Almanak Hins íslenska þjóðvinafélags - 01.01.1951, Page 85

hías — og mun hróður Matthíasar þá hafa orðið
meiri en jafnvel Steingríms, því að þjóðhátiðar-
kvæðin flugu um land allt og með þeim lög, er fólk-
inu þóttu fögur og heillandi, en Matthías. orti mikl-
um mun fleiri slik kvæði en Steingrímur. Minna
metinn, en þó talinn góðskáld, var Gísli Brynjúlfsson,
fæddur 1827. Hann var búsettur í Kaupmannahöfn.
Hann hafði gefið þar út Norðurfara með Jóni Thor-
oddsen og ljóðasafnið Svöfu með Gröndal og Stein-
grími, og hafði hann birt í þessum og fleiri ritum
allmörg kvæði. Mjög kunnur var Jón Ólafsson, þótt
ekki væri hann nema tuttugu og fjögurra ára og hefði
ekki mikið ort. En kvæðið íslendingabragur og flótti
skáldsins til Noregs hafði hleypt kappi i kinn mörg-
um islenzkum alþýðumanni og aflað Jóni mikillar
ástsældar, og þá er hann svo flúði til Alaska árið
1873, var sízt undarlegt, þó að margt íslendinga
minntist hans. Fræðimaðurinn og hugsuðurinn Björn
Gunnlaugsson var ennþá á lífi 1874, en orðinn fjör-
gamall, rúmlega hálfníræður. Hann hafði með Njóla
sinni aflað sér mikils álits og ærinna vinsælda sem
skáld hjá fjölmörgum greindum alþýðumönnum, og
þær vinsældir entust meðan heitið gat, að nokkurt
eintak þeirrar bókar væri svo heilt, að það væri
læsilegt.
Allir þessir menn höfðu notið skólamenntunar
og margir þeirra í svo ríkum mæli, að vart varð á
betra kosið. Svo ber þá að víkja að alþýðuskáldun-
um. í þeirra hópi voru tvö, sem bæði verða ávallt
talin til íslenzkra góðskálda, svo ólikur sem kveð-
skapur þeirra er. Það voru þeir Bólu-Hjálmar og
Páll Ólafsson. Bólu-Hjálmar var hartnær áttræður
1874 og dó árið eftir. Hann var orðinn allkunnur
fyrir meinlegar niðvisur — en flest það bezta, sem
hann hafði kveðið, var í þennan tíma litt kunnugt
alþýðu manna viðast hvar á landinu, og margt þeirra
embættis- og menntamanna, sem þekkti eitthvað til
(83)