Vera - 01.10.1999, Blaðsíða 38

Mary J. Blige
- arftaki Arethu?
Söngkonan Mary J. Blige er ekki bara bandarísk,
heldur líka ein af því fólki sem hefur höndlað hinn
fræga ameríska draum: stigið upp úr sárri fátækt og
risið upp í góðar álnir vegna eigin hæfileika og vel-
gengni á því sviði. Fyrsta stóra platan hennar kom út
árið 1992, þegar hún var tvítug, og upp úr því fékk
hún viðurnefnið „The Queen of Hip-Hop/Soul".
Mary J. byrjaði eins og flestir bandarískir blökku-
menn sinn sálarsöng I kirkju, barn að aldri en sem ung-
lingur var hún komin í kirkjukórinn og söng gjarnan ein-
söng með honum. Hún er næstelst fjögurra systkina en
þau ólust upp með móður sinni í aumlegu fátækrahverfi í
New York sem nefnist Yonkers, fyrir utan stuttan tíma sem
þau bjuggu hjá ættingjum í Georgíu eftir að pabbinn fór
af heimilinu. Ef frá er talin fátæktin og umhverfið lenti
Blige-fjölskyldan ekki í neinum samfélagslegum vandræð-
um, nema hvað að Mary J. þurfti að berja frá sér eins og
aðrir krakkar í slíku umhverfi. Sumum þykir reyndar Mary
J. viðskotaill í samskiptum enn þann dag í dag, en hún seg-
ist bara bregðast við fólki eftir því hvernig það kemur fram
og hvað það hefur I hyggju. Hún lærði af reynslunni I sínu
umhverfi að það borgar sig ekki að láta neinn vaða ofan í sig.
Fyrir skömmu kom út fjórða stóra hljóðversplata Mary J.
Blige sem nefnist einfaldlega Mary. Undirrituð hefur ekki
hlustað á stóru plöturnar hennar á undan þessari í heilu
lagi, heldur heyrt lag og lag af þeim og þé oftast dans-
útgáfur á svo köllum 12-tommum. Og það er kannski
rétt að taka fram að það er ekki af gamaldagsheitum
að ég tala um stórar plötur því að tónlist Mary J.
Blige selst í stórum stíl á vinýl-plötum þrátt fyrir til-
urð geisladiska, eins og reyndar margra annarra
tónlistarmanna í dans-, hipp-hopp- og sálartón-
list eða R&B = rythm&blues. Jæja, ég hef sem
sagt ekki samanburð við eldri stóru plöturnar en
það sem ég vildi sagt hafa um tónlistarstílinn á
þessari nýjustu er að I mínum eyrum er Mary J.
Blige frekar sálarsöngkona en hipp-hoppari. Að
vísu svífur aðalsmerki hipp-hoppsins víða yfir
vötnum, þ.e.a.s. að nokkur lög eru byggð á öðr-
um, en lítið er um rapp. Svo er bassinn líka áber-
andi en hann er það líka í sálartónlist, fönki og
diskóinu, en þessar greinar eru allar frá blökk-
um tónlistarmönnum komnar og hipp-hoppið
auðvitað framhald af þeim. En mérfinnst ekki
skipta máli hvað við köllum stíl Mary J. Blige,
hún er fyrst og fremst frábær söngkona og
hefur meira að segja verið kölluð arftaki Arethu
Franklin, sem er stór biti að kyngja, ekki síst fyrir
hana sjálfa og líklega ekki hollt fyrir neinn að
taka slíkt alvarlega. Reyndar syngur sálar-
drottninginn eitt lag með Mary J. á þessari
nýju plötu, Don't waste your time. Þær
fara ekki í neina raddkeppni, heldur
syngja saman í næstum gospel-stíl eins
og virðulegar söngkonur, eða dívur eins og
þær náttúrulega eru.
Aretha Franklin er ekki eini „gamli" tónlistarmaðurinn sem fram
kemur á þessari nýju plötu Mary J.: Elton John spilar á píanó í Deep
inside, sem er byggt á lagi hans Bennie and the Jets; Eric Clapton
spilar á gítar í Give me you; kaflar frá sálarsöngvaranum Al
Green heyrast í Time, sem annars er byggt á Stevie Wonder
laginu Pastime Paradise, og andi Stevies er víðar yfir og allt um
kring. Mary J. segist vera alin upp við tónlist hans og man eft-
ir þvf frá barnæsku að pabbi hennar spilaði oft plötu
hans Songs in the key of life og hún spilar hana enn,
sem minnir mig á að sú plata er líka uppáhaldsplata
hennar Skin í ensku sveitinni Skunk Anansie. Ég
ætla í leiðinni að nefna að mér finnst nýjasta plata
þeirrar sveitar virkilega góð.
En það var þetta með Stevie Wonder. Líklega
hefur Mary J. Blige fengið besta kynningu hér á
landi í gegnum George Michael því hann valdi
hana til að syngja með sér Stevie-Wonder-lagið
As sem er búið að vera eitt vinsælasta lag þessa
árs bæði í útvarpi og sjónvarpi, en það er einmitt
af Songs in the key of life. Einhversstaðar las ég
að karlar í útgáfufyrirtæki Mary J. í Bandaríkj-
unum hefðu ekki viljað leyfa henni að setja
As á sína plötu og þá líklega af ótta við
hommastimpilinn á George, eða þá að
þeim þótti hann of gamall og hvítur og
þar af leiðandi ekki nógu svalur til að
ganga I eyrun á unga R&B og hipp-
hopp-liðinu. Hvað sem þeirri sögu líður
er As á mínum geisladiski, sem betur
fer því þau syngja lagið frábærlega vel
saman og ekki sakar að sjá þau marg-
föld í myndbandinu.
Ekki ætla ég að telja upp alla sem
koma við sögu á þessari Mary-J.-plötu
en ekki er hægt að sleppa vinsælustu
tónlistarkonu ársins sem semur, útsetur
og stjórnar upptöku á fyrsta lagi plöt-
unnar, All that I can say. Lauryn Hill
heitir hún, Fugees-liðsmaður og er lík-
* lega hægt að kalla drottningu hipp-
hoppsins eftir hina frábæru og vinsælu
sólóplötu sem hún sendi frá sér á þessu
ári, The miseducation of Lauryn Hill. Lagið
hennar á Mary-plötunni er annars löðr-
andi í Stevie-Wonder-líkindum, sem er ör-
ugglega ekki tilviljun heldur alveg I anda
Fugees sem á hljómleikum sérstaklega
vefja tónlistarsögu sinni frá 6. & 7. ára-
tugnum saman við eigið efni.
Textarnir á Mary, sem Mary J. semur
ýmist sjálf eður ei, eru um llfið og tilveruna,
óréttlæti heimsins og ástina og enginn dóna-
skapur á ferðinni. Síður en svo. Mary er glæsi-
leg, svöl, á háu plani og líka töff.
Andrea Jónsdóttir skrifar um tónlist
38 • VERA