Vera - 01.06.1996, Qupperneq 11

►
I
%
Spegillinn hefurfylgt mannkyni frá alda ööli og
kemur víöa fyrir í sögum og ævintýrum. Vonda
drottningin í sögunni um Mjallhvíti greip á ör-
væntingarstundum til spegilsins til að fá fulf
vissu sína um það aö hún væri fegurst enn í
heimi hér. í sögu Oscars Wilde um Dorian Gray
eltist hann ekki en spegilmyndin afskræmdist
eftir því sem leið á lostafulla ævi hans.
Spegillinn getur einungis endurvarpaö því,
sem viö honum blasir, þótt þaö geti verið
þrengluö mynd ef í honum eru sprungur eða
þá aö yfiröorö hans sé íhvolft eöa kúþt eins
ogí spéspegli. Skemmtileg smásaga, „Speg-
ilmynd af ungum manni í jafnvægi", eftir
danska rithöfundinn Peter Höeg, segir frá
þeirri list aö gera hinn fullkomna spegil. Þar
segirfrá listakonu, sem í lendarklæði en með
hvíta bómullarklúta á höndum og fótum ligg-
ur dögum saman viö aö fullkomna risastóran
spegil og útkoman verður veraldarundur.
Notkun nútímamannsins á spegli er
margvísleg, allt frá fáfengileika yfir T dýpsta
raunsæi. En hvernig bregðumst viö við eigin
spegilmynd? Horfum við í spegil meö nei-
kvæöu eöa jákvæðu hugarfari? Viðbrögöin
hljóta einkum aö byggjast á eigin hugar-
ástandi og lífsskoðun, því að segir ekki ein-
hvers staöar að fegurðin sé í auga þess
sem horfir og hverjum þyki sinn fugl fagur,
þótt hann sé bæöi Ijótur og magur? Mér
finnst þaö lýsa líðan sem er fremur þung-
lyndisleg aö horfa í sþegil og túlka þaö sem
maöur sér sem vandamál. Ekki sízt þegar
verið er að ræða vandamál í þjóðfélagslegu
samhengi eins og til dæmis jafna stöðu
karla og kvenna. Það er nefnilega alveg Ijóst
í mínum huga að það er ekki við konur að
sakast hve lítil áhrif þær hafa í okkar þjóðfé-
lagi. Hvorki við hverja og eina né við konur í
heild. Það er skiljanlegt að karlar séu ekki
fúsir að láta af höndum það vald, sem þeir
hafa svo lengi haft.
Lengi framan af í jafnréttisbaráttu var
verkaskipting á heimilum lykill að lausninni,
sem sagt hver ætti að þvo upp og sjá um að
strauja. Það er ótrúlegt að upplifa það, að
ungar konur í dag séu enn á því um-
ræðuþlani. Ég hélt að mín kynslóð hefði tek-
ið þá umræðu svo rækilega fýrir, að engu
væri þar við að bæta, en kannski komum við
þeirri umræðu ekki nægilega vel til skila til
dætra okkar. Við trúðum því, að með því að
mennta okkur til jafns við pilta, stæðu okk-
ur allar dyr opnar. Við héldum að með því að
konurtækjustá hendurstörf, sem karlmenn
einir áður sinntu, stæði ekkert lengur í veg-
inum fyrir því að þjóðfélagiö nyti krafta
beggja kynja jafnt á öllum sviðum þjóðlífs-
ins. Sú varð þó ekki raunin, þótt vissulega
hafi mál þróast í rétta átt. Náms- og starfs-
val stúlkna hefur ekki breytzt eins og við átt-
um von á. Enn eru það hefðbundin umönn-
unar- og uppeldisstörf sem höfða til þeirra
umfram þlikksmíði og sjómennsku, svo að
það þlasir við að kynin eru í raun alls ekki
eins. Og er það ekki þara allt í lagi?
Þátttaka kvenna í stjórnmálum hér á
landi er ónóg að mínu mati og margra ann-
arra, sem gerum okkur grein fyrir því að jafn-
margar konur og karlar í okkar þjóðfélagi
hafa reynzlu og þekkingu fram að færa.
Samstarf karla og kvenna sem jafningja er
farsælasta leiðin til þess að færa okkur
fram til réttlátara þjóðfélags. Eðlileg sam-
skipti kynjanna hljóta að byggja á virðingu og
vináttu ef vel á að fara. Úr þvt að ekki duga
jafnréttislög til þess að konur takist á hend-
ur störf til jafns við karla, er ekki um annað
að ræða en að reyna að hafa áhrif á hugar-
far almennings. Þetta veit ég að Sjálfstæð-
ar konur ætla sér, þótt ég telji að þær taki
ekki réttan pól í hæðina. Mér er einnig Ijóst
að Kvennalistinn og Kvennaframboðið ætl-
uðu sér að hafa áhrif á viöhorf fólks.
Mín eigin afstaða hefur verið sú að kon-
urjafnt sem karlar ættu að taka þátt í stjórn-
málum á sömu forsendum og ég fullyrði, að
allar þær konur sem eru fulltrúar fyrir Sjálf-
stæðisflokkinn í sveitarstjórnum og á Al-
þingi hafi gert það. Þær hafa tekið þátt í
prófkjörum með öllum þeim átökum, sem
þar eiga sér stað. Hins vegar endurspeglast
það ekki nægilega T fjölda þeirra á fram-
boðslistum og T trúnaðar- og ábyrgðarstöð-
um og þvT þarf að breyta. Sjálfstæðar konur
telja að konur standi sjálfar T vegi fyrir því að
þær komist til áhrifa. Þetta er að mínu áliti
alrangt eins og fram hefur komið hér að
ofan. Gatan hefur hins vegar verið ótrúlega
grýtt og gangan löng. Það væri æskilegt að
sjálfstæðar konur slægjust í hóp með okkur
Sjálfstæðiskonum og við ynnum saman að
því að komast á leiðarenda. Þá er alveg
öruggt að afskræmd myndin af Dorian Gray
birtist ekki T speglinum.
álitmál