Vera - 01.12.1997, Blaðsíða 7

Agneta Stark flytur erindi sitt í
Norræna húsinu áöur en iandsfundur
Kvennalistans hófst.
gæti konum, bæði sem kjósendum og ein-
staklingum. Þessi markmið voru að konur
hefðu helming valdsins, jöfn laun á við
karla og afnám ofbeldis gagnvart konum
og börnum. Hvorki markmið né kröfur
Stuðningssokkanna voru róttækar í þeim
skilningi að stefnt væri að umbyltingu.
Þvert á móti voru kröfur þeirra vel innan
hins almenna ramma um réttlæti í borgara-
legu samfélagi. Stuðningssokkurnar
stefndu að því að sameina og virkja konur
sem fylgdu helstu meginstraumum
(mainstream) þjóðfélagsins. Þetta sjónar-
mið hefur verið nefnt „mainstreaming" eða
samþætting. Stuðningssokkurnar settu sér
það verkefni að styðja konur til frama á
sem flestum stöðum og þá ekki síst í stjórn-
málum hvar í flokki sem þær stæðu. Ann-
að verkefni var að móta dægurmálaum-
ræðuna með það fyrir augum að ná settum
markmiðum. Stuðningssokkurnar byggðu
upp óformlegt net kvenna unt alla Svíþjóð.
Netið náði til kvenna í verkalýðshreyfing-
unni, kvenna í stjórnsýslunni, kvenna í fjöl-
miðlum, kvenna í umönnunarstörfum,
kennslu og svona mætti lengi telja. A næstu
þremur árum náðu Stuðningssokkurnar að
koma mörgunt af sínunt baráttumálum á
framfæri. í skoðanakönnun sem gerð var
nokkru fyrir kosningarnar 1994 kom í ljós
að allt að fjörtíu prósent Svía gátu hugsað
sér að kjósa flokk Stuðningssokkanna ef
þær byðu fram sjálfstæðan lista í næstu
kosningum. Þegar til kom höfnuðu Stuðn-
ingssokkurnar þó framboðsleiðinni enda
brugðust flestir hinna hefðbundnu flokka
við hugsanlegri samkeppni með því að
grípa til aðgerða til þess að fjölga kven-
frambjóðendum sínum. Sænski Jafnaðar-
mannaflokkurinn ákvað t.d. að konur
skyldu skipa annað hvert sæti á framboðs-
lista flokksins. Jafnframt hét flokkurinn því
að kærnist hann í ríkisstjórn eftir kosning-
ar myndi hann tryggja að konur yrðu helm-
ingur ráðherra. Frjálslyndi flokkurinn og
Miðjuflokkurinn bættu einnig hlutfall
kvenna á framboðslistum sínum. Einungis í
íhaldsflokknum fjölgaði konum ekki á
framboðslistum. Kosningarnar fóru þannig
að Jafnaðarmannaflokkurinn bar sigur úr
býtum og Ingvar Carlsson varð forsætis-
ráðherra. Skömmu eftir kosningarnar hafði
Mona Sahlin, hinn nýi aðstoðarforsætis-
ráðherra Svíþjóðar, santband við Agnetu
Stark, eina af frumkvöðlum Stuðnings-
sokkanna, og bað hana að sinna verkefni
fyrir ríkisstjórnina sem miðaði að því að
gera samþættingu að raunveruleika í Sví-
þjóð. Agneta Starlc féllst á að taka að sér
verkefnið sem ráðgjafi samhliða starfi sínu
sem hagfræðiprófessor. Eitt af fyrstu verk-
Stuðningssokkurnar byggðu
upp óformlegt net kvenna um
alla Svíþjóð. Netiö náði til
kvenna í verkalýðshreyfing-
unni, kvenna í stjórnsýslunni,
kvenna í fjölmiðlum, kvenna í
umönnunarstörfum, kennslu og
svona mætti lengi telja.
efnurn Agnetu Stark var að skipuleggja
námskeið fyrir ráðherra ríkisstjórnarinnar
urn samþættingu og mikilvægi hennar.
Agneta Stark fékk til liðs við sig tölfræð-
inginn Birgitte Hedmann. Sarnan unnu þær
að tölfræðilegu fræðsluefni sem brá ljósi á
mismunandi aðstæður kynjanna í sænsku
samfélagi. Tilgangur þeirra var að láta töl-
urnar sýna hversdagslífið á hátt sem marg-
ir höfðu ekki áður hugleitt. Með hjálp töl-
fræðinnar færðu námskeiðshaldarar því
gamla sögu í nýjan búning og sögðu hana
fólki sent vant er að trúa tölurn. Hin kynj-
aða sýn á tölfræðlegar upplýsingar, kjör
karla og kvenna leiddi fram áþreifanlegar
staðreyndir um kynbundinn mismun sem
unnt var að bregðast við með stjórnvalds-
aðgerðum.
Jafnréttisnámskeið fyrir ráö-
herra, biskupa, rektora o.fl.
Á námskeiðinu, og á öðrum sem síðar hafa
verið haldin, var rík áhersla lögð á að öll-
urn sent kærnu að rekstri ríkisins bæri að
tileinka sér kynjaða sýn á öll mál hvort sem
þeim líkaði betur eða verr; kynjuð sýn ætti
að vera jafn sjálfsögð og t.d. kostnaðarút-
reikingar. Þar sem þetta markmið var orð-
ið að stefnu sænsku ríkisstjórnarinnar voru
þetta ekki orðin tóm heldur í raun fyrir-
skipun.
Það kom fram í rnáli Agnetu Stark að
þetta fyrsta námskeið vakti mikla fjöl-
miðlaathygli og að ráðherrar hefðu tekið
fræðslunni vel. Frá því að fyrsta nántskeið-
ið var haldið í árslok 1994 hafa yfir þrjátíu
námskeið verið haldin fyrir yfirmenn í
sænsku stjórnsýslunni. Þannig hafa verið
haldin námskeið fyrir biskupa, rektora,
héraðsstjóra, ráðuneytisstjóra, nefndarfor-
rnenn þingnefnda og svona mætti áfram
telja. Agneta Stark telur að námskeiðin hafi
borið mikinn árangur. Því ntegi ekki síst
þakka að skyldumæting var á námskeiðin.
En líkt og til þess var ætlast að fólk mætti
á urnrædd jafnréttisnámskeið, þá var líka
ætlast til þess að fólk beitti þeirri kynjuðu
sýn sem þeint var kynnt á námskeiðinu við
alla ákvarðanatöku. Sú skoðun kom fram í
rnáli Agnetu Stark í Norræna húsinu að
mikilvægt sé að festa kynjaða sýn í sessi
sem einn þátt stjórnvaldsathafna. Sú aðferð
sé mun árangursríkari en að treysta á að
stjórnmálamenn standi vörð um jafnrétti.
Þegar Agneta Stark var spurð um hvernig
standa bæri að námskeiðahaldi fyrir ís-
lensku stjórnsýsluna um jafnréttismál sagði
hún það mikilvægt að námskeiðsgögn
byggðu á innlendum upplýsingum og rann-
sóknurn. Víða urn heirn er áhugi meðal
ráðamanna á að innleiða samþættingu í
stjórnsýslu sinna ríkja. Namibíustjórn hef-
ur t.d. beðið Agnetu Stark að halda nám-
skeið fyrir innlenda aðila svo þeir geti lært
þær aðferðir sem notaðar hafa verið í Sví-
þjóð með svo góðum árangri. Þegar þessi
grein birtist eru Namibíumenn án efa orðn-
ir nær takmarkinu um jafnrétti kynjanna
en áður. En hvað með okkur?
v^ra 7