Dagblaðið Vísir - DV - 15.10.2005, Blaðsíða 28

28 LAUGARDAGUR I5. OKTÓBER 2005
Helgarblað DV
Daníel Þór Ólason, aðjúnkt við sálfræðiskor Háskóla íslands, hefur undanfarin þrjú ár rann
sakað spilafíkn á íslandi. Niðurstöður enn sem komið er benda til að um 0,3-0,7% prósent
einstaklinga á aldrinum 18-70 ára eigi við spilafikn að stríða, eða um 600-1350 einstaklingar.
Við það má bæta 1300 til 3000 manns til viðbótar sem eiga í einhverjum vanda.
„Happdætti HÍ vildi að rann- aSW I
sóknin yrði gerð af óháðum aðil- Jm
um í akademísku umhverfi og í Æmr Æ/r
kjölfarið var ég ráðinn til verkefn-
isins," segir Damel, en samnn-
ingurinn við hann er til þriggja
ára. „Ég hef fullan hug á að halda eldri hópnum, milli 2% og 2,8%.
þessum rannsóknum áfram.
Málið er að mikið hefur verið
rætt um alvarleika og algengi
spilafiknar án þess að menn
hefðu nokkuð í höndunum
annað en sögusagnir og reynslu
fárra. Þetta er því mikilvæg við-
bót við þá umræðu og gefur
miklu áreiðanlegri mynd af því
sem er að gerast í raun og veru.
Við erum búnir að gera fjórar
rannsóknir, þar af tvær á ung-
lingum, en það fyrsta sem við
gerðum var að gera rannsókn á
16-18 ára unglingum í fram-
haldsskólunum. Við spurðum
750 unglinga á þessum aldri um
ýmislegt sem tengist spilavanda
og komumst að því að unglingar
á þessum aldri spila gjaman pen-
ingaspil. Um 90% höfðu ein-
hvem tíma spilað peningaspil en
vinsælust hjá þessum hópi vom
lottó, skafmiðar og peningakass-
ar. Þá vom krakkamir líka að
veðja mikið sín á milli, bæði í
spilum og um útkomu íþrótta-
leikja. Niðurstaðan úr þessari
könnun var að um það bil
2-2,8% unglinga á þessum aldri
eiga við vemlegan spilavanda að
stríða, en ég kýs firekar að tala um
vanda en fikn hjá svona ungum
krökkum," segir Daníel.
„f rannsókn númer tvö skoð-
uðum við 13-15 ára unglinga í
gmnnskólum Reykjavíkur. Við
ákváðum strax í byrjun að ná til
sem flestra barna á þessum aldri
og fómm inn í 25 skóla af 30 og
lögðum spurningar fyrir 3.500
krakka. Við vomm því með 77%
svömn. Niðurstöðurnar vom í
stuttu máli þær að mjög algengt
var að krakkamir væm að spila
peningaspil af einhverju tagi og Aukinn pókeráhugi
algengi spilavanda reyndist á netinu
mjög sambærilegt við könnun á Daníel segir að ánetjunar
Hátt í fjögur þúsund
manns gætu verið í vanda
Þriðja rannsóknin sem við
gerðum var faraldsfræðileg rann-
sókn á aigengi spilafiknar meðal
fuliorðinna, en þá könnun gerð-
um við síðastliðið vor og emm
enn að vinna úr niðurstöðunum.
Úrtakið var 5000 manns á aldrin-
um 18-70 ára, en könnunin var
gerð í síma og Félagsvísinda-
stofiiun sá um framkvæmdina.
Við spurðum um spilahegð-
un, en til að mæla fíkn emm við
með tvö mælitæki sérstaklega
hönnuð fyrir fullorðna. Niður-
staðan var að um það bil 0,5%
einstaklinga á þessum aldri þjáist
af alvarlegri spilafikn. Til að
greina formlega sþilafikn hjá ein-
staklingi þarf að taka við hann
greiningarviðtal en þar sem
þessar upplýsingar byggjast ein-
göngu á upplýsingum frá fólkinu
sjálfu í gegnum símann verður
að taka þeim með nokkrum fyrir-
vara.“
Damel segir að með skekkju-
mörkum megi áætla að á bilinu
0,3%-0,7% einstaklinga á þess-
um aldri þjáist af alvarlegri
spilafikn, sem þýðir að á bilinu
600-1350 manns eigi við alvar-
lega.spilafíkn að stríða. „Til við-
bótar má áætla að um 1% eigi í
nokkrum vanda, þannig að hægt
er að bæta við 1.300 til 3.000
manns."
Daníel mun gera grein fyrir
endanlegum niðurstöðum þess-
arar könnunar á sjöttu ráðstefnu
um rannsóknir í félagsvísindum
28. október næstkomandi.
við það væntanlega í
niðurstöðum þeirra í lok
annar."
Daníel bendir á að rannsókn-
ir á spilafikn eigi sér ekki nema
20 ára sögu og það sem einkenni
svo stutta sögu sé að niðurstöður
séu oft mjög óljósar. „Menn eru
að fóta sig en þessar rannsóknir
eru skref í rétta átt og við birtum
að sjálfsögðu allar okkar niður-
stöður opnberlega. Hvað verður
svo gert við þessar niðurstöður á
eftir að koma í ljós, en trúlega
þurfa yfirvöld að grípa til að-
gerða, bæði hvað varðar með-
ferðarúrræði og ekki síður for-
vamir.“ edda@dv.is
netinu. „Hins vegar er áhuga-
vert það sem virðist vera að ger-
ast erlendis núna, en það er
skyndilegur og mjög aukinn
áhugi á póker. Ég hitti kollega á
ráðstefnu í Svíþjóð í júli síðast-
liðinum sem sögðust verða var-
ir við mjög aukinn fjölda eins-
taklinga sem leita til þeirra
vegna pókervanda, sérstaklega
á netinu. Ég hef heyrt þetta frá
kollegum mínum víðar, en ég
veit ekki hvernig þessi mál
standa hér heima. Ég er þó með
tvo nemendur sem eru að skrifa
BA-ritgerð sérstaklega um þetta
mál þannig að ef þetta er vax-
andi vandi hér á landi sjáum
þátturinn í tengslum við einstök
spil hafi verið nokkuð skoðaður í
gengum tíðina en þær niður-
stöður séu ekki mjög áreiðanleg-
ar. „Það er þó ýmislegt sem
bendir til að hægt sé að skipta
spilum í mildari og harðari teg-
undir. Lottó, bingó og happ-
drætti hvers konar falla í mildari
hópinn en spilakassarnir myndu
flokkast undir harðari tegundir.
Ef skoðaðar eru tölur frá hjálpar-
línum og meðferðarstofhunum
erlendis eru spilakassar oftast
nefndir."
Spurður um spilamennsku á
netinu segir Daníel að í þessari
könnun hafi fáir sagst spila á
Danfel Óiason Hefuryf-
irumsjón með rannsókn
á algengi spilafiknar á ís■
landi.
Lögregla lokaði síðast spilavíti í Reykjavík fyrir fimm árum
„Þó nokkrum árum þar á undan lokuðum við
spilavíti íÁrmúlanum. Þetta voru spilavíti opin öll-
um og sömu aðilar sem tengdust báðum stöðum.
Núorðið fáirm við ekki mikið af ábendingum um
starfsemi af þessu tagi."
Jónas telur að ástæður séu margþættar, bæði
hafi menn aukinn aðgang að spilakössum og
einnig sé greiður aðgangur
að fjáhætmspilum á net- • dC'at- “ ^
inu. „Þeir sem stunda -*
þetta gera það trúlega í V ' / ■
heimahúsum í lokuðum " " ö
hópum og ekki einfalt að . IL
gera nokkuð í því. Ég veit ':"L
ekki hvort við þyrftum að f
vera meira vakandi fyrir
þessu, við getum auðvitað ekki verið með nefið
niðri í hvers manns koppi og förum hægt yfir völl-
inn,“ segir Jónas.
Jónas Halisson, lögreglumaður hjá veitinga-
húsaeftlrliti, segir ekki hafa komið til kasta lögreglu
við lokun spilavíta síðan spilavíti við Suðurgötu 3
var lokað fyrir firnm árum.