Vera - 01.05.1983, Page 7

Viö vitum fullvel livar markaðurinn skipar
þeim konum sem eru efnalitlar, farnar að
eldast, eru slitnar af barneignum og vinnu.
I kapphlaupi framleiðenda um peninga
fólks, er tískan ákjósanlegt verkfæri til að
tryggja að okkur haldist ekki lengi á þeim,
tískuhjóliö snýst hraðar og hraðar og krafa
markaðarins um sífellt meiri neyslu (fata-
kaup) bitnar hart á buddunni. Þess vegna
þjónar tískan fyrst og fremst hagsntunum
framleiöenda, þ.e. þeim sem bjóða vöru til
4
t
\
Er mótsögn í því aö . . .?
Aö rnínu áliti klæðir það allar konur
jafnvel að vera kvennabaráttukonur. Gildir
þar einu hvort þær fylgja þeirri línu sem
lögð var einhversstaðar úti í heimi á sínum
tíma um það hvernig svoddan konur mættu
líta út.
Lína sú sem ég er að tala um hefur falist í
því að þessar sérstöku konur máttu helst
ekki líta í spegil, og látið var líta svo út að
tíska kæmi þar hvergi nærri. Ef betur er
skoðað er þetta auðvitað reginfirra. Auð-
vitað hefur ríkt ákveðin tíska í klæðnaði og
öllu útliti eftir þessari línu, þ.e. hinn frjáls-
legi, „ekki borgaralegi“ stíll, og auðvitað
hafa gilt ákveönar leyndar reglur um það
hvað gengi og hvað ekki samkvæmt þessari
tísku.
Oft hef ég brosað í laumi að þessu sjón-
arspili, en þó pirrast obboðlítið yfir því að
sölu og vilja að sjálfsögðu selja hratt og
mikið.
Með ofanritað í huga tel ég að við konur
verðum að vcra vel á verði gagnvart því
hvernig reynt er að móta okkur samkvæmt
fyrirsögnum hvort heldur er framleiðslu-
jöfra tískuheimsins eða hugmyndafræöinga
kvenfjandsamlegra afla. Þekking á hug-
myndaheimi annars fólks, á fordómunt
þess, á því hvernig viðhorf þess til annarra
mótast, veitir okkur svigrúm til að hafa þau
áhrif sem við kjósum sjálfar, vera metnar
eins og við viljum sjálfar. Um leið frelsar sú
þekking okkur undan því að dænta aðra
eftir eigin fordómum.
Ég er blessunarlega sannfærð um að ef líf
okkar er innihaldsríkt, ef við losum okkur
sjálfar undan fordómum, ef verkefni dags-
ins og lífsmarkmið veita lífi okkar fyllingu,
þá hafa fyrirbæri eins og tíska og klæðnað-
ur harla lítið gildi í sjálfu sér.
Hildur Jónsdóttir.
viö skulum ævinlega láta plata okkur svona
í einni eða annarri mynd. En þannig virð-
umst við vera mannfólkið, flest meira eða
minna veik fyrir því hvernig við lítum út og
hvernig við föllum inn í umhverfið.
Reyndar finnst mér að okkur eigi ekki að
vera alveg sama um útlitið og held að ef
okkur væri alveg sama um það værum við í
meira lagi hirðulaus. Við værum jafnvel
hirðulaus í öðrum málum líka, og það sam-
ræmist illa hugmyndum mínum um bar-
áttufólk.
í sannleika sagt er ég ekki mjög umburð-
arlynd þegar ósnyrtimennska eða hirðu-
leysi er annars vegar. Þannig hefur mér t.d.
fundist fólk, sem varla þrífur sig eða hefur
upp um sig fötin minna traustvekjandi til
átaka. Á köflum gengur þó út yfir allan
þjófabálk smámunasemi mín í þessum efn-
um, því að eitt af því sem fer alveg voða-
lega í taugarnar á mér eru illa burstaðir
skór. Ég á þannig í hreinum vandræðum
með að dæma ekki alveg á stundinni úr leik
þá sem eru í óburstuðum skóm. Svona get-
ur nú innrætið sagt til sín á mismunandi
vegu. Þetta er ekkert gamanmál. Og senni-
lega verð ég að taka á þessum vanda með
einhverjum hætti, því að með breyttum
þjóðfélagsháttum fer þeim ört fjölgandi
sem ganga um í óburstuðum skóm. Bless-
aðar konurnar eru að því virðist alveg
hættar að sinna því hlutverki sínu að bursta
skóna fyrir tjölskylduna.
En svo við víkjum aftur að tískunni. Ekki
var ég fyrr vaxin úr grasi, en ég fór að hafa
áhuga á útliti mínu. Mér var þannig mjög
mikil ömun að því hvað ég varð alltaf
freknótt á sama tíma og aðrir urðu brúnir
og fallegir. Þið takið eftir orðavalinu, það
kom alveg ósjálfrátt - „brúnir og fallegir".
Það er nefnilega í tísku, og hefur nokkuð
lengi þótt fallegt þegar bleiknefir verða
brúnir. Þetta verður þó að vera ákveðinn
tónn, ekki of dökkur. Að vera svartur er