Vera - 01.10.2001, Qupperneq 57

Vera - 01.10.2001, Qupperneq 57
„Móðir mfn tók þátt í verkalýðsbarátt- unni í Vestmannaeyjum á fyrri hluta aldarinnar," segir Þórunn „og þegar hún var á félagsfundum fékk ég oft að fljóta með. Það má segja að ég sé uppalin á fundum." Foreldrar Þórunnar, Guðrún Jónsdóttir og Magnús lónsson, bjuggu í Vestmannaeyjum. Hann var Árnesingur að ætt en hún úr Borgarfirðinum. Þau eignuðust þrjú börn, einn dreng og tvær stúlkur, en sambúð þessa unga fólks varð ekki löng. Guðrún missti bæði mann sinn og son sama sumarið og var nú ein með telpurnar. „Sjómennirnir í Eyjum skutu saman f dálítinn sjóð handa mömmu þegar pabbi dó,"segir Þórunn. „Fyrir þá peninga gat hún keypt sér lftið hús sem hún kallaði Auðsstaði eftir æskuheimili sfnu í Borgarfirði. Óneitanlega virðist það töluverð bjart- sýni af félítilli ekkju að nefna húsið sitt Auðsstaði. En enginn sýndist hafa neitt við það að athuga enda var það fjarri móður minni að gefast upp. Hún fékk sér prjónavél og gerði sér ferð til Reykjavíkur að læra á þetta tæki. Svo prjónaði hún, og saumaði reyndar líka, fyrir almenning og hafði alltaf meira en nóg að gera. Ég man að það var árvisst áhyggjuefni okkar systranna hvort mömmu tækist að Ijúka við að sauma jólakjólana okkar fyrir hátíðina. Viðskiptavinirnir urðu að ganga fyrir. En eftir að móðir mín fór að selja prjónles fengu fleiri einstæðar konur í Eyjum sér prjónavél og báðu svo mömmu að kenna sér. Þær trúðu því að þá hlytu þær að komast af eins og hún. Og alltaf var sjálfsagt að segja öllum til sem báðu um það - ég held að móðir mfn hafi aldrei hugleitt hvort það hefði áhrif á tekjumöguleika hennar sjálfrar enda hafði hún alltaf feykinóg að gera. Guðrún á Auðsstöðum, eins og móðir mín var jafnan kölluð í Vestmanna- eyjum, átti traust fólks. Hún var starf- andi í verkakvennafélaginu þó hún væri ekki verkakona sjálf, oftast ritari því hún hafði mjög fallega rithönd. Hún var líka oft fundarstjóri og vann þessi trúnaðar- störf vel, eins og allt sem hún gerði. Um skeið var hún í barnaverndarnefnd. Ég var nánast smákrakki þegar ég vissi allt um fundarsköp og síðan hefur mér alltaf fundist ótækt að heyra fundum illa stjórnað. Er hún ekki dáin ennþá? Annars settu veikindi og sjúkrahús mikinn svip á bernsku mína. Ég fékk barnaveikina um leið og bróðir minn sem dó úr veikinni, og það munaði víst ekki miklu að ég yrði honum samferða. Páll Kolka, sem þá var læknir í Vest- mannaeyjum, skar mig barkaskurð og mun hafa bjargað lífi mínu. En skurður- inn heppnaðist samt eitthvað ekki eins vel og hann átti að gera og læknirinn sendi mig til Reykjavíkur sjóleiðis, auðvitað margra klukkutíma ferð. Með opinn skurðinn og pípuna í, sem átti svo að hreinsa öðru hvoru. Mamma fór með mig og má furðulegt heita að þetta ferðalag skyldi lánast. En það gerði það sem sagt og mér þatnaði. Ég var samt mikið veik og var með annan fótinn á sjúkrahúsum næstu ár. Einu sinni heyrði ég að starfstúlkurnar voru að tala um mig frammi á gangi sjúkrahússins í Eyjum og segir þá ein þeirra: „Er hún ekki dáin ennþá?" Ég hugsaði með barnslegri hneykslun: Vita þær ekki að mér er að batna?" Henni hefur ekki verið fisjað saman, þessari Eyjastelpu. Og Þórunn helduráfram: „Eitt sumarið var mér komið til hressingardvalar á heilsuhæli sem þá varað Reykjum í Ölfusi. Þar var gott að vera og þetta sumar varð mér lærdómsríkt. Það var eins og þarna hefði valist saman skarp- greint hugsjónafólk. Meðal sjúklinganna á Reykjum voru þau Hlín Ingólfsdóttir og Árni Einarsson. Þau urðu seinna hjón og í forystu um stofnun SÍBS og byggingu Reykjalundar. Gils Guðmundsson rithöfundur var þama einnig, hann var bókavörður á stof- nuninni. Og þarna kynntist ég verkalýðsleiðtoganum og andófsman- ninum Jóni Rafnssyni. Hann kom að Reykjum í heimsókn til einhvers vinafólks síns, en það var ekki viðlátið. Hann fór þá að spjalla við mig, ungling- inn, spurði meðal annars hvað ég væri að lesa. - Leyndardóma Parísarborgar, sagði ég eins og satt var, en sú bók var vinsæl spennusaga, nýlega út komin. Þetta leist lóni ekkert á. - Þú ættir að lesa Sölku Völku, sagði hann. Líklega hef ég tekið eitthvað dræmt undir ábendinguna því |ón rakti fyrir mérallan söguþráðinn í þessu mikla verki, nánast lék Sölku Völku fyrir mig þarna á stof- unni. Og sannarlega hreifst ég. Nýr kafli hófst í lífi mínu með þessari sérkenni- legu bókmenntakynningu eldhugans jóns. Ef til vill hef ég þá farið að gera mér grein fyrir því hvað var léttvægt og hvað var mikilvægt. Þegar ég var tólf ára fluttumst við mæðgurnar til Reykjavíkur. Móðir mín hætti þá félagsmálastörfum. Borga varð marga mónuði fyrir- fram fil að komast inn í íbúð og síðan voru ekki mánaðargreiðslur eins og nú heldur varð að greiða út aftur langt fram í tímann. En ég byrjaði aftur á móti af lífi og sál að vinna fyrir þær hugsjónir sem síðan hafa fylgt mér gegnum lífið. Ég var aðeins þrettán ára þegar ég gekk í félag ungra kommúnista, varð að fá undan- þágu vegna þess hve ung ég var. Við héldum fundi okkar í gamla KR húsinu sem stóð þar sem nú er ráðhúsið. Ég á margar góðar minningar frá þessum árum." Þórunn virðist hverfa aftur í tfmann um stund. Svo heldur hún áfram: „Mamma vildi nú að ég lærði eitthvað nytsamt svo ég gæti nokkurn veginn séð fyrir mér. Og það varð úr að ég byrjaði f saumanámi hjá Herdísi frænku minni en hún rak saumastofu. Þarna var gott að vera, góður félags- skapur en nokkuð oft þurfti ég að fá frí til að vinna sjálfboðavinnu fyrir flokkinn minn. Þetta ár var sameiginlegt framboð Alþýðuflokks og kommúnista f Reykjavík og mikil vinna og áhugi hjá okkur ungum vinstrimönnum í kringum það. Og svo fór að ég var aðeins þennan eina vetur f saumanáminu. Reykholtsskóli var þá virtur unglingaskóli og þangað tókst mér að komast. Aftur urðu kafla- skil hjá mér. Ekki bara að mér félli skól- inn vel heldur náði ég betri heilsu í Reykholti en ég hafði haft mörg undan- farin ár. í skólanum var gufubað og aðs- taða öll með ágætum. Ég á Reykholts- skóla mikið að þakka. Á þessum árum var algengt að nemendur færu beint úr Reykholtsskóla upp í Kennaraskólann og þá leið fór ég - óskaði eftir inntökuprófi í Kennaraskólann eftireinn vetur í Reykholti. Þetta gekk nú allt vel en menntabraut mín endaði samt í bili eftir einn vetur f Kennaraskólanum þvf nú varð ég ástfangin og fyrr en varði var ég orðin húsmóðir með börn og bú." Húsnæðisbasl á stríðsárunum og braggalíf Þórunn gerir hlé á máli sínu og ég spyr hana ekki hvort hún hafi saknað skólans enda fer hún nú að segja mér frá lífs- baráttu ungs fólks í Reykjavík fyrir og í kringum seinni heimstyrjöldina. „Þetta var í ráðherratíð Eysteins lónssonar og hinnar frægu haftastefnu Framsóknar- flokksins. Heimskreppan var í algleym- ingi. Varla hægt að fá neitt til neins, venjulegar nauðsynjavörur urðu gulls ígildi. Svo kom stríðið ofan á haftastefn- una, siglingar urðu slitróttar og bygg- ingarefni illfáanlegt, stundum var það Eitt af því sem mér er ógleymanlegt frá Peking ráðstefnunni var fundur ísraelskra og palestínskra kvenna.
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76

x

Vera

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Vera
https://timarit.is/publication/858

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.