Vera - 01.10.2001, Qupperneq 51

MFÍK fimmtíu ára
Guðrún Helgadóttir
Guðrún Helgadóttir, þriðja f.h,
á fundi ALK í Varna í Búlgaríu
1972. Guðrún Hannesdóttir
lengst t.v.
Menningar- og friðarsamtök íslenskra kvenna eiga
fimmtíu ára afmæli um þessar mundir. Eflaust hefðu
þær hugsjónakonur, sem samtökin stofnuðu, óskað
eftir að fimmtugsafmælinu yrði fagnað í friðvænlegri
heimi en nú blasir við okkur eftir ógnaratburðina í
Bandaríkjunum 1 1. september s.l., en þeir sanna
okkur aðeins enn einu sinni að baráttunni fyrir friði
lýkur aldrei.
Samtökin voru stofnuð eftir skelfilegasta hildarleik ver-
aldarsögunnar um miðja síðustu öld í einlægri trú á að
aldrei aftur mætti mannkynið lenda í slfkum villum.
Konur um heim allan töldu nóg komið af viðurstyggð
valdabaráttu og ofbeldis í heimi karlanna og bundust
samtökum um frið og frelsi og fagurt mannlíf um heim
allan. Menningar- og friðarsamtök íslenskra kvenna
voru og eru grein af þeim meiði.
Þær konur sem hafa tekið þátt í starfi samtakanna geta
litið glaðar yfir farinn veg og minnst þeirra kvenna sem
gengnar eru með þakklæti. Þær hafa verið trúar þeim
hugsjónum sem samtökin byggjast á og unnið óeigin-
gjarnt og oft á tfðum áhrifaríkt starf á þessum fimmtíu
árum. Samtökin hafa því miður aldrei orðið fjölmenn,
eflaust vegna þess að frumkvöðlarnir komu fyrst og
fremst úr röðum róttækra kvenna sem litu á frelsi, jafn-
rétti og bræðralag sem forsendu þess að byggja réttlát
þjóðfélög í friði við aðrar þjóðir. Krafa þeirra um frið í
heiminum var þó ofar öllum öðrum kröfum og hefði átt
að geta hafið sig yfir ólíkar stjórnmálaskoðanir og
sameinað íslenskar konur í baráttunni fyrir friði. En
íhaldsöflin í landinu voru og eru söm við sig og
hræðast ekkert meira en samtök sem byggjast á
siðrænni og þar með vitrænni hugsun. Menningar- og
friðarsamtök íslenskra kvenna voru ekki talin æskilegur
selskapur fyrir almennilegar konur, enda aldrei að vita
nema þær færu að hugsa um lífið og framtfð barna
sinna á annan hátt en mennirnir þeirra gerðu. En
samtökin létu þennan hræðsluáróður ekkert á sig fá.
Konurnar unnu markvisst að baráttu sinni fyrir betri
heimi, mótmæltu ofbeldi hvar sem það var framið og
hjálpuðu eftir mætti hungruðum og hrjáðum. Sem
dæmi má nefna stórkostlega fatasöfnun handa íbúum
Angóla árið 1972, en þá sendu samtökin þrjú tonn af
fatnaði til þessa hrjáða lands. Þá tóku samtökin þátt í
alþjóðlegu samstarfi við friðarhreyfingar um heim allan
og gera enn.
Eflaust spyr einhver, hverju þetta hafi svo skilað. Þvf er
auðvelt að svara. Þrotlaus mótmæli gegn ofbeldi hafa
haft sín áhrif. Hefði stríðinu í Vfetnam lokið á sama
hátt og það gerði án mótmæla friðarhreyfinga um allan
heim? Það held ég ekki. Hefði Nelson Mandela losnað
úr áratuga prísund og leitt þjóð sína í átt til frelsis án
linnulausrar kröfu um frelsun hans? Varla. Þannig
mætti lengi telja. Og eitt er víst: Þessa dagana má sjá
að eitthvað hefur breyst. Einhvern tíma hefðu misvitrir
bandarískir stríðshaukar rokið til og drepið allt sem
fyrir varð að minna tilefni en nú. Skyldu hörmungar
Persaflóastríðsins hafa kennt heiminum eitthvað ?
Skyldu hundruð þúsunda írakskra barna þá ekki hafa
soltið í hel til einskis? Gæti verið að rödd kvennanna
sem biðja öllum mannanna börnum griða, hvar í sveit
sem þau eru sett, sé að yfirgnæfa vitfirrta ofbeldis-
mennina ?
Við verðum að vona að svo sé og það verða þáttaskil í
sambúð þjóða ef menn bera nú gæfu til að fara með
gát í óbærilegri þjáningu eftir síðustu voðaverk.
Ofbeldismenn verða ekki sigraðir með sömu aðferðum
og þeir beita sjálfir, heldur með því að eyða kúgun og
misrétti og auka skilning meðal manna af ólíkum
kynþáttum og úr ólíku menningarumhverfi. Þetta skildu
konurnar sem stofnuðu Menningar- og friðarsamtök
íslenskra kvenna fyrir fimmtíu árum eins og þúsundir
kvenna um allan heim sem barist hafa fyrir friði. íslen-
skar konur ættu á þessum tímamótum að hafa þá reisn
til að bera að hefja þá baráttu yfir fáfengileg flokkspól-
itísk ágreiningsmál og ganga til liðs við okkur í því eina
heilaga strfði sem á rétt á sér: baráttunni fyrir afnámi
kúgunar og ofbeldis og friði í heiminum.
51