Vera - 01.05.1983, Blaðsíða 37

I

ÚÐUN
GARÐA
Þegar Kvennaframboðid í Reykjavík vunn
að mótun stefnuskrár fyrir borgarstjórnar-
kosningarnar í fyrra bar mörg og merkileg
mál á góma. Eitt þeirra var um úðun garða
og þótti brýnt að eitthvað yrði gert til að
sporna við þeirri ofnotkun á garðúðun sem
hér tíðkast. Var rœtt um að þetta vœri mál
sem þyrfti að frœða almenning um og vekja
til umhugsunar.
A fundi heilbrigðisnefndar Reykjavíkur-
borgar 18. mars sl. var þetta mál tekið upp
af Katrínu Fjeldsted formanni nefndarinn-
ar. Akveðið var að reyna að takmarka
flutninga á eitrinu um götur borgarinnar, en
þessir flutningar eru í tonnavís á herju vori.
Gtiðrún Kristinsdóttir varafulltrúi Kvenna-
framboðsins í Heilbrigðisnefnd barfram til-
lögu á þessum fundi um að gefinn yrði út
upplýsingabœklingur um úðun garða og var
tillagan samþykkt. Hafi fengist fé til útgáfu
bæklingsins œtti hann að koma út um svip-
að leyti og þetta blað.
VERA hafði samband við Sigurgeir
Olafsson plöntusjúkdómafræðing, starfs-
mann Rannsóknarstofnunar landbúnaðar-
ins. Hann á einnig sæti í eiturefnanefnd,
sem starfar á vegum Heilbrigöis- og trygg-
ingamálaráðuneytisins. Við spurðum hann
fyrst um það í hverra höndum úðunin væri:
,,Ö1I eitur sem flutt eru inn eru skráö og
flokkuð af eiturefnaneínd. Skordýraeitur
eru flokkuð í fjóra flokka, X, A, B, C og
er X flokkurinn lang hættulegastur, síðan
A og næst B, en efni í C flokki hættu-
ntinnst. Pað efni sem aðallega hefur verið
notað hér á landi er Parathion og er það í X
tlokki. Einungis þeir sent hafa sérstök skír-
teini til úðunar, sem gefið er út af lögreglu-
stjóra og sýslumönnum, samkvæmt heimild
eiturefnanefndar, mega úða eitri úr hættu-
flokkum X og A. Aðeins garðyrkjumenn
mega úða fyrir almenning og þeir starfs-
menn þeirra sem einnig eru handhafar
þessara skírteina.
Óblandað Parathion er mjög hættulegt
efni en eiturefnanefnd hefur ekki talið
önnur efni koma að sama gagni. Ég vil taka
það fram að þessu efni er aldrei úðað á
garða nema í mjög þynntri lausn. Erlendis
eru gjarnan notuð önnur hættuminni el'ni
en þau hafa ekki reynst eins vel hér, trúlega
vegna þess hve kalt er hér á landi, en
verkun þessara efna er háö hitastigi.'1
— Fyrir hverju er verið aö úða?
,,Það er fyrst og fremst veriö að úða gegn
skógarmaðki og blaðlús. Fjöldi skógar-
maðka er ýmsu háður. t. d. því hve mikið
hefur verið af honum árið áður og hvernig
veturinn hefur verið. Egg skógarmaðksins
liggja í dvala yfir veturinn og þau þola illa
umhleypinga. Síðasta sumar var mikið af
skógarmaðki því veturinn þar á undan var
kaldur. Fyrir blaðlúsina er hitastigið afger-
andi, en hún fjölgar sér yfir sumarið. Árið
1980 var sumarið gott og mikið urn blaðlús
eins og margir muna."
Úðttn í hófi
— Er nauðsynlegt að úða?
„Ekki eins og gert hefur verið. Núna er
bara úðað eftir almanakinu en ekki eftir
þörl' hverju sinni. Pó er erfitt að segja til um
hvort úðun sé nauðsynleg eða ekki, til þess
að skera úr um það þyrfti að sleppa úðun
alveg í a.m.k. 5 ár. Ég hef tekið þá stefnu
að segja „notkun í hófi". Samt skil ég þá
vel sem ekki þora að sleppa úðun. Það er
erfitt að rækta plöntur hérna og fólki þykir
vænt um garðana sína. Það má þó benda á
eina aðferð sem töluvert hefur rutt sér til
rúrns að undaníörnu. en það er vetrarúð-
unin. Egg blaðlúsar og skógarmaðks eru á
stofninum og er hægt að úða trén að vetri
eða vori áður en brum fara að þrútna. Þetta
er gert með mjög hættulitlu efni. Akidan,
sem fæst hjá Sölufélagi garðyrkjumanna og
geta garðeigendur meðhöndlað það sjálfir.
Þegar þessi úðun fer frarn eru engir fuglar
komnir, en mörgum þykir eftirsjá af þeini
fuglum sem fælast úr görðunt við sumarúð-
un. Ég vil líka taka það fram að úðun þarf
helst að fara fram í logni því annars getur
eitrið lent á matjurtum eða á trjám í næstu
görðum. Það eru nefnilega ekki allir sem
vilja úðun og á hver að geta ráðið slíku
sjálfur en ekki vera neyddur til þess af ná-
grönnum."
Ýmislegt hægt að gera sjálf(ur)
„Oft á tíðum getur fólk fylgst sjálft með
gróðri í görðum sínum, einkum þar sem eru
fá tré og lágvaxinn runnagróður. Það ntá
tína maðkana í burtu eða jafnvel úða með
vatni. Oþarfi er að rjúka upp til handa og
fóta sjáist ein og ein lús eða maðkur. Dugi
37 p