Vera - 01.05.1983, Page 22

finnst þetta þó sannarlega vera mál sem kemur öllum
foreldrum viö.
Ástæðurnar fyrir því að Kvennaíramboðið hefur svo
eindregið lagst gegn núverandi rekstri leiktækja- og
spilakassasala eru margvíslegar og mun hér að neðan
verða leitast við að skýra þær.
Lœrum af mistökum annarra
Þrátt fyrir greiðar samgöngur nútímans hefur smæð
okkar og einangrun tafið umfang og útbreiðslu ýmissa
félagslegra vandamála sem myndast í kjölfar firringar í
nútíma þjóðfélögum og sem má finna í nágrannalöndum
okkar. Petta veitir okkur þá sérstöðu að geta lært af
reynslu og mistökum annars staðar frá og á þann hátt
getum við spornað gegn óheillavænlegri þróun með fyr-
irbyggjandi aðgerðum. Að sjálfsögðu verður vilji að vera
fyrir hendi og mannleg verðmæti látin sitja í fyrirrúmi
fyrir fjárplógsstarfsemi. Leiktækjasalir eru glöggt dæmi
um slíka starfsemi, þar sem mannleg verðmæti eru ekki í
hávegum höfð heldur gróðasjónarmið og skammtíma-
lausn á tómstundaiðju til handa unglingum látin ráða.
Það hefur sýnt sig á hinum Norðurlöndunum að reynsla
af slíkum leiktækjum og peningakössum er mjög slæm.
Tölvu-spilafíkn
Hverjir eru þá hinir neikvæðu þættir sem hér er um að
ræða? Ýmsir þeirra sem stunda þá iöju að spila á um-
rædda kassa verða gripnir algjörri spilafíkn, þ. e. óvið-
ráðanlegri þörf til að halda áfram að spila og eru mörg
dæmi þess að fólk hafi spilað burt aleigu sinni. Virðist
þetta einkum eiga við þá sem hafa minna hlutverki að
gegna í þjóðfélaginu, svo sem unglinga og gamalmenni. í
kjölfar þessa leiðast unglingar oft á tíðum út í afbrot til
að geta fjármagnað og fullnægt spilafíkn sinni. í Svíþjóð
eru meira að segja til dæmi um að unglingspiltar hafi
stundað vændi, spilamennskunnar vegna.
Fylgikvillar
Hér á landi er nú þegar farið að bera á afbrotum
meðal unglinga í fjáröflunarskyni. í þessu sambandi.
Þegar unglingar leiðast út í afbrot til að fjármagna tóm-
stundaiðju sína, má segja að eitthvað sé bogið við þá
iðju. Fylgikvillarnir í þessu sambandi eru margvíslegir og
má þar nefna sljóleika sent leiðir til skertrar ábyrgðartil-
finningar og verðmætamats, sem hefur aftur bein áhrif á
félagslegan þroska einstaklingsins.
Pípandi járntól
Rétt er að benda á aö leikir sem þessir kalla ekki á
mannleg samskipti, heldur stendur einstaklingurinn einn
frammi fyrir pípandi járntóli og útilokar sig frá umheim-
inum til þess eins að safna stigum og vinningum í stríðs-
leiknum. Flestir þessara leikja ganga einmitt út á eltinga-
leik upp á líf og dauða, þ. e. að forðast það að verða
skotinn niöur eða að skjóta niður. Ennfremur hefur bor-
ið á því hér á landi að börn og ungiingar sent áður sinntu
skólagöngu reglulega taka upp á því að skrópa og fara
þess í stað í ,,leiktækjabúllurnar“.
Skortur á tilboðum ræður ferðinni
Leiktækjasalirnir/sjoppurnar geta vart talist sérlega
heppilegir né uppbyggilegir samkomustaðir fyrir börn og
unglinga. í dag er það þó vafalaust skortur á öörum
tilboðum og möguleikum sem stuðlar að því að beina
þeim inn á þessa staöi. Á þessum stöðum fer ekki fram
nein önnur starfsemi ætluö unglingum og engir ábyrgir
aðilar eru til staðar aðrir en þeir sent ciga gróðasjónar-
miða að gæta.
Skaðleg hliðarstarfsemi
Reynsla hinna Norðurlandanna sýnir aldráttarlaust
fram á, að í tengslum við þessa staði fer oft l'ram ýntis-
konar ólögleg starfsemi. Vímuefnasala og neysla víntu-
efna, kaup og sala á þýfi, vændi og margt fleira fer þarna
fram sem getur vart talist til uppbyggilegrar starfsemi og
áhugaverð til eftirbreytni. Hér í Reykjavík er nú þegar
farið að bera á miður heppilegri hliðarstarfsemi í tengsl-
um við leiktækja- og spilasali. Þó saga leiktækjasala hér á
landi sé ekki löng hefur samt einum þeirra þegar verið
lokað sökum óæskilegrar starfsemi og slæmra áhrifa á
fjölda unglinga. Vert er að benda á í þessu sambandi, að
frá því að fyrstu kvartanirnar fóru að berast og þar til
staðnum var lokað liðu nær tvö ár og ekki þarf að fjöl-
yrða um það hér hvað tvö ár geta verið mikilvæg í
þroskaferli unglings.
Sumir benda á að hert eftirlit og bættur aðbúnaöur á
stöðunum hindri þessa óæskilegu hliðarstarfsemi. Viö í
Kvennafrantboðinu teljum það engan veginn leysa vand-
ann og viljum þess í stað leita nýrra leiða.