Birtingur - 01.04.1955, Page 10

ELMER DIKTONIUS:
Minning
(Södergran )
ELMER DIKTONIUS fæddist í Helsingfors 20. 1.
i8g6. Hann stundaði nám i tónlist og bókmenntum í
London, París og Prag, hóf skáldferil sinn 1921 með
bókinni Min dikt, hefur síðan gefið út nœrri 20 bæk-
ur, einkum Ijóð, en einnig pœtti, ritgerðir og spakmœli
(aforisma).
í œskuljóðum hans gcetir mjóg þeirrar lífsskoðunar að
lífið sé sífelld barátta milli jákvæðra og neikvæðra afla;
staðfesting þess birtist honum jafnt i náttúrunni, þjóð-
félaginu og innra með einstaklingnum.
í formála Ijóðabókarinnar ,JStark men mörk” (1930)
segir hann: ,Jíg hef verið algyðistrúar frá barnæsku,
sósíalisti og módernisti síðustu fimmtán árin, elskað al-
lífið t náttúrunni, trúað á heimsbyltinguna og barizt
fyrir ismunum meira en flestir aðrir'.
Diktonius var ásamt Edith Södergran og Gunnari
Björling forvígismaður ex-pressjónismans í finnsk-sænsk-
um bókmenntum, og verður þáttur þeirra t endurnýjun
sænskrar Ijóðlistar seint fullmetinn.
E. B.
Þegar Edith Södergran gaf út sina fyrstu bók 1916
mœtti hún kulda og skilningsleysi gagnrýnendanna, enda
voru Ijóð hennar nýstárleg og sérstœð og að þvt er virt-
ist úr samhengi við bókmenntahefð Finna. Þó spáði
skáldið Elmer Diktonius henni sigurs yfir tómlætinu og
varð sannspárri en jafnvel hann sjálfan grunaði: aldar-
fjórðungi síðar var hún talin í hópi þjóðskálda Finn-
lands og þetta litla kver er nú talið marka þáttaskil t
Ijóðagerð Norðurlanda i hyrjun þessarar aldar.
Edith Södergran ólst upp i Leningrad (Pétursborg)
en hraktist þaðan ásamt fjölskyldu sinni er byltingin
brauzt út. Fjölskyldan settist að í landamœrabœnum Rai-
vola á Kyrjálaeiðinu og bjó þar við sárustu fátækt.
Æska Edith Södergran i Pétursborg aldamótaárin og
kynni hennar af rússneskum skáldskap, snögg umskipt-
in frá allsnœgtum til örbirgðar og einveru, ásamt tær-
ingunni, sem loks dró hana til dauða rúmlega þrítuga,
allt þetta hefur að sjálfsögðu mótað hana sem skáld og
flýtt þroska hennar. En skáldskapur hennar rís ofar ör-
lögum hennar sjálfrar og varðar allt mannkynið.
H. S.
t dimmum skógi
skaut upp hvítu biómi
undursamlegu.
Sá sýnir
opinberanir, ölvað
lifði allt
þjáningarlostið
og guð og silkiiirfa og fiðrildaryk
í henni
söng dauði og líf
og marglit klæði mannanna.
Hófst og hófst
stöngullinn æ mjórri
gagnsærri
bleikur þráður,
stjarnband,
hvíslaði
talaði dauða
máninn.
Ekkert brast.
Eitthvað sveif,
flaut yfir 1—
tvö augu urðu stjörnur,
ljúf hönd
sléttaði úr margfaldri þjáningu
af marmarafætinum losnaði
rauður skór úr silki.
í nótt ber hönd
þinn silkiskó að eyra.
Ó niður guðs og dauða og lífs,
silkilirfu — fiðrildaryks
og marglitra klæða mannanna.
8
Hannes Sigfússon íslenzkaði,