Vera - 01.10.1989, Blaðsíða 14

ÞORLEIFSDOTÍIR
Viðtalið við Þórhildi Þorleifsdóttur birtist í Nýju lífi árið 1984
og þar sagði hún eitthvað á þá leið að þó hún væri mjög önnum
kafin kona þá hefði hún ekki sektarkennd gagnvart börnum sín-
um. Þar að auki hefðu börn bara gott af því að vera stöku sinn-
um óhamingjusöm. En hver voru viðbrögð fólks við þessum
djörfu yfirlýsingum?
,,Þau voru dálítið stuðandi fyrir mig. Það voru mjög margar konur
sem brugðust við þessum orðum og það gerist jafnvel enn þann
dag í dag að konur minnast á þetta við mig. Svo mikið kemur
það konum á óvart að einhver sem er með stórt heimili, mörg
börn og krefjandi vinnu skuli gefa slíka yfirlýsingu. Það skemmti-
lega var að flestum þeirra fannst gott að ég skyldi segja þetta en
þó bættu margar við, ,,þó ég viti náttúrulega að þú meinar þetta
ekki“.“
En gerði hún það? „Eflaust var þetta að hluta til kokhreysti eða
sjálfsvörn. Maður verður að verjast þegar ekkert val er fyrir
hendi. Hluti af vörninni er að sigrast á samviskubitinu og auð-
vitað tekst okkur mörgum það að einhverju leyti. Sérstaklega ef
við erum sáttar við það starf sem við sinnum. Engu að sxður þá
stend ég á því sem ég sagði. Ég held að nútímahugmyndir um
hamingjuna séu mörgum þungar í skauti og oft á tíðum mikill
skaðvaldur í hjónaböndum. Það er alltaf dregin upp mynd af
hinni hamingjusömu fjölskyldu og okkur er stillt upp andspænis
glansmynd af því lífi sem við eigum að lifa. Þegar líf okkar geng-
ur svo ekki upp samkvæmt þessari forskrift, þá fáum við sektar-
kennd. Ef við missum stjóm á skapi okkar, þá fáum við sektarkennd
af því við getum ekki höndlað allar aðstæður eins og ekkert sé.
Það er mjög mikil byrði á fólki að halda að allt sé í himnalagi
hjá öðrum en þeim sjálfum. Fólk viðurkennir ekki erfiðleika og
jafnvel tímabundna óhamingju sem fylgifiska lífsins. Okkur er
nefnilega talin trú um að það eigi bara að vera auðvelt að lifa en
ekki líka flókið, tímafrekt og jafnvel á stundum þreytandi."
Albínu finnst sektarkenndin aukast með aldrinum, kannast
Þórhildur við það?, Já en það á sér auðvitað ýmsar skýringar eins
og t.d. þá að það er auðveldara að skipuleggja sig og halda deg-
inum í skorðum meðan börnin eru lítil. Allur rekstur heimilis er
miklu flóknari þegar börnin eru öll á skólaaldri heldur en þegar
þau eru á dagvistaraldri. Þegar börnin stækka taka þau ákvarðanir
sjálf sem stangast kannski á við það sem maður sjálfur ætlar sér.
Heimur þeirra verður víðari og flóknari og þau þurfa meiri hjálp
en áður. Ef eitthvað gengur svo ekki upp í fjölskyldunni þá held
ég að það íþyngi konum meir en körlum því okkur finnst þetta
alltaf vera á okkar ábyrgð."
isg.
lifa í stöðugri sektarkennd. Maður
verður einhvers staðar að standa við
þetta val og í því finnst mér ég finna
og sjá mikla erfiðleika hjá konum. Ef
þær velja þá velja þær oft ekki nema
með hálfum hug og þær eru alltaf að
velta erfiðleikunum fyrir sér — maður
getur kannski sagt að þær séu í hálf-
gerðum vælugangi með þetta. Auð-
vitað er þetta erfitt, það vita allir sem
hafa staðið í þessum sporum, en það
hjálpar ekkert að velta sér upp úr því.
Konur eiga stundum svolítið erfitt
með að láta sig hafa það og að því
leytinu eru þær dálítið frábrugðnar
karlmönnum. Ef konur vilja standa
við sitt val þá verða þær að vera
dálítið harðar við sjálfar sig. Ef þær
eru í sambúð þá krefst nútímalíf
bæði mikillar samvinnu og eins þess
að fast skipulag sé á hlutunum þann-
ig að þetta komi allt heim og saman.
Og þar eru konur oft alltof linar. Þær
reyna að halda einhverju fyrir-
komulagi og fá jafnvel sambúðar-
aðilann með sér í það en svo gengur
það kannski ekki eins og þær vilja og
þá gefast þær hreinlega upp. Stundum
er það vegna þess að þær taka verk-
efnin og ábyrgðina yfir of snemma og
fyrr en varir eru þær búnar að kaffæra
sig í vinnu og eru að reyna að leysa
„Konur velja oft
ekki nema með
hólfum hug og þœr
eru alltaf að velta
erfiðleikunum fyrir
sér - maður getur
kannski sagt að
þœr séu í hálf-
gerðum vœlugangi
með þetta. Auð-
vitað er þetta erfitt
en það hjálpar
ekkert að velta sér
upp úr því.“
öll hlutverkin í einu. Álagið verður
einfaldlega allt of mikið. Og þó hlut-
verk kynjanna hafi eitthvað breyst þá
held ég samt að sú breyting sé mjög
orðum aukin. Á ákveðnu tímabili
getur verið að fólk sinni heimilis-
verkunum nokkuð jafnt, t.d. meðan
báðir aðilar eru í námi, en með at-
vinnuþátttöku beggja og hefðbundnu
fjölskyldulífi þá held ég að þetta falli
allt mjög auðveldlega í gamla formið
aftur.
En finnst þér konur þó of tilbúnar
til að láta í minni pokann og ekki
gera nógu ákveönar kröfur til
sambýlismanna sinna?
Auðvitað gera sumar konur það og oft
endar það jafnvel með skilnaði og
ýmiss konar erfiðleikum og álagi. Oft
á tíðum er það líka þannig að konur
hafa ákveðnar hugmyndir úr sínu
uppeldi um það hvernig heimilislíf
eigi að líta út þó svo þær sjálfar lifi í
allt, allt öðrum raunveruleika. Þær
geta verið með ákveðnar hugmyndir
um að það eigi að taka til um helgar,
það á að gera hitt og þetta og svo fer
þeim að líöa illa út af því sem þeim
finnst að eigi að gera en er ekki gert.
Málið er kannski það að stundum er
allt í lagi þó að það sé ekkert gert. Það
getur hugsanlega beðið í þrjár vikur
að taka til án þess að nokkuð gerist
nema þá það að konan verður sjálf
örg út af því og lætur það stjórna
líðan sinni alit of mikið. Þessir hlutir
ættu ekki að skipta hana svona miklu
máli miðað við það að hún er búin að
velja allt, allt annað. Konur eiga oft
erfitt með að segja við sjálfar sig. „Allt
í lagi. Ég er búin að velja og það verð-
ur bara að hafa það þó það líti svona
og svona út heima hjá mér. Það þýðir
ekkert að hugsa um það.“ Og svo
þurfa þær raunverulega að hætta að
hugsa um það.
Konum hœttir sem sagt til aö
standa ekki viö þaö sem þœr
velja?
Já og það getur auðvitað verið mjög
erfitt að gera það. Það er nokkuð sem
maður getur ekki gert nema vinna
ákveðið með það og þess vegna er
það sem margar konur gefast upp á
þessu. Ef manneskjan tekur einhverja
ákvörðun og ætlar virkilega að láta
slag standa þá getur það kostað eitt-
hvað á heimavelli a.m.k. til að byrja
með. Annað hvort neikvæðni ann-
arra, sem hún verður þá að þola, og
líka beinhart að hún þurfi að leggja á
sig aukið erfiði bæði andlegt og
14