eldflaug;
fjöldi brakhluta frá
hnettinum er enn í geimnum
2001 Rússneska
geimstöðin Mír fer
af braut um jörðu
og brennur upp í
lofthjúpnum
1957 Sputnik-1
komið á braut
um jörðu
1969 Apollo
11 lendir á
tunglinu
1986 Geimfar
NASA, Challenger,
springur
1991 Fyrsti árekstur tveggja
skráðra hluta í geimnum
2009 Iridium og Kosmos:
fyrsti árekstur tveggja
gervihnatta
Alþjóðlega
geimstöðin
400 km
Árekstur
gervihnattanna
Iridium og Kosmos
740 km
Veðurtungl
yfir pól-
svæðum
950 km
Gamall kínverskur gervi-
hnöttur, sem var 853 km frá
jörðu, var eyðilagður með
kínverskri eldflaug 11.
janúar 2007 og við það
jókst geimruslið umhverfis
jörðina um 20%
Bandar.
38%
Fyrrv. Sovétríki
35%
Kína
20%
Rusl á hvert land
Frakkland
4%
Önnur
3%
24 FRÉTTIRErlent
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 3. SEPTEMBER 2011
Bogi Þór Arason
bogi@mbl.is
Tímaritið Middle East Economic
Survey sagði í gær að olíuframleiðsl-
an í Líbíu gæti hafist að nýju á næstu
dögum og orðið um 100.000 til
120.000 föt á dag um miðjan mán-
uðinn. Olíuframleiðslan í landinu var
um 1,7 milljónir fata á dag áður en
stríðið blossaði upp í febrúar og sér-
fræðingar telja að liðið geti tólf til
átján mánuðir þar til framleiðslan
verði svo mikil aftur. Baráttan um
líbísku olíuna er þegar hafin, enda er
eftir miklu að slægjast því að Líbía
var mesti olíuframleiðandi Afríku
fyrir stríðið og í landinu eru mestu
þekktu olíulindir álfunnar.
Frönsk fyrirtæki gangi fyrir
The Wall Street Journal sagði í
gær að á fundi embættismanna frá
um 60 löndum um framtíð Líbíu í
París í fyrradag hefði komið upp
ágreiningur um aðgang að þessum
miklu auðlindum. Deilan stæði á
milli ríkja, sem tóku þátt í hernaðarí-
hlutun NATO í Líbíu, og landa á
borð við Kína og Rússland sem
studdu ekki lofthernaðinn.
Alain Juppé, utanríkisráðherra
Frakklands, sagði það ósanngjarnt
ef frönsk fyrirtæki hefðu ekki for-
gang þegar samið yrði um olíuvinnsl-
una í ljósi þess að Frakkar, ásamt
Bretum, báru hitann og þungann af
hernaðinum. „Líbíska þjóðarráðið
hefur sagt að þeim sem hjálpuðu því
verði ívilnað í endurreisnarstarfinu,“
sagði hann.
Rússar andmæla þessu og segja
að Sameinuðu þjóðirnar, ekki örfá
ríki, eigi að gegna forystuhlutverki í
endurreisnarstarfinu.
Tekist á um líbísku olíuna
 Frakkar segja að fyrirtæki ríkja, sem tóku þátt í lofthernaðinum, eigi að hafa
forgang þegar samið verður um olíuvinnsluna  Rússar og Kínverjar á móti því
Þjóðarráðið hefur
sagt að þeim sem
hjálpuðu því verði
ívilnað.
Alain Juppé
Christopher Lauer (tv.), galvaskur frambjóðandi Sjó-
ræningjaflokksins í kosningum 18. september til þings-
ins í þýska sambandsríkinu í Berlín, deilir út áróð-
ursgögnum á einu af mörgum síkjum borgarinnar í
gær. Flokknum, sem krefst gegnsæis og aukins lýðræð-
is, er spáð 4,5% fylgi en þarf minnst 5% til að fá sæti.
Frambjóðandi Sjóræningjaflokksins
Reuters
Stjórnvöld í Tyrklandi vísuðu sendi-
herra Ísraels í Ankara úr landi í gær
og rifti öllum hernaðarlegum
tengslum við Ísrael eftir að The New
York Times birti niðurstöður rann-
sóknarnefndar Sameinuðu þjóðanna
um árás Ísraelshers á tyrkneska
flutningaskipið Mavi Marmara á leið
frá Tyrklandi til Gaza-svæðisins 31.
maí á síðasta ári. Níu manns biðu
bana í árásinni.
Sameinuðu þjóðirnar hafa frestað
því nokkrum sinnum að birta
skýrslu rannsóknarnefndarinnar en
The New York Times kveðst hafa
eintak af henni undir höndum. Blað-
ið segir nefndina hafa komist að
þeirri niðurstöðu að árás Ísraela
samræmist þjóðarétti en hafi verið
of harkaleg.
Manndrápin „óviðunandi“
Tyrkir eru óánægðir með þá
niðurstöðu nefndarinnar að árásin
samræmist þjóðarétti og Ísraelsher
hafi rétt til að stöðva skip á leið til
Gaza þótt þau séu á alþjóðlegu haf-
svæði. „Ísrael stafar raunveruleg
hætta af herskáum hópum á Gaza,“
segir í fyrstu grein skýrslunnar. „Sú
ákvörðun að setja Gaza í herkví er
lögmæt öryggisráðstöfun til að koma
í veg fyrir að vopn verði flutt þangað
með skipum og framkvæmdin sam-
ræmist ákvæðum þjóðaréttar.“
Nefndin segir að hópur farþega í
tyrkneska skipinu hafi veitt „skipu-
lagða mótspyrnu með ofbeldi“ og
hermennirnir hafi því þurft að beita
valdi til að verja sig. Hermennirnir
hafi hins vegar gengið of langt og
beitt „óhóflegu“ valdi. Manndrápin
hafi verið óviðunandi og farþegar í
skipinu hafi sætt hrottalegri með-
ferð eftir átökin.
Ríkisstjórn Ísraels gaf í gær til
kynna að hún myndi fallast á flestar
niðurstöður rannsóknarnefndarinn-
ar. Árásin sætti harðri gagnrýni víða
um heim og margir héldu því fram
að hún samræmdist ekki þjóðarétti.
bogi@mbl.is
Árásin lögleg
en of harkaleg
Reuters
Herkví Ísraelskur herbátur fylgist
með gámaskipi undan strönd Gaza.
 Árás Ísraelshers á skip á leið til Gaza
samræmist þjóðarétti að mati nefndar SÞ
Heimildarmynd
sjónvarpsstöðvar
í Póllandi hefur
leitt í ljós að um-
ferðarreglurnar
eru ekki hafðar í
hávegum í nám-
skeiðum sem bíl-
stjórar þar í
landi þurfa að
sækja á fimm ára fresti. Brýnt er
fyrir bílstjórunum að mestu máli
skipti að verja farminn og þeim er
jafnvel sagt að ekki eigi að bremsa
ef fólksbíl er ekið í veg fyrir flutn-
ingabíl, heldur eigi flutningabíl-
stjórinn að aka á bifreiðina. Í heim-
ildarmyndinni kemur einnig fram
að bílstjórunum er kennt að falsa
skjöl, hvernig hægt sé að komast
upp með brot á reglum um hvíldar-
tíma bílstjóra og hvernig þeir geti
séð við umferðareftirliti lögregl-
unnar.
Kennt að
brjóta
reglurnar
Sagt að aka á fólksbíla
frekar en að bremsa
Þýska strokukýrin Yvonne leikur
ekki lengur lausum hala því hún er
komin í leitirnar eftir þriggja mán-
aða flótta sem vakti mikla athygli
fjölmiðla í Þýskalandi.
Yvonne slapp frá býli í Bæjara-
landi skömmu áður en flytja átti
hana á sláturhús. Þýska lögreglan
tók þátt í leitinni þar sem óttast var
að kýrin gæti stefnt fólki í hættu
með því að hlaupa út á hraðbrautir.
Þrátt fyrir umfangsmikla leit gekk
Yvonne laus í skógum í grenndinni
þar til hún hún kom loks í leitirnar í
fyrradag.
Kýrin á þó bjarta framtíð fyrir
höndum því að eigendur griðlands
fyrir dýr hefur keypt Yvonne ásamt
syni hennar, kálfinum Friesi, og
systur hennar, Waltraud.
Strokukýrin
náðist loks
Handsömuð Strokukýrin Yvonne.
Leiðtogar þjóðarráðs upp-
reisnarmannanna hétu því á
fundinum í París að koma á lýð-
ræði og réttarríki eftir fall
Muammars Gaddafis. Leiðtog-
arnir sögðu að 200 manna
stjórnlagaráð yrði kosið ekki
síðar en í apríl á næsta ári til að
semja stjórnarskrá sem yrði
borin undir þjóðaratkvæði. Síð-
an yrði efnt til þing- og forseta-
kosninga innan 20 mánaða, eða
í apríl á þarnæsta ári.
Lofa lýðræði
og réttarríki
BOÐA STJÓRNARSKRÁ