Dagblaðið Vísir - DV - 02.04.2005, Blaðsíða 26

26 LAUGARDAGUR 2. APRÍL 2005
Helgarblað DV
Bergþóra Guðmundsdóttir hefur lengi gengið undir nafn-
inu Ísafjarðar-Begga. Við Pétur ljósmyndari bíðum eftir
henni og þegar hún gengur inn í viðtalsherbergið er hún
breytt og líkist ekki þeim myndum sem birst hafa af henni
undanfarið. Hún lítur eigi að síður vel út, sest niður og segir að
fyrst af öllu vilji hún gera athugasemd við forsíðu DV þar sem
hún var kölluð morðkvendi. „Ég er ekki morðkvenndi þó að ég
hafi verið dæmd fyrir manndráp, en verst af öllu er að börnin
mín, móðir og aðrir aðstandendur þurfa að líða vegna þess.
Látum mig liggja á milli hluta en mér var hugsað til allra þeirra
sem hafa staðið við bakið á mér í gegnum tíðina og hvað þeir
hafa þurft að þola,“ segir hún og lítur beint í augun á mér.
Hún gerir einnig athugasernd
við frétt blaðsins um eiginmann-
inn og segist hafa gifst honum án
þess að annað væri á bak við það
en vinskapur. „Til að hann gæti
heimsótt mig að Sogni,“ útskýrir
hún en það hefur dregist að ganga
frá skilnaði þeirra sem lengi hefur
staðið til. Nú hefur hún skrifað
undir pappírana og á aðeins eftir
að fá undirskrift hans til að skiln-
aður geti gengið í gegn.
Síðan horfir hún beint fram og
spyr hvað ég vilji tala um og ég spyr
á móti hverjar sé væntingar hennar
til framtíðarinnar, nákvæmlega
núna.
Ég á mér draum
„Ég á mér þann draum að geta
lifað í sátt og samlyndi við guð og
menn þegar ég slepp út. Verið
venjuleg kona, amma, móðir og
dóttir og sinnt mínu fólki,“ segir
hún þar sem hún situr á móti mér í
viðtalsherbergi á Lida-Hrauni.
Bergþóra er í góðu jafnvægi og
talar skýrt og skilmerkilega. „Þessir
síðustu dagar hafa verið erfiðir og
dálítið ruglingslegir. Ég hef eigin-
lega ekki áttað mig á því hvar ég er.
Læknirinn talaði við mig á áðan og
sagðist vilja taka af mér lyfin. Ég
skil ekki hvað hann er að hugsa.
Það er margsannað að ég fúnkera
ekki án lyfjanna, en þesi læknir er
bara venjulegur heimilislæknir. Ég
bíð eftir að geðlæknirinn komi
hingað og mun þá reyna að tala við
hann,“ segir hún og dæsir.
Vist Beggu á Litía-Hrauni er
dapurleg. 1 einangrunarálmunni .
það sem eru þrír klefar, dvelur hún
alein. Klefinn er venjulegur fanga-
klefi, hrár og kaldur. Salernið er
steypt fast og þar er lítill vaskur
sem einnig er steyptur. Rúmið er
að sama skapi steypt fast og Begga
segir að dýnan sé óhrein og við-
bjóðsleg. „Það er sama hvað ég
reyni að gera þarna, það er ekki
hægt að gera þennan klefa vistíeg-
an. Nú eru þeir búnir að smíða ein-
hvem vísir af skáp í klefanum með
þremur hillum og hengja upp
korktöflu. Það bendir til að þeir
ætíi að hafa mig þarna áfram, en
það er andstætt öllu sem tíðkast
hefur - að loka aiþláununarfanga
svona inni við þessar aðstæður,"
segir hún og vísar í mannréttinda-
sáttmála Sameinuðu þjóðanna.
Begga hefur án árangurs reynt
að ná í Hiimar Ingimundarson lög-
ffæðing sinn. 'Auk þess em móðir
hennar og systir að reyna að vinna
í hennar málum en sjálf getur hún
lítið gert, lokuð inni alein meiri-
hluta sólahringsins. Hún segist
hafa farið í steypuvinnuna ut-
andyra með hinum föngunum ttí
að geta átt samskipti við annað
fólk. „Það er hryllilegt að vera lok-
uð ein inni og frekar vil ég þræla
mér út utandyra. Ég er ekki ein á
meðan," segir hún og lítur niður.
Líf þessarar konu hefur ekki
verið dans á rósum. Hún er liðlega
fertug og á þrjú böm sem hún
hefur ekki verið fær um að ala upp.
Elsta dóttir hennar hefur gert hana
að ömmu og Begga segist hafa hitt
böm hennar. „Mér finnst þau vera
æðisleg," segir hún og bros færist
yfir andlit hennar.
Drykkfelldur faðir og sterk
móðir
Bergþóra er fædd og alin upp á
ísafirði. Þaðan er komin viðaukinn
fyrir framan nafn hennar, Ísaíjarð-
ar-Begga. Hún segir að þær hafi
verið nokkrar Beggumar á djamm-
inu og hún hafi verið greind frá
þeim með þvx að vera kennd við
heimabæ sinn. „Foreldrar mínir
Ég man ekki hvað ég
hélt mér edrú lengi
en það voru ekki
margir mánuðir þá
frekar en í síðari
skiptin sem ég reyndi
að halda mér fra dópi
og brennivíni.
voru mesta sómafólk en pabbi
drakk mjög illa og við systkinin,
sem vorum sjö talsins, fómm ekki
varhluta af því. Oft voru slagsmál
og læti en mamma var stólpinn
sem við treystum á. Hún hefur
alltaf staðið keik og verið mér
ómetanleg í gegnum alla mína erf-
iðleika," segir Begga og ljómar í
framan þegar hún minnist móður
sinnar sem hún virðir mjög. „Ég
veit ekki hvar við systkinin væmm
ef við hefðum ekki átt mömmu að,
en þau pabbi skildu þegar ég var
tólf ára. Hún er nú á áttræðisaldri
og reynir það sem hún getur til að
styðja við bakið á mér. Algjör hetja
hún mamma,“ segir hún með
áherslu.
Begga var ung þegar hún fór að
bíta ffá sér, en að öllum líkindum
hefur hún verið bæði ofvirk og með
athyglisbrest en ekkert var gert í
því þegar hún var að alast upp.
„Það var ekki búið að finna upp orð
yfir þetta, en ég var alltaf á iði og
gat aldrei setið kyrr. Hamaðist upp
um allar hlíðar, í byggingum og
húsgmnnum, fjörunni og á göt-
unni og var aldrei til friðs. Ég held
að ég hafi ekki verið nema níu ára
þegar ég fór að vinna í rækjunni og
frystihúsi en best kunni ég við mig
í uppskipun eða á sjó. Ég vann eins
og karlmaður og drakk eins og
karlmaður þegar ég byrjaði að
drekka. Vín fór mjög tíla í mig og
fljótlega lenti ég í vanda vegna
þess,“ segir hún og glottir út í
annað.
Hörkukerling sem kunni
best við sig á sjónum
Hún fór suður kornung á vertíð
í Grindavík og síðar til Reykjavíkur
og þar kynntist hún félögum í
svipuðu ástandi og hún sjálf, og
enn telur hún marga þeirra sína
bestu vini. Begga segist hafa unnið
í skorpum, farið á vertíð og síðan
djammaði hún en alltaf vann hún
inni á mtíli, enda hörkudugleg þeg-
ar hún tók sig ttí. Hún var sextán
ára þegar hún fór fyrst í meðferð á
Hlaðgerðarkotí. Hún var þá vestur
á ísafirði í vinnu og barðist við að
halda sér edrú. „Taugamar gáfu sig
og ég fór að skjálfa upp úr þurm án
þess að ég réði við eitt né neitt.
Bróðir minn var þá í meðferð á
Hlaðgerðarkoti og spurði hvort ég
mætti ekki koma þangað og það
var í lagi. Ég man ekki hvað ég hélt
mér edrú lengi en það voru ekki
margir mánuðir þá frekar en í
önnur skipti sem ég hef reynt að
halda mér frá dópi og brennivíni,"
segir hún og greina má biturleika í
rödd hennar.
Liðlega tvítug reyndi hún að
taka sig á og hóf sambúð með
manni sem svipað var ástatt með.
Það gekk ekki sem skildi en þau
áttu saman dóttur. Hún segist hafa
verið með barnið í tæp tvö ár en
mikill þvælingur og vesen var á
henni og það endaði með að litla
dóttirin var tekin af henni. Móðir
hennar vissi um góð hjón sem vom
ttíbúin til að taka hana að sér og
Begga var sátt við það. „Ég gat ekki
„Ég er ekki morð-
kvendi" Bergþóra segir
það furðulegt að hún ein,
af þeim sem voru Ipartíinu
á Leifsgötu, hafi verið tekin
en öllum hinum sleppt. Á
meðan gangi meintur
morðingi um göturnar og
drukkinn hreyki hann sér
að verknaðinum
„Okkur tókst að vera
edrú í nokkurn tíma
en duttum í það
nokkru eftir að við
fluttum út. Sonur
okkar varþá ungur en
þaðfórsvoaðvið
fórum sitt í hvora
áttina, en hann náði
sér á strik og tók
drenginn að sér."
annað í þeirri stöðu sem ég var í og
þau hafa verið henni ákaflega góð.
Þau tóku síðar að sér son minn
sem ég rétti þeim upp í hendurnar
fjögurra daga gamlan. Ég var þá
með manni sem var talsvert eldri
en ég og hafði kynnst í meðferð.
Við fómm vestur þegar ég var ólétt
en mér tókst ekki að hætta að
reykja hass eða drekka þrátt fyrir
það. Ég vissi því að ekki þýddi ann-
að en láta bamið frá mér. Hjónin
búa fyrir vestan og ég er þeim afar
þakklát. Ég fylgdist með börnun-
um í gegnum móður mína sem
hafði samband við þau en ég hitti
ekki dóttur mína fyrr en hún var
orðin sextán ára. Það var yndislegt
að hitta hana og kynnast henni,"
segir hún glaðlega.
Leiðin lá niður á við
Á þssum ámm seig alltaf meira
og meira á ógæfuhliðina hjá ísa-
fjarðar-Beggu. Hún var þekkt und-
ir því nafni og bæði lögreglumenn
og dómarar þekktu hana. „Ég var
agressív og erfið með víni, braust
um á hæl og hnakka þegar ég var
handtekin og oft þurfti marga lög-
reglumenn til að hafa hemil á mér.
Oft mundi ég ekkert fyrr en ég
vaknaði í steininum daginn eftir,"
rifjar Begga upp og gemr ekki
varist brosi.
Inn á milli reyndi hún að taka
sig á og gekk svo langt að flytja af
landi brott, ttí Svíþjóðar ttí að hefja
nýtt líf. Hún bjó þá með Háfnfirð-
ingi sem hana langaði að halda í og
var virkilega hrifin af. „Okkur tókst
að vera eldrú í nokkurn tíma en
duttum í það stuttu eftir að við
fluttum út. Sonur okkar var þá
ungur en það fór svo að við fórum
sitt í hvora áttina, en hann náði sér
á strik og tók drenginn að sér. Þeir
búa í Danmörku en sonur minn er
nú orðinn sextán ára. Hann er í
heimavistarskóla og stendur sig
mjög vel,“ segir hún og bætír við að
bömin sín öll hafi staðið sig mjög
vel og hún sé stolt af þeim. „Ég
vona að mér lánist að hafa meira
samband við þau þegar ég slepp
út. Mig langar það virktíega," segir
hún og horfir niður.
Begga segist dottið í það á nýjan
leik fljótíega eftir að hún kom heim
ffá Svíþjóð. Hún tekur fram að það
hafi ekki verið ætíunin en hún hafi
rétt litið inn á Keisarann til að hitta
gamla kunningja og það hafi verið
nóg. „Eftir það lá leiðin niður. Ég
þurfti mikið og notaði dóp í
ómældu magni. Auðvitað gat ég
ekki fjármagnað neysluna og fór að
falsa ávísanir og taka þátt í inn-
brotum. Ég reyndi nokkrum sinn-
um að fara í meðferð en það gekk
aldrei neitt. Það var rétt til að hvíl-
ast því ástand mitt var ekki alltaf
gæfulegt," bendir hún á.
Hún er sannfærð um að geð-
hvarfasýkin sem hún var grein með
síðar hafi á þessum árum verið
komin fram, og þess vegna hafi
henni aldrei lánast að rífa sig upp
úr neyslu og óreglu. „Ég veit ekki
hvenær á þessari leið geðhvarfa-
sýkin hefur farið að hafa áhrif eða
hvort ég hafi verið fædd með hana.
Geðlæknirinn minn, Sigurður Öm
Hektorsson er ekki viss um hvort
hún sé áunnin vegna neyslu eða
hvatinn hafi verið til staðar frá
fæðingu. En hef ég verið greind
ofvirk, með athyglistbrest auk
geðhvarfasýkinnar. Ef ég er ekki á
lyfjum þá sveiflast ég til og frá. Er
niðri eina stundina og hátt uppi
augnabliki síðar. Ég hef ekkert
kontról á líðan minni,“ útskýrir
hún. Begga bendir á að þar að auki
fái hún rítalín en hún hafi fundið
mikla breytingu á sér þegar hún
var sett á það. „Þá loks gat ég setið
og lesið, það gat ég aldrei áður og
rítalínið hjálpar mér mikið að hafa
vald á huganum,“ segir hún og
bendir á að áður hafi haft valdi á
hugsuninni. Það sannar að Begga
er í raun ofvirk en rítalínið virkar
róandi á oMrka, öfugt við þá sem
ekki eiga við það að stríða.
Á ég að klára hann fyrir þig
frænka?
Hún er mjög ósátt með að hafa
verið dæmd fyrir morð sem hún
segist alls ekki hafa framið. Seint
muni hún gleyma dögunum í
kringum lát mannsins sem hún var
dæmd fyrir að hafa drepið. „Ég