Dagblaðið Vísir - DV - 03.12.2005, Blaðsíða 33

DV Helgarblað
LAUGARDAGUR 3. DESEMBER 2005 33
Jónheiður Pálmey Halldórsdóttir og Eva Lind Björnsdóttir
börðust fyrir að Konukot, athvarf fyrir útigangskonur, yrði
opnað. Þær segja að næsta skref hljóti að vera að opnað
verði áfangaheimili. Það er eina lífsvon kvennanna en þar
myndu þær fá uppbyggingu og styrk til að snúa til lífsins
aftur. Þær vita hvað þær eru að segja enda þekkja þær
vandann af eigin reynslu.
„Útigangskonur hafa ekki átt
sér neinn málsvara því svo mikið
er víst að þær standa ekki með
kröfuspjöld og æpa: „Við viljum
athvarf og við viljum áfangaheim-
ili!“ Sjálfar þekkjum við vanda
þeirra af eigin raun, vitum hvað er
að eiga hvergi höfði að halla og
þurfa að leggjast til svefns undir
beru lofti eða betla gistingu hjá
einhverjum sem er örlítið betur
settur,“ segja þær stöllur Jónheið-
ur Pálmey og Eva Lind.
Þær Eva Lind og Jónheiður hafa
undanfarin tvö ár barist hart fyrir
því að konur sem þannig er ástatt
fyrir fái skjól. Karlmenn hafa lengi
haft sitt athvarf, bæði gömlu Far-
sótt við Þingholtsstræti og eins
rekur Samhjálp athvarf og áfanga-
hús við Miklubraut. Jónheiður
segir að frumkvæðið hafi Eva Lind
átt en eftir að hún varð edrú hafi
henni runnið til rifja hvernig vin-
konur hennar sem hún hafði í
mörg ár umgengist daglega höfðu
það.
„Ég gerði mér grein fyrir að þær
myndu aldrei hafa það af nema til
kæmi einhver hjálp. Ég þekkti það
af eigin reynslu, eftir að hafa sjálf
verið útigangsmanneskja, að
venjuleg meðferð gegni ekki. Hún
er sniðin fyrir fólk sem er ekki eins
illa farið og ég var og þessar konur
sem enn liggja úti,“ segir hún.
Viðhorfin grimm
Eva Lind minnist þess að þegar
hún var eitt sinn í meðferð á Teigi
hafi hún talað um sjálfa sig og líf
sitt á götunni eins og fólk í með-
ferð gerir. Eftir að hafa sagt frá,
stóð upp maður og spurði hvert
hann væri eiginlega kominn og
sagðist ekki vera í meðferð með
svona soramanneskju. Hann væri
ekki kominn þangað til að hlusta á
útigangskonur og annað eins
pakk.
„Þessi maður var ekki einn um
að hafa þessi viðhorf, hann sagði
bara upphátt það sem hann
meinti og aðrir hugsuðu," bendir
Eva Lind á og Jónheiður bætir við
að það sé ekki aðeins viðhorf ann-
arra til þessara kvenna, heldur
ekki síður þeirra eigin viðhorf.
Þær fóru því af stað og gengu á
milli Pontíusar og Pflatusar og
bentu á hvað væri að; þær þekktu
það af eigin raun. „Okkur var ekld
tekið fagnandi. Kerfisfólkið var
kurteist og þakkaði okkur fyrir að
koma. Málið skyldi athugað. Það
voru svörin sem við fengum. For-
dómunum gagnvart okkur sem
höfðum verið í þessum sporum
fundum við greinilega fyrir," skýt-
ur Eva Lind inn í.
Mikill sigur að fá Konukot
„Það var ekki fyrr en við feng-
urn í lið með okkur Helgu Þóreyju
Björnsdóttir mannfræðing sem
vann að ritgerð um útigangsfólk í
Reykjavík að eitthvað fór að ger-
ast. „Við heitum Jónheiður og Eva
Lind og erum alkóhólistar. Okkur
langar að vinna að því að opnað
verði athvarf fyrir konur. Og þetta
er hún Helga mannfræðingur." Þá
kvað við annan tón, fyrst hún var í
liði með okkur væri kannski hægt
að hlusta á okkur," segir Jónheið-
ur og þær hlæja báðar.
Rauði krossinn féllst síðan á að
leggja til húsnæði við Tjarnargötu
sem áður hafði verið notað fyrir
unglinga til að setja á laggirnar at-
hvarf fyrir konur.
„Konukot var mikil framför og
vissulega áfangasigur fyrir okkur
sem barist höfum fyrir því að sett
yrði á fót skýli þar sem þær gætu
sofið. Þangað gátu konurnar kom-
ið og fengið að borða og gistingu.
En þær þurftu að fara út fyrir tíu á
morgnana, sama í hvaða ásig-
komulagi þær voru. Baráttan hélt
því áfram og fjölmiðlaumræðan
að undanförnu varð síðan til að
félagsmálayflrvöld í Reykjavík
hafa ákveðið að hafa það opið all-
an sólahringinn," segja þær stöll-
ur. „Við vitum líka fyrir víst að
konur á götunni eru mun fleiri en
skýrsla sem félagsmálaráðuneytið
lét taka saman gefur til kynna."
En þær eru ekki hættar. Nú
berjast þær fyrir því að áfanga-
heimili fyrir þessar konur verði
opnað. Eva Lind segir að það sé
eina von þessara kvenna til að
verða edrú og ná sér upp þannig.
Fyrir þeim liggur ekki annað en að
deyja ef þær halda svona áfram
því þótt Konukot sé frábært dugi
það ekki. Þar er engin virk með-
ferð með raunhæfum markmiðum
fýrir konurnar.
„Meðferð er góð út af fyrir sig
en fyrst og síðast þurfa þær öxl til
að gráta við, skilning og eyru sem
hlusta. Þær eru fjarri lagi tilbúnar
til að meðtaka meðferð eins og
hún er skipulögð á meðferðar-
stofnunum. Konurnar sem vinna á
Konukoti eru ofsalega góðar og
yndislegar en þær hafa ekki geng-
ið í gegnum sömu reynslu og þess-
ar konur," segir Eva Lind og bætir
við að hún hafi boðið fram starfs-
krafta sína á Konukoti en þeir sem
höfðu með málið að gera hjá
Rauða krossinum hafi afþakkað,
ekki talið reynslu hennar þess
virði.
Ætla ekki að gefast upp
Jónheiður grípur inn í og bend-
ir á að fleiri en Eva Lind og hún
þekki vandamálið af eigin raun,
það hafi hins vegar ekki verið gert
neitt í því að finna starfsfólk sem
hafi reynslu af alkóhólisma. Það sé
nauðsynlegt að þeirra mati.
„Þessar konur eru svo illa farn-
ar að þær líta á sjálfar sig sem það
lægsta af öllu lágu. Þeirra vandi er
að treysta annarri manneskju en
það er aftur forsendan til þess að
hægt sé að snúa til betra lífs og
koma sér af götunni."
Þær Jónheiður og Eva Lind ætla
ekki að gefast upp. Afram ætla þær
að reyna að vekja athygli yfirvalda
á þörfinni fyrir áfangaheimili. Það
er eina von þeirra útigangskvenna
sem ráfa nú um göturnar ár eftir ár
og eiga enga von um að fá hjálp.
„í DV fyrr í vikunni var viðtal
við konu sem hrópaði á hjálp. Hún
komst hvergi inn í meðferð. Það er
hryllilegt að verða vitni að því að
hún þurfi að niðurlægja sig í dag-
blöðum í þeirri von um að þannig
fái hún aðstoð. Er það þetta sem
við viljum eða ætlum við að taka
höndum saman og hjálpa þessum
konum alla leið?" segja þær Jón-
heiður og Eva Lind, tilbúnar til að
berjast áfram. Þær þekkja vand-
ann, enginn er eins vel til þess fall-
inn og þær að greina þennan
vanda. Þeir sem með þessi mál
fara ættu að taka því fegins hendi
að fá frá þeim uppbyggileg ráð. En
það er enn von eins og lesa má um
hér á undan í viðtali við fyrr-
verandi útigangskonu sem lifði
ótrúlegar hörmungar og var talin
vonlaus. Með hjálp vinkonu sem
þekkti vanda hennar og trúði á
hana tókst henni að ná sér upp úr
ræsinu og lifir nú góðu lífi. Hún
sýnir svo ekki sé um villst að hægt
er að ná sér upp, sama hve djúpt
sokkinn viðkomandi er; með
skilningi og trú.