Vera - 01.06.1993, Page 37

SÖGUPRÁÐUR, 2. KAFLI
ÁSTA ÓLAFSDÓTTIR
dyrnar stóð svartur maður; hár
°g þrekvaxinn negri í ljósum
frakka.
'Gódan dag, hefur þú tíma? Við
saman augnablik?
Jórunn horfði á hann og gleymdi
að svara.
-Eg er erlendur námsmaður
“Sra íslensku. Það er mjög dýrt
að vera námsmaður á íslandi.
Eg selja hluti svo ég geta verið
lengur á íslandi. Þessir hlutir
eru frá mitt heimalandi. Vilt þú
kaupa eitthvað af mér? Ekki
dýrt. Fallegar gjaflr.
Hann var búinn að setja stóra
tösku á gólflð á milli þeirra og
byijaði nú að tina upp úr henni.
•Jórunn var ráðvillt en opnaði
öyrnar meira fyrir kurteisi sakir
°g tók að skoða með honum ofan
1 töskuna sem hann að lokum
sturtaði úr á gólflð. Þarna lágu
styttur og sleifar og ker, bogar og
örvar, göngustaflr og armbönd.
'Þú hjálpa mér læra íslensku og
ég gefa þér einn hlut. Hvað þú
langa mest í? Þú velja.
Jórunn starði upp til hávaxins
negrans og síðan á dótið á gólf-
inu, hlýddi og benti skjálfhent á
sleif.
Negrinn tók upp boga og tvær
örvar og rétti henni. Nú þú eiga
þetta og bara borga mér pínulít-
ið peninga.
Jórunn áttaði sig og sótti hik-
andi veskið sitt og tók upp þá
úpphæð sem hann nefndi og
rétti honum.
-Þú amma mín. Seinna ég koma
°g kenna þér skjóta með boga,
Sagði hann og brosti elskulega til
hennar.
'Þú segja mér hvar ég fara upp?
Jórunn gekk með honum fyrir
hornið og benti honum á lyftuna
°g horíði svo á hann hverfa inn í
hana með töskuna sína.
Skyndilega fann hún að einhver
stóð íyrir aftan hana. Áður en
henni tókst að snúa sér við var
tekið undir handlegg hennar við
°lnboga og sterk, vond ilmvatns-
stækja sveif í kringum hana.
'Þú kemur í kvöld, er það ekki
Jórunn? var sagt rámri, dimmri
hvenmannsröddu.
Þetta var Guðmunda. Hún var
sveitungi Jórunnar. Uppalin
úokkrum bæjum innar í flrðin-
úm. Báðar höíðu þær fluttst
úngar inn í kaupstaðinn og búið
Par ásamt eiginmönnum og
hörnum sitthvoru megin við
'újólkurbúðina. Nú voru þær
löngu orðnar ekkjur og bjuggu
nú sitthvoru megin við gos-
hfykkjasjálfsalann á annarri
hseð í þessu húsi aldraðra.
Jórunn kváði og kom af fjöll-
úm.
'Gg hvert ætli ég fari svo sem,
sagði hún önug.
Guðmunda togaði hana með
sér inn um opnar dyrnar á íbúð
Jórunnar og ýtti henni niður í
stólinn um leið og hún með leik-
rænum tilburðum sýndi með
svip og látbragði að eitthvað
mikið væri í bígerð. Hún var
nærri sest ofan á lítinn rósavönd
sem lá í sófanum. Hún tók hann
upp og lét á borðið. Á meðan
notaði Jórunn tækifærið til þess
að lauma boga og örvum undir
stólinn sinn svo lítið bæri á.
Guðmunda sveigði sig niður í
sófann, krosslagði langar og
grannar fætur sínar hægt og
tígulega. Hún stillti naglalökk-
uðum fingrum upp á hnéð og
teygði höfuðið til Jórunnar.
-Hann Grimur Sigurðsson á að
syngja uppi í kvöld, sagði hún og
dró höfuðið íbyggin aftur á bak
og blikkaði eftirvæntingarfullum
augum sínum ótt og títt í átt til
Jórunnar.
Jórunn horfði á hana án þess
að skilja hvað hún væri að fara.
-Hann Grimur, sonarsonur hans
séra Gríms á Breiðanúpsstað
syngur uppi í samkomusalnum
á kvöldvökunni í kvöld. Hann er
heimsfrægur tenór og búinn að
syngja bókstaflega út um allt,
hrópaði Guðmunda næstum því
með djúpri rödd sinni og þóttist
hneyksluð á fávisku Jórunnar.
Svo hló hún rámum hlátri .
-Láttu ekki eins og þú vitir ekki
hver hann er. Hann fermdi þig
nú hann Grímur afl hans og ég
man vel hvað hann hélt mikið
upp á þig, það var nú bara ekki
eðlilegt, stríddi hún Jórunni.
Jórunn stífnaði upp og um
hana fór hrollur sem hún gætti
vel að Guðmunda tæki ekki eftir.
-Hann, tautaði hún skelkuð.
Guðmunda horfði spennt á Jór-
unni.
-Nú kemur þú á kvöldvökuna í
kvöld. Ég gæti sem best trúað að
hann séra Grímur verði þarna
líka. Vertu í rauðskræpóttu
blússunnni sem hún Ólöf gaf
þér í jólagjöf. Hún fer áreiðan-
lega ægilega vel við svarta plíser-
aða pilsið þitt. Kvöldvakan hefst
eftir fréttir í sjónvarpinu. Hvað
segirðu um þetta? Ég kem og
næ í þig og við verðum samferða
upp. Þú verður að koma upp og
hlusta. Þú getur nú ekki verið
þekkt fyrir annað.
Guðmunda stóð upp, öll
geislandi af tilhlökkun, lyfti að-
eins undir hárið að aftan og við
eyrun og gekk út um opnar
dyrnar um leið og hún endurtók
að hún kæmi við eftir fréttir.
- Almáttugur, hrópaði Jórunn
um leið og hún sá dyrnar standa
upp á gátt. Hún ílýtti sér að tví-
læsa og festa öryggiskeðjuna.
Á leiðinni tilbaka kom hún
auga á rósavöndinn á borðinu.
Hún vafraði inn í svefnherbergið
og fann þar útskorinn krist-
alsvasa á kommóðunni, faldan
innan um fjölskyldumyndirnar.
Hún gekk með hann fram í eld-
hús og skrúfaði frá krananum.
Hljóðið í vatnsbununni var seið-
andi eins og hópur ungling-
aradda að fara með trúarjátn-
inguna. Hún horfði á bununa og
fann minningar koma úr öllum
áttum, eða komu þær allar úr
vatnsbununni?
Hún fann hann stara á sig á
meðan hún þuldi úr kverinu.
Hann horfði á hana alla með
galopin augun og blakandi nasa-
vængi og hún var ekki einusinni
fermd. Hún fann til skelfingar og
var að þvi komin að æpa til þess
að yflrgnæfa næstu minninga-
brot.
Þá heyrðist langdregið rop frá
vaskinum.
Hún sá vasann í hendi sér og
fylltl hann af vatni og skrúfaði
fyrir. Hún fann að vatnið ætlaði
að neyða hana til þess að rifja
upp fermingardaginn þegar
hann... Hún hristi sig alla, leit
hvasst á vatnið í vasanum og
hélt honum frá sér með báðum
höndum um leið og hún gekk
ákveðin út úr eldhúsinu. Hún
hrasaði við þröskuldinn.
Vasinn datt úr höndum henn-
ar á gólflð og brotnaði. Vatnið fór
út um allt. Jórunn beygði sig
niður til þess að tína upp gler-
brotin. Þau voru stór og höfðu
hvassar brúnir. Hún gætti þess
að skera sig ekki í flngurna og í
vatnspollinum á gólfinu sá hún
hann fyrir sér drekka kaffl eftir
ferminguna hennar og horfa á
hana svo hún skammaðist sín.
Henni stóð beygur af augum
hans og reyndi að bægja sýninni
frá sér. Tók upp stórt brot með
skörpum, beittum brúnum. í því
runnu minningarnar saman í
eina mynd. Allar urðu þær eitt
hræðilegt atvik sem geymdist í
kristalsbrotinu. Hún ákvað að
skila þessu atviki aftur.
í kvöld þegar hann mundi horfa
á hana skyldi hún koma í veg
fyrir það sem síðar gerðist. Hún
gekk með brotið að kommóðunni
og lagði það varlega ofan á dúk-
inn.
Hún opnaði næstneðstu
skúffuna. Þar lágu peysufötin
hennar. Það var á fermingardag-
inn sem hún klæddist peysuföt-
um í fyrsta sinn. Frá Jórunni
kom sársaukafullt andvarp.
Hún tók upp hvitt sterkjað
peysubijóstið, peysuna og silki-
slifsi og lagði á rúmið sitt. Síðan
tindi hún upp pils, svuntu og
undirpils. Silfurhnappurinn og
bijóstnælan voru í efstu skúff-
unni ásamt húfunni.
Hún fór úr kjólnum. Klæddi
sig síðan í peysufötin. Þau voru
löngu orðin of víð á hana þvi hún
hafði bæði grennst og minnkað
síðan hún bar þau síðast.
Hún fór inn á baðherbergið og
gerði slaufu á slifsið og festi með
bijóstnælu. Hún burstaði grátt,
stuttklippt hárið og reyndi að
láta liðina njóta sín. Síðan barð-
ist hún við að fá skotthúfuna til
að sitja rétt á höfðinu. Húfan
vildi ekki tofla heldur seig niður
þangað sem skúfurinn togaði
hana. Orðin þróttlaus í hand-
leggjunum gafst Jórunn upp og
festi húfuna niður eins og hún
sat. Þá hallaði húfan til hægri,
gagnstætt skúfnum sem togaði
húfuna niður til vinstri, þannig
að hólkurinn lá á höfðinu langt
fyrir ofan eyrað. Á meðan
glumdu kvöldfréttir sjónvarps-
ins niður af hæðinni fyrir ofan,
þar sem heyrnardaufur maður
bjó. Hún hlustaði, á meðan hún
púðraði á sér andlitið og fór í
svörtu hælaskóna.
Uppábúin peysufötum settist
hún í hægindastólinn sinn með
kristalsbrotið í kjöltu sér og beið.
Það hafði hvesst og vindurinn
gnauðaði.
Vilborg Dagbjartsdóttir spinn-
ur framhald í næstu Veru
Teikning: Sigurborg Stefánsdóttir
ÁSTA SPINNUR
SOGUÞRAÐ
Ásta Ólafsdóttir er myndllstarmaöur og
rithöfundur. Hún hefur gefiö út þrjár bœk-
ur: Pögnin sem stefndi í nýja átt, I asked
myself... og VatnsdropasafniÖ. Bœkur
Ástu sveiflast á milll þess aö vera IjóÖ,
sögur og myndir. Hún stundaöl fram-
haldsnám í myndllst í Hollandl, hefur
haldiö sýnlngar á íslandl og erlendls,
starfað viö Myndlista- og handíöaskól-
ann viö kennslu og bókavörslu og teklö
vlrkan þátt í starfsemi Nýlistasafnslns.
37