Vera - 01.10.1989, Blaðsíða 26

um sínum við annað fólk, hvort sem
um er að ræða eiginmenn, foreldra,
börn eða elskhuga.
Meöferð fyrir konur
Edna I. Rawlings og Dianne K. Cart-
er ritstýrðu mjög ítarlegri bók um
meðferð fyrir konur, „Psychothera-
py for Women", sem út kom árið
1977. Þær skipta sálfræðilegri með-
ferð í þrjá flokka. I fyrsta lagi er hefð-
bundin meðferð eins og hún hafði
verið stunduð fram yfir 1970 og er
víða enn. Þessi hefðbundna meðferð
fól f sér kynferðislegt misrétti eins og
að ofan greinir. Hinir tveir flokkarn-
ir eru meðferð án kynferðislegs mis-
réttis (non-sexist) og feminisk
meðferð. Tvær síðarnefndu stefnurn-
ar eiga ýmislegt fleira sameiginlegt en
að stuðla að jafnræði með körlum og
konum. Þær ganga báðar út frá því að
í eðli sínu geti kynin verið ólík, en
þessi mismunur er látinn liggja á
milli hluta, vegna þess að félagsmót-
un umhverfisins hefur svo mikil áhrif
á hegðun okkar. Þess vegna er skjól-
stæðingunum látið eftir að setja sér
sín eigin markmið án þess að þar sé
stuðst við menningarbundin kynhlut-
verk í skjóli líffræðilegs mismunar,
sem harla oft styðst ekki við nein rök.
Feministar líða hvorki vald dulúðar
né drottnunar gagnvart skjólstæðing-
um. Þeir krefjast jafnræðis í per-
sónulegum tengslum milli fólks, t.d.
milli þeirrar manneskju sem leitar sér
GAMLAR VERUR ELDAST EKKI
„VERA" FRÁ UPPHAFI - ALLS 40 BLÖÐ -
FÁANLEG FYRIR AÐEINS EINA FIMM
ÞÚSUND KONU!
EINSTÖK BLÖÐ EINNIG FÁANLEG Á GAMLA
VERÐINU.
VERA
Sími: 22188.
Gi*æðum landið
- g'eymiim fé
IBUNAÐARBANKI
ÍSLANDS
sálfræðilegrar meðferðar og þess ein-
staklings sem hana stundar. Femin-
ismi gengur út frá því að misrétti ríki
og felur í sér kröfu um að karlar og
konur hafi jöfn tækifæri til valds, bæði
persónulega og í pólitískum og efna-
hagslegum skilningi. Þetta þýðir til
dæmis að sú manneskja sem stundar
feminiska meðferð gerir mikið af því
að útskýra fyrir skjólstæðingi sínum
tilgang þess sem gert er. Einnig hefur
skjólstæðingurinn eins mikið val og
hægt er og vald yfir því sem fram fer.
Rawlings og Carter bera mjög ítarlega
saman feminiska meðferð og meðferð
án kynjamisréttis. Þær forðast að legg-
ja mat á það hvor sé betri, en benda
þó á að þessar áherslur eigi mis-
munandi vel við eftir því hver
skjólstæðingurinn sé. Feminisk með-
ferð eigi við konu sem er ósátt við
þröngan ramma menningarbundins
hlutverks síns sem konu og er að
leita annarra möguleika. Hin leiðin
eigi betur við þegar feminismi sé ógn-
andi fyrir konuna.
Það er margt annað áhugavert sem
Rawlings og Carter gera skil í bók
sinni. Ég get ekki látið hjá líða að
nefna umfjöllun þeirra um það hver
geti stundað feminiska meðferð, sem
er mjög umdeilt atriði. Þær telja að
sjálfsögðu skilyrði að vera feministi,
en kunnátta, reynsla og hæfileikar til
meðferðar ásamt áhuga á hugmynda-
fræði feminista skipti meira máli en
formlegar prófgráður. Aðeins konur
geta verið fyrirmyndir fyrir þær
konur sem leita sér meðferðar, en þær
hafna ekki þeim möguleika að karlar
geti stundað feminiska meðferð.
Chesler (1972) er aftur á móti þeirr-
ar skoðunar að karlar eigi ekki að
stunda meðferð á konum vegna þess
ójafnvægis sem er í völdum karla og
kvenna í vestrænum samfélögum.
Rawlings og Carter telja þetta of
miklar öfgar, því jafnréttissinnaðir
karlar sem séu kunnugir vandamálum
kvenna séu færir um meðferð til
handa konum. Þeir séu jafnvel betri
en konur sem ekki séu jafnréttissinn-
aðar, og einnig ef kona sem þarfnast
meðferðar vantreystir öðrum konum.
Þetta eru þó undantekningar frá
þeirri meginreglu að betra sé að
konur séu í meðferð hjá konum, og
þær fjalla ýtarlega um það hvenær
konur ættu ekki að vera í meðferð hjá
körlum.
Það eru mörg viðfangsefni í kvenna-
sálfræði sem ekki hafa verið nefnd í
þessari grein, svo sem persónuleika-
kenningar og rannsóknir. Ég hef
áhuga á að draga smám saman fleira
fram í dagsljósið, einkum ef ég fæ góð
viðbrögð við þessu efni.
Akureyri 17. júlí, 1989-
Valgerður Magnúsdóttir
sálfræðingur.
Heimildir:
Brodsky, A.M. og Hare-Mustin, R.T. ritstj.
(1980). Women and Psychotherapy: An
Assessment of Research and Practice. New
York. The Guilford Press.
Broverman, I.K., Broverman, D.M., Clark-
son, F.E., Rosenkrantz, P.S. og Vogel, S.R.
(1970). Sex Role Stereotypes and Clinical
Judgements of Mental Health. Journal of
Consulting and Clinical Psychology: 34,
1, 1-7.
Chesler, P (1973). Women and Madness.
New York. Avon Books.
Rawlings, E.I. og Carter, D.K. (1977).
Psychotherapy for Women: Treatment
Toward Equality. Springfield, III., Charles
C. Thomas.
Sturdivant, S. (1980). Therapy with Wom-
en: A Feminist Philosophy of Treatment.
New York, Springer Publishing Company.
Gildismat í feminiskri meöferð.
1. Staöa kvenna er lakari en karla vegna þess aö konur hafa minni
pólitísk og efnahagsleg völd en karlar.
2. Sá sem stundar feminiska meöferö skilgreinir ekki skjólstœöing
sinn eftir stétt hennar.
3. Flelsta ástœöa fyrir andlegum sjúkdómum kvenna er félags-
leg en ekki persónuleg.
4. Þaö firrir konuna ekki ábyrgö þótt áhersla sé fyrst og fremst á
streituvalda umhverfisins.
5. Feminisk meöferöeríandstööu viö þau markmiöaö laga konuraö
félaglegum aöstœöum. Markmiöiö eru þjóöfélagslegar breytingar.
6. Aörar konur eru ekki óvinurinn.
7. Karlar eru heldur ekki óvinurinn.
8. Konur þurfa aö öölast efnahagslegt og sálrœnt sjálfrœöi.
9. Vinátta, ást og sambúö eiga aö byggja á tengslum meö jöfnum
þersónulegum völdum.
10. Helsti mismunurí kynbundinni hegöun veröur aö hverfa, til þessaö
útrýma óhagstœöum vœntingum til karla og kvenna og
óhollum staöalímyndum.
26
(Rov/lings og Carter bls. 54-58. Útdráttur.)