Birtingur - 01.01.1960, Side 18

Það ískrar í brunnvindunni
vatnið kemur upp í ljósið og blandast því
titrar minning í barmafullri spöndu
í tærum hringum svipmynd hlær
hjá andlitinu og hverfulum vörum
afmyndast hið liðna, eldist
og verður annars manns eign
ó hve þegar emjar sárt
vinduhjólið, skilar þér aftur í hið myrka
djúp
hilling, fjarskinn greinist í sundur.
7.
Þá er loks komið að því skáldi sem hefur
nú leitt athygli heimsins að nútíma-
Ijóðlist Itala: Nóbelsskáldinu Salva-
tore Quasimodo. Hann er nokkru
yngri en þau skáld sem fyrr voru nefnd,
fæddur í Sýrakúsu á Sikiley. Sú borg var
í eina tíð blómleg útborg forngrískrar
menningar í vestri en hnignaði mjög eftir
herhlaup fjandmanna árið 272 fyrir Krist,
ein fegursta borg eyjarinnar í dag; þaðan
er einnig sagnaskáldið Elio Vittorini
sem hafði svipuð holl áhrif á sagnabók-
menntir Itala og Quasimodo á ljóðlistina,
og kynnti fyrir Itölum snjöllustu höfunda
Bandaríkjanna á sínu sviði: Hemingway
og Faulkner, skrifaði auk þess frægar
bækur svo sem Conversazione in
S i c i 1 i a, Samræður á Sikiley, raunsæar
lýsingar frá þessari fögru eyju sem er
hin frjósamasta allra í Miðjarðarhafi þar
sem eymdin er heimsfræg og fátæktin
lamar fólkið og sökkvir því í sóðaskap,
siðferðisvolæði og hrekur alla þá sem kom-
ast burt að leita frama sem glæpamenn í
stórborgum heimsins eða lögfræðingar í
Róm eða verkamenn í Mílanó, vasaþjófar
eða skáld. Sikileyingar hafa getið sér
frægð fyrir snilli sína að beita annaðhvort
stiletto, þessum hagkvæmu meinleysislegu
hnífum með lítilli fjöður til að spretta
löngu mjóu blaði sem gengur svo vel á
hol fjendanna þegar ægilögmál blóðhefnd-
arinnar vendetta krefur, og að hinu leyt-
inu að beita ritstíl til að skapa óforgengi-
legar bókmenntir og skáldskap. Þaðan er
líka P i r a n d e 11 o sem einnig fékk Nóbels-
verðlaun, leikritaskáldið snjalla, og sagna-
höfundur sem var byltingarmaður í sinni
tíð.
Á Sikiley mættust forðum allar helztu
þjóðir sem tókust á um yfirráðin á Mið-
jarðarhafi, þar sátu Grikkir lengi og fluttu
hámenningu sína þangað; þess sér enn
merki í dag hvarvetna um eyna: rústir af
hofum og listmenjar; Rómverjar og Pún-
verjar börðust um yfirráðin á Sikiley;
þangað komu Arabar, Normannar, Sar-
asenar, Spánverjar; þar sat einhver
merkilegasti keisari hins þýzk-rómverska
keisaradæmis þegar það var mest: Friðrik
annar, einhver furðulegasti gáfumaður
sem setið hefur á veldisstóli í álfunni á
miðöldum. En Quasimodo kallar Sikiley
eyju Ódysseifs. Og minnist hennar löng-
um í ljóðum sínum, með þrá og söknuði:
þar á hann heima, þó ungur hafi hann
yfirgefið þessi heimkynni sorgar og eymd-
ar og fáfræði, og horfið til meginlandsins
til þess að sigra það með skáldskap. Sig-
urinn reyndist ekki skjótunninn fremur
en fyrri daginn þegar um stórskáld er að
ræða. Quasimodo hafnaði líka í Mílanó,
hinni miklu og gráu og drungalegu borg
í norðri, höfuðborg hins ítalska viðskipta-
lífs og iðnaðar sem getur minnt mann á
ömurleika Stóra-Bretlands þegar maður
kemur að sunnan úr heitu og fjörugu and-
rúmslofti, svo ólíkir eru þessir starfsömu
og ráðsettu og hagsýnu Italir Mílanó-
borgar löndum sínum fyrir sunnan; borgin
er dökk af sóti, og himinninn grúfir lágur
yfir og grár af verksmiðjureyk og tíðu
regni. En þar hafa hin stærstu bókaút-
gáfufyrirtæki, listverzlanir og dagblöð
bækistöðvar við glamrandi fleytirennur
jarðneskra fjármuna. Og þangað hafa
safnazt skáld og listamenn til þess að
Framhald á bls. 24
16 Birtingur