Morgunblaðið - 03.09.2011, Blaðsíða 26

26
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 3. SEPTEMBER 2011
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
SigmundurDavíð Gunn-laugsson,
formaður Fram-
sóknarflokksins,
hitti naglann á
höfuðið þegar
hann steig í ræðustól á Alþingi
í gær. Hann var næstur á eftir
Steingrími J. Sigfússyni, fjár-
málaráðherra, og sagðist aldr-
ei hafa heyrt nokkurn mann
jafn reiðan við að lýsa góðum
árangri. Og það var vissulega
undarlegt að hlusta á Stein-
grím hrópa reiðilestur sinn um
góðan árangur ríkis-
stjórnarinnar yfir þingheim,
en skýringin er auðvitað sú að
árangurinn er ekki til staðar.
Það breytir ekki ástandinu
að Steingrímur hrópi eitthvað
um árangur og ekki heldur að
Jóhanna Sigurðardóttir for-
sætisráðherra, sem hóf um-
ræðuna, hafi áður farið með
sömu rulluna.
Þau héldu því bæði fram að
mikið hefði verið gert í at-
vinnumálum og Jóhanna sagði
meira að segja að þau væru og
hefðu verið meginverkefni rík-
isstjórnarinnar. Bjarni Bene-
diktsson, formaður Sjálfstæð-
isflokksins, ræddi þessi
öfugmæli og benti réttilega á
að ástandið hefði ekki batnað
heldur versnað. Þetta er veru-
leikinn en fjarstæðukenndur
málflutningur Steingríms og
Jóhönnu lýsir því miður al-
gerri veruleikafirringu for-
ystumanna ríkisstjórnarinnar.
Veruleikafirring stjórnar-
liða kom ekki aðeins fram í
umræðum um atvinnumál,
heldur um alla hluti. Þeir sem
hlustuðu á Jóhönnu og Stein-
grím á Alþingi í gær hljóta að
velta því fyrir sér hvaða þjóð-
félagi og hvaða efnahagslífi
þau voru að lýsa. Eitt er víst,
þau voru ekki að lýsa þeim
veruleika sem blasir við al-
menningi á Íslandi.
Þegar hlustað er á stjórn-
arliða um þessar mundir, ekki
aðeins á Alþingi
heldur einnig í um-
ræðum í fjöl-
miðlum, er aug-
ljóst að þeir hafa
gefist upp á við-
fangsefninu. Þeir
hafa gefist upp á því að bæta
efnahagsástandið hér á landi
og að skapa skilyrði til að at-
vinnutækifærum geti fjölgað
eins og nauðsynlegt er. Þess í
stað hafa stjórnarliðar tekið
þann pól í hæðina að reyna að
búa til nýjan veruleika. Þeir
telja greinilega að úr því sem
komið er sé vænlegast til ár-
angurs að neita staðreyndum
en flytja öfugmælavísuna þess
í stað nógu oft og með nógu
miklum hávaða. Um leið
kveinka þeir sér undan gagn-
rýni og reyna að leiða op-
inbera umræðu frá eigin mis-
tökum og vanmætti. Þessi
tilraun til að endurskrifa sög-
una um leið og hún gerist mun
hins vegar ekki takast. Þó að
Jóhanna Sigurðardóttir haldi
því fram að öll efnahagsleg
markmið hafi náðst, líkt og
hún gerði í gær, þá er öllum
ljóst hvílík fásinna það er –
rétt eins og öllum sem hlýddu
á Sigmund Erni Rúnarsson,
þingmann Samfylkingarinnar,
í útvarpsviðtali í gærmorgun,
varð ljóst að þar fór maður
sem vildi ekki horfast í augu
við veruleikann. Þar hélt hann
því fram, líkt og leiðtogar hans
á þingi, að ríkisstjórnin hefði
náð gríðarlegum árangri. Á
honum mátti skilja að hann
væri hreinlega dolfallinn yfir
afrekinu.
Ef stjórnarliðar vilja gera
sig ótrúverðuga, jafnvel
hlægilega, í augum þjóð-
arinnar, geta þeir haldið
áfram þessum málflutningi.
Vilji þeir hins vegar sýna að
þeir hafi áhuga á að ná raun-
verulegum árangri er nauð-
synlegt að þeir sýni að þeir
skynji veruleikann á sama
hátt og aðrir menn.
Síðasta hálmstrá
stjórnarliða er að
endurskrifa sögu
líðandi stundar}
Veruleikafirring
Mikil stóryrðihafa fallið
vegna Íraksstríðs-
ins og meintra
tengsla þess við
Ísland. Þeir sem
voru taldir bera
ábyrgð á því voða-
lega hneyksli voru kallaðir
„þjóðníðingar“ og „land-
ráðamenn“ og ætti að með-
höndla þá sem slíka. En Ísland
var aldrei aðili að því stríði og
það stóð ekki og féll með sam-
þykki Íslands. En loftárás-
irnar á Líbíu hefðu ekki hafist
án samþykkis Íslands. Svo
elskar Össur ráð-
herrastól sinn að
hann hefði ekki
goldið sitt sam-
þykki til loftárása
hefðu ráðherrar
VG sagt að slík
„landráða“-
starfsemi færi ekki fram í
nafni Íslands og ríkisstjórnar
þess. Slíkt þýddi stjórnarslit.
Gífuryrði leiðtoga núverandi
stjórnarflokka og einstakra
þingmanna þeirra um „Íraks-
málið“ hafa kafnað í þeirra
eigin kokum með árásunum á
Líbíu.
Stóryrðin um Ísland
og Íraksstríðið
reyndust
sýndarmennska og
marklaust hjal}
Kokgleypt hræsnistal
Þ
egar ég var í háskólanum tók ég
nokkra kúrsa í heimspeki og það
var reyndar aðalfagið mitt þegar
ég skráði mig þangað inn árið
1994. Ég slakaði henni svo niður í
aukafag og endaði á því að kasta henni alger-
lega fyrir róða. Stóð stóískur upp í miðjum
frumspekitíma hjá Þorsteini heitnum Gylfa-
syni, tók hött minn og mal, stikaði út og
kvaddi hana með kurt. Ég held að þessu skiln-
aðarfræi hafi verið sáð þegar mér var tjáð að
ef maður væri að leita svara væri heimspeki
ekki sniðugur vettvangur. Þetta kom illa við
ungan rómantíker sem var einmitt kominn í
háskólann til að finna Svarið!
Heimspekin hefur þó ávallt flotið með mér í
þessu volki lífsins og ég var í góðu sambandi
við kennarana og nemendurna þó að hugurinn
væri laugaður upp úr annars konar hugvísindum. Á
þessum árum gekk mikil Nietzsche-bylgja um heim-
spekideildina og svo virtist sem annar hver kennari þar
væri sérfræðingur í þeim mikla manni. Sjálfur slapp ég
ekki undan þeim skeggsíða og varð mikill aðdáandi, trúr
því að stórkostlegari heimspekingur hefði aldrei komið
fram í veraldarsögunni. Skítt með Plató.
Eitt af því sem Nietzsche ku ekki hafa verið par hrif-
inn af var að fólk væri að fara í frí. Að fólk slappaði af.
Með öðrum orðum, að fólk væri að aftengja sig við þau
daglegu störf og rútínu sem gerir það að virkum þjóð-
félagsþegnum. Ætli hann hafi ekki litið svo á að fólk væri
með því að flýja undan verund lífsins eða eitt-
hvað á þá leið.
En eftir að hafa sjálfur komið úr mánaðar-
fríi get ég ekki annað en hugsað til kallsins.
Sumir upplifa það efalaust að koma endur-
nærðir úr slíku ati, fullir af orku, reiðubúnir
að takast á við það sem að höndum ber með
bros á vör. Svona harkalegar gírskiptingar, ef
ég má kalla það svo, geta þó líka haft þver-
öfug áhrif. Eftir að hafa verið í mánaðar loft-
bólu í allt annarri rútínu en vant er getur
tómið þvert á móti blasað við. Óöryggi, efa-
semdir, ótti. Ég hef stundum gantast með
það, þegar maður hefur átt erfitt með að
draga sig í gang einhvern mánudaginn, að
fólk ætti bara ekkert að fara í frí. Allt af-
slappelsi, nautnasukk og kúplun frá dag-
legum störfum er bara ekkert af hinu góða.
Það skekkir bara allt og skælir, enginn veit hvar þessi er
eða hinn og álagið á þá sem eftir eru eykst bara. Er ekki
bara ráð að stytta fremur vinnudaginn og vinna þess í
stað allan ársins hring, samhent og í rútínu, Friedrich
Wilhelm Nietzsche til dýrðar?
„Eins og dansandi frelsisgyðjur á nálaroddi augna-
bliksins.“ Einhvern veginn þannig lýsir Nietzsche mann-
kostum þeirra sem lifa lífinu glaðir í bók sinni Handan
góðs og ills. Eina leiðin til að vera hamingjusamur er að
vera með öllu beintengdur í núið, augnablikið. Ég ætla
að gera þessi orðs hans að mínum núna. Fríið erfiða er
farið og mánudagurinn er ekki til. arnart@mbl.is
Arnar Eggert
Thoroddsen
Pistill
Það er erfitt að fara í frí
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjórar:
Davíð Oddsson Haraldur Johannessen
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Útgefandi:
Óskar Magnússon
FRÉTTASKÝRING
Rúnar Pálmason
runarp@mbl.is
F
ramlög til Landspítalans
hafa verið skorin niður
um 23% frá árinu 2008.
Á þessu ári fær spít-
alinn 33,3 milljarða og
forstjóri spítalans segir að allra leiða
hafi verið leitað til að spara. Hug-
myndir um 1,5% niðurskurð á næsta
ári séu óraunhæfar. Þær 180 millj-
ónir sem Landspítalinn fékk til að
kaupa ný tæki fara allar til að borga
eldri tæki sem keypt voru á afborg-
unum. Spítalinn hefur um árabil reitt
sig á að gjafir frá einstaklingum og
félagasamtökum til að geta keypt ný
tæki. Gjafirnar námu 300 milljónum í
fyrra. Ítrekað berast fréttir af því að
sérfræðilæknar flyti af landi brott,
einkum vegna þess að þar eru greidd
hærri laun fyrir minni vinnu.
Þrátt fyrir þennan þrönga stakk
sem ríkið sníður Landspítalanum og
heilbrigðiskerfinu á nú að leggja 40
milljarða, jafnvirði tæplega fjögurra
Vaðlaheiðarganga, í að reisa nýjan
Landspítala og síðan þarf 7 milljarða
til viðbótar til að búa nýja spítalann
tækjum. Hagsýn húsmóðir gæti hváð
út af öðru eins.
Sparar 2,3 milljarða á ári
Á forstjóra Landspítalans, Birni
Zoëga, er þó að heyra að hagsýna
húsmóðirin myndi fallast á rökin sem
eru að baki nýbyggingunni. Björn
bendir á að þótt kostnaðurinn sé mik-
ill muni nýi spítalinn borga sig upp.
„Það er reiknað með að þeir 40
milljarðar sem þarf til að reisa húsið
verði endurgreiddir með þeim fjár-
munum sem sparast við að koma
starfseminni fyrir á einum stað,“ seg-
ir Björn. Það er með öðrum orðum
svo hagkvæmt að flytja í nýjan spít-
ala að reiknað er með að hagræðingin
dugi fyrir byggingarkostnaðinum,
með vöxtum.
Björn vísar til tveggja ára gam-
allar skýrslu norskra sérfræðinga
(Momentum Arkitekter AS og Ho-
spitalitet AS) sem hafi komist að
þeirri niðurstöðu að sparnaður á ári
verði rúmlega 2,3 milljarðar. Mesti
sparnaðurinn á að nást með því að
fleiri sjúklingar verði á sjúklingahót-
eli og fái þjónustu á dag- og göngu-
deildum í stað þess að vera inni á
leigudeildum.
Björn setur þann fyrirvara að nú
sé verið sé að fara aftur yfir for-
sendur skýrslunnar enda hafi margt
breyst á tveimur árum. Endur-
skoðun hennar ætti að ljúka á næstu
vikum. Þá sé ekki endanlega ljóst
hversu háir vextirnir verða og þar
með heildarkostnaður.
Björn bendir einnig á að sam-
kvæmt fyrrnefndri skýrslu sé dýrara
að gera ekki neitt heldur en að
byggja nýtt. Skýringin er m.a. það
óhagræði sem felst af því að hafa
sömu eða svipaða starfsemi á tveim-
ur stöðum, þ.e. við Hringbraut og í
Fossvogi, sem krefjist bæði aukins
mannafla og í mörgum tilvikum þurfi
samskonar tæki að vera á báðum
stöðum. Þar að auki sé mikil þörf á
viðhaldi á húsakynnum spítalans við
Hringbraut og sömuleiðis þurfi að
endurnýja tækjabúnað sem þarf að
vera til staðar bæði við Hringbraut
og í Fossvogsdal.
Ríkið kaupi tækin
Ekki er nóg að byggja spítalann,
einnig þarf að búa hann tækjum,
rúmum o.s.frv. Björn segir að áætl-
aður kostnaður við það sé 7 millj-
arðar. Sú fjárhæð verði að koma frá
ríkinu.
„Tækjakosturinn verður að batna
og það er algjör forsenda þess að við
förum inn á nýjan spítala,“ segir
hann. Nýju húsakynnin verði ekki
tekin í notkun fyrr en árið 2017 og
menn vænti þess að þá muni ára bet-
ur í samfélaginu en nú. Það sé nú
kannski ekki mikið fyrir ríkið í sjálfu
sér að leggja sjö milljarða inn í verk-
efnið og Björn bendir á að lauslega sé
áætlað að nauðsynleg endurnýjun
tækja sé 1-1,2 milljarðar á ári.
Nýi spítalinn borgi
sig upp með sparnaði
Tvíverknaður Talið er að 770 milljónir sparist með því að ekki þarf að reka
tvær bráðadeildir, við Hringbraut og í Fossvogi. Alls sparist 2,3 milljarðar.
Læknar hafa flutt úr landi og
þegar rætt er við íslenska
læknanema er greinilegt að
margir ætla sér ekki að snúa
heim. Þá var nýlega sagt frá því
að Stanton Perry, barnahjarta-
læknir, gefur vinnu sína til spít-
alans en hann lítur svo á að
hann sé að gjalda til baka það
sem hann lærði hér á landi.
Björn Zoëga segir að margir
erlendir sérfræðingar sem komi
hingað fái greitt fyrir sína
vinnu. Hann býst við því að fleiri
læknar muni snúa heim þegar
aðstaðan batnar með nýjum
spítala. „Ef við ætlum að hafa
einhverja framþróun í spítala-
starfi, sérstaklega í háskóla-
spítalastarfi, þá verður að
byggja nýjan spítala.“
Grundvöllur
framþróunar
LÆKNAR FLYTJA ÚR LANDI
Stanton Perry læknir