Birtingur - 01.01.1960, Blaðsíða 27

um, bændasynir og berfætta öreigaæska
sem var klædd í hermannastígvél og forð-
að frá atvinnuleysi með fáránlegu og glæp-
samlegu stríði fyrir föðurlandsblekkingu
fasistanna, drifin upp í járnbrautarlestir
á nýjum brautarstöðvum þar sem var ný-
búið að banna að hrækja á brautarpall-
ana eins og það var bannað með auglýs-
ingaspjöldum að hrækja á gólfið í kirkj-
unum: þeir fóru húrrandi af stað þessir
ungu menn og rönkuðu við sér í skothríð-
inni eóa í íyrirskipuðum hermdarverka-
leiðöngrum gegn alþýðufólki sem var eins
og þeir sjálfir í erlendum þorpum og borg-
um og síveitum, þeir hrukku upp og
spurðu: hví í ósköpunum þeir ættu að
láta hafa sig í að tortíma þessu fólki sem
var saklaust eins og þá langaði sjálfa til
að geta verið; mættum við þá biðja um
að fá að bursta syngjandi skó samborg-
aranna heima í Napólí, Barí eða Orvíetó
eða erja jörðina í Lúkaníu eða sendast
fyrir bakarann í Borgo San Sepolcro.
Þjóðin vaknaði upp undir hinu svívirði-
lega teikni fasismans með samvizkukvaiir
og vissi að hún vildi ekki vera morðingja-
handbendi, vildi ekki berjast, ekki drepa
á vegum félagsbundinni blekkinga. Musso-
lini var steypt í júlí 1943 og ofsafengin
átök geisuðu þar til frelsisdagurinn kom
25. apríl 1945. Skæruliðar risu upp um
alla Ítalíu til þess að berjast með herjum
bandamanna og áttu nú ekki lengur við
innlent fasistaofbeldi að sitríða heldur
hernám þýzkra nazista.
T þeim átökum dó fagurkerastefna Her-
metistaskáldskaparins. Skáldin hrifust
með í þjóðlífsbyltingunni og voru- í fylk-
ingarbrjósti hinna miklu reikningsskila
fyrir dómi samvizkunnar. Á neyðarstund-
inni sameinuðust skáldin alþýðu lands
síns, ortu um ógnir og skelfingu sem
styrjöldin steypti yfir þetta ógæfusama
land listar, hámenningar, söngva, fólks-
þrengsla, fátæktar, eymdar og hins örláta
hjarta. Og nú var Quasimodo fremstur í
hópi þeirra skálda sem höfnuðu hinum
dula sérpersónulega skáldskap sem hafði
verið miðaður við fáliðaða andlega úrvals-
sveit. Og hann yrkir ljóðið: Og hvernig
ættum við að geta sungið (E come
potevamo noi cantare, con il piede stra-
niero sopra il cuore), það birtist í ljóða-
bók hans Giorno dopo giorno, Dag
eftir dag, 1947, og er á þessa leið í orð-
réttri þýðingu þar sem ekki er reynt að
skila nema efninu:
Og hvernig ættum við að geta sungið
með útlendingsfót á hjarta
hjá hinum dauðu sem voru skildir eftir
á torgum
á frostharðri jörð, meðan börnin
barma sér eins og lömb,
við hið myrka öskur
móðurinnar sem gekk að finna son sinn
krossfestan á símastaur?
Á greinar pílviðarins höfum við samkvæmt
heiti
fest hörpur okkar líka
þær vaggast hægan hljóðar
í hinum dapra vindi.
Næsta bók Quasimodo nefndist L í f i ð e r
ekki draumur, Lavitanonésogno.
Og loks er II F a 1 s o e i 1 V e r o V e r d e,
Hið sanna og hið svikna græna, 1956:
Ijóð ort á árunum 1949 til 1955. Það eru
örfá ljóð, hvert öðru fágaðra og hnitmið-
aðra, rík að fegurð og djúpri mannúð,
ströng í formbyggingu sem er næstum
ósýnileg fyrir hljómtöfrum sem leika í
hjarta lesandans eins og tónverk.
Bókinni fylgir fyrirlestur eftir Quasimodo
um ljóðlist; þar segir hann í upphafsorð-
um á þessa leið: „Heimspekingarnir, nátt-
úrulegir fjandmenn skáldanna og atvinnu-
fífl gagnrýninnar halda því fram að ljóð-
listin (og allar listir) þurfi ekki að sæta
breytingum fremur en verk náttúrunnar
meðan stríð geisar eða þegar styrjöld
linnir. Blekking; vegna þess að stríðið
Birtingur 25